Η γλώσσα της λογοτεχνίας

Η λογοτεχνία είναι μια κυρίαρχη γλώσσα, αλλά δεν είναι ίδια με την κοινή γλώσσα. Πολύ απλά η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στην γραφή πεζού, πόσο μάλλον ποιημάτων, είναι μεν τα ελληνικά, αλλά μπορεί να μην είναι καν αυτά. Για αυτό ο μέσος φιλόλογος δεν μπορεί να κατανοήσει την λογοτεχνική γλώσσα, και η πλειοψηφία αυτών δε γράφει. Θυμάμαι με φρίκη την ώρα της «Νεοελληνικής λογοτεχνίας» στο σχολείο, με αναλύσεις της πλάκας για τα καλολογικά στοιχεία, την γραμματική και το συντακτικό. Ξέρω εξαιρετικά ανορθόγραφους συγγραφείς, ξέρω ακόμα ακόμα και κάποιους που δεν δίνουν δεκάρα για το συντακτικό. Ας μη μιλήσουμε καν για τον Νομπελίστα Σαραμάγκου που καλλιεργεί το μύθο πως δεν τελείωσε καν το δημοτικό (του αρέσει να τσατίζει τους εν λόγω φιλόλογους).

Η ορθή χρήση της γλώσσας στη λογοτεχνία είναι εργαλείο, αλλά εξίσου σημαντική είναι και η χασμωδία, τα «λάθη», και οι «παραλείψεις». Το μυθιστόρημα δεν είναι έκθεση, δεν το γράφεις για να το διορθώσει κανείς (πλην των επιμελητών της έκδοσης, μια άλλη πονεμένη ιστορία στην Ελλάδα) και ποτέ δε θα καταλάβω πως μπορεί κανείς να ασχολείται με κάθε μια λέξη χωριστά. Λογοτεχνία είναι το σύνολο των γεύσεων και όχι ο μαϊντανός που διακοσμεί το πιάτο. Καλός κι αυτός, αλλά ανούσιος αν το φαΐ είναι ανάλατο.

Δε θα μιλήσω καν για την «ποιητική αδεία». Στο κείμενό σου, γράφεις αυτό που θες. Κι αυτό που μένει είναι η επίγευση, όχι η διόρθωση. Με δυσκολία συγκρατούμαι λοιπόν για να μη βρίσω όλους αυτούς που κουράζουν τα παιδικά μυαλουδάκια με ανούσιες λεπτομέρειες για ρήματα και επιρρήματα, χάνοντας την ουσία. Ή αυτούς που κρατούνται από μια φράση μου- ίσως λίγο ατζαμή- σαν το χερούλι και χάνουν την μαγεία.