Όλο και περισσότερο ακούω γύρω μου τη γνωστή διαμάχη ανάμεσα στα «καλά» και τα «κακά» βιβλία. Κι ίσως θα ήταν ενθαρρυντικό που σε καιρούς χαλεπούς ο κόσμος έχει ακόμα τη διάθεση να ασχοληθεί και με άλλα θέματα, αν εμένα αυτός ο διάλογος δε με έβρισκε να παραπαίω πότε από τη μια και πότε από την άλλη πλευρά, ανάλογα το συνομιλητή. Αφορμή για την ανάρτηση, συζήτηση με πολύ καλή παλιά μου φιλενάδα που την ξέρω από παιδί, που διαβάζει περίπου όπως εγώ, δηλαδή πολύ και ό,τι πέσει στα χέρια της. Μου έλεγε λοιπόν πως όταν βρέθηκε σε λέσχη ανάγνωσης αγανάκτησε από τα ευχολόγια και τα κλισέ, «ένα βιβλίο πρέπει να προάγει το νου, είναι ένα παράθυρο για άλλους κόσμους», αλλά και το ανάθεμα στα «κακά» βιβλία, τη ροζ λογοτεχνία, τα ευπώλητα. «Εγώ», μου είπε, «στην παραλία θέλω να διαβάζω Μαντά.» Και το σέβομαι γιατί ξέρω πως διαβάζει πολύ, βιβλία σημαντικά, και στο κάτω κάτω δικαίωμά της να περάσει δυο διασκευαστικές ώρες κάτω από τον ήλιο.
Από την άλλη, δεν μπορώ να καταλάβω τις κυρίες που διαβάζουν φανατικά και μόνο την ευπώλητη ροζ σούπα. Γιατί προσωπικά τη βαριέμαι οικτρά και δεν την πλησιάζω, γιατί την εποχή που διάβαζα μόνο bestseller, αν και όχι ροζ, τη θεωρώ κάπως σα χαμένο χρόνο, γιατί τα βιβλία που αγαπώ και κάποια με δυσκόλεψαν σε πολλά πράγματα, με έχουν κάνει εν μέρει αυτό που είμαι και στην ηλικία μου δικαιούμαι να γουστάρω επιτέλους τον εαυτό μου. Και ναι, μια κοινωνία με συστηματικούς αναγνώστες, όσο ουτοπική κι αν φαντάζει, θα ήταν μια καλύτερη κοινωνία. Άρα δεν μπορώ να σεβαστώ την αναγνώστρια που καταναλώνει τα πολυδιαφημισμένα, έτσι σκέτα, χωρίς λίγη από κουλτούρα. Αν μη τι άλλο, αυτό ωθεί την εκδοτική αγορά σε ένα δρόμο που κόβει τα δικά μου φτερά και μου στερεί αναγνώσματα.
Αυτό λοιπόν με αφήνει με μια άποψη διφορούμενη, άλλοτε εκφράζω τη μια της πλευρά, άλλοτε την άλλη, ανάλογα με τη στιγμή. Με λίγα λόγια, κάθε φορά που διστάζω να δώσω ένα χειρόγραφο για ανάγνωση σε κάποιον οίκο- έχω να το κάνω πέντε χρόνια και δυο τελειωμένα μυθιστορήματα σαπίζουν στα ντουλάπιά μου- γιατί φοβάμαι τις απαντήσεις του τύπου «Γράφετε καλά, ίσως αν γράφατε κάτι για τη Σμύρνη», θυμώνω με τα ευπώλητα. Από την άλλη τί μου φταίνε οι κυρίες που περνάνε ευχάριστα την ώρα τους, σα να βλέπουν μια κομεντί στην τηλεόραση και ποιά είμαι εγώ να τις κρίνω.
Αισθάνομαι ακριβώς το ίδιο ή τουλάχιστον αισθανόμουν έτσι μέχρι πρόσφατα, που συνειδητοποίησα ότι ο Γρηγόρης Ξενόπουλος είχε την φήμη του εύπεπτου συγγραφέα στην εποχή του που έβγαζε τα βιβλία με το κιλό. Σήμερα νομίζω ότι ο Ξενόπουλος τρύπωσε σε καλές βιβλιοθήκες, μπήκε στα πανεπιστήμια τουλάχιστον στα πλαίσια της διηγηματογραφίας - ηθογραφίας και σίγουρα δε διαβάζεται από την ίδια κατηγορία με ανθρώπους που διαβάζουν βιπερ ή άρλεκιν (το λιγότερο). Άρα, το καλό και το κακό βιβλίο είναι πράγματα σχετικά. Το θέμα φαντάζομαι είναι να διαβάζει κανείς αυτό που τον ψυχαγωγεί. Και δόξα τω θεώ, καλό είναι να υπάρχουν και διαφωνίες. Εξασφαλίζεται η ισορροπία.(υγ. Καλώς σας βρήκα στο blog σας και καλώς ήρθατε...)
ΑπάντησηΔιαγραφήΤελικά ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο καλό και όχι καλό βιβλίο;
ΑπάντησηΔιαγραφήΜήπως το διάβασμα είναι κάτι εντελώς προσωπικό που καλλιεργείται:
με τα χρόνια,
με τα ενδιαφέροντα,
με τα γούστα,
με τη διάθεση,
με το θέμα,
με background του αναγνώστη;
Ο Γάλλος συγγραφέας Ντανιέλ Πενάκ πρότεινε έναν δεκάλογο για τα "Δικαιώματα του Αναγνώστη":
1. Το δικαίωμα να μη διαβάζεις.
2. Το δικαίωμα να προσπερνάς σελίδες.
3. Το δικαίωμα να μην τελειώνεις το βιβλίο.
4. Το δικαίωμα να ξαναδιαβάζεις το βιβλίο.
5. Το δικαίωμα να διαβάζεις οτιδήποτε.
6. Το δικαίωμα να δραπετεύεις από το βιβλίο.
7. Το δικαίωμα να διαβάζεις οπουδήποτε.
8. Το δικαίωμα να ξεφυλλίζεις.
9. Το δικαίωμα να διαβάζεις δυνατά.
10. Το δικαίωμα να μην υπερασπίζεσαι τα αναγνωστικά σου γούστα.
Νομίζω ότι η λίστα καλύπτει σχεδόν τα πάντα με ένα αίσθημα σεβασμού και ελευθερίας στις επιλογές μας.
Υ.Γ. Εγώ να δείτε πώς βαριέμαι τα πολυδιαφημισμένα ευπώλητα...
κ.κ.
ανώνυμε, τα "δικαιώματα του αναγνώστη" είναι φο-βε-ρά!!!! ζητώ την άδεια σας (έστω και αν δεν ξέρω ποιος είστε και ούτε μπορώ να τσεκάρω αν δύο ανώνυμοι είναι ο ίδιος ανώνυμος) να τα δημοσιεύσω στο blog μου...
ΑπάντησηΔιαγραφήκατερίνα, άλλο ένα τεράστιο, πολύ ενδιαφέρον για συζήτηση θέμα... και γω διάβαζα bell με το κιλό όταν ήμουν στην εφηβεία, τώρα όμως σπάνια... από την άλλη δεν μπορώ συνέχεια λογοτεχνία, με κουράζει... έτσι κάνω μικρές αποδράσεις με θεατρικές κωμωδίες, βιογραφίες και ταξιδιωτικά. φυσικά, δεν θεωρώ βιβλιόφιλο κάποιον που έχει από το 1 τα αρλεκιν και τα βίπερ (για την ακρίβεια το θεωρώ εμετικό)... η επιλογή βιβλίου είναι ένα τόσο δύσκολο θέμα όσο και η επιλογή των πάντων... απόλυτα ελεύθερο... εγώ λατρεύω πάντως τις βιβλιοπροτάσεις, δεν ξέρω γιατί αλλά μου αρέσει να διαβάζω το σχόλιο, to reflection κάποιου σε ένα βίβλιο... το βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον και τις περισσότερες φορές με υποκινεί και εμένα να το διαβάσω
@filoteo Καλώς σας βρήκα κι εγώ. Συμφωνούμε πως είναι υγιές να υπάρχουν όλα τα γούστα, θα ήταν βαρετό αλλιώς. Αν και κάπως καπελώνεται αυτό το γούστο, όταν το ευπώλητο διαφημίζεται στην τηλεόραση και ύπάρχει και στο πιο μικρό χαρτοπωλείο της γειτονιάς, ενώ τα άλλα βιβλία όχι. Όσο για την... ιστορία που θα μας κρίνει, δεν με νοιάζει και πολύ. Είναι πάλι θέμα γούστου, συνθηκών και τύχης, ποιός χαίρει μακροπρόθεσμα αποδοχής.
ΑπάντησηΔιαγραφή@κκ : όντως ενδιαφέροντα τα δικαιώματα του αναγνώστη.
@JonyG : Χαίρομαι που σου αρέσουν οι προτάσεις των blog, ομολογώ κι εμένα τα τελευταία χρόνια με επηρεάζουν πολύ και συνήθως προς όφελος δικό μου και των αναγνωσμάτων μου. Αλλά φυσικά την έχω "πατήσει" κατά καιρούς από τέτοιες προτάσεις, όπως όλοι μας....
@JonyG:
ΑπάντησηΔιαγραφήKαι βέβαια μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δικαιώματα του αναγνώστη.
Σας προτείνω να διαβάσετε το "Σαν ένα μυθιστόρημα" του Πενάκ, (μέσα στο οποίο υπάρχουν), που είναι ένα κα-τα- πλη- κτι-κό βιβλίο.
Υ.Γ. Δεν είμαι οποιαδήποτε ανώνυμη, παρακαλώ! Είμαι (σταθερά) η...κ.κ.(με μικρά!)
κ.κ.
@κ.κ. ουπς! έχετε δίκαιο! ούτε το πρόσεξα.. έγινε λοιπόν! και θα τα αναρτήσω, και θα παρω και το βιβλίο του Πενάκ! σας ευχαριστώ
ΑπάντησηΔιαγραφή