Βιβλιοπροτάσεις :" Διόρθωση", Thomas Bernhard

Συνειδητοποίησα πόσο δύσκολο μου είναι να μιλήσω για ένα έργο του Μπέρνχαρτ μόλις καταπιάστηκα με το κείμενο αυτής της ανάρτησης. Δεν είναι πως δεν έχω κάτι να πω, το αντίθετο μάλλον, είναι τόσα αυτά που θα ήθελα να πω που μπλέκονται και γίνονται κουβάρι. Θα αντισταθώ, και δεν θα κάνω ούτε προσχέδιο, ούτε σχεδιάγραμμα, υποσχέθηκα στον εαυτό μου πριν τρία χρόνια που ξεκίνησα το μπλογκ πως οι αναρτήσεις θα είναι αυθόρμητες, δε θα μοιάζουν με εργασία ή έκθεση, ούτε θα ακολουθούν κλασικούς κανόνες κριτικής.

Η "Διόρθωση" είναι το έργο του Αυστριακού συγγραφέα που με συγκλόνισε περισσότερο. Η γραφή του, με τις συνεχείς επαναλήψεις, τις αντιγραφές, τα αφηγηματικά παιχνίδια, μπορεί να ξενίσει τον αναγνώστη που καταπιάνεται πρώτη φορά με έργο του. Όμως μέσα από αυτή τη μανία με τη φόρμα, αυτό που ξεπηδάει είναι ατόφια, ειλικρινής συγγραφική έμπνευση- σα να γίνεται η τελετουργία μέρος της αφήγησης.

Στο πρώτο μέρος, ο αφηγητής του μυθιστορήματος επιχειρεί να τακτοποιήσει τα χειρόγραφα του φίλου Ρόιτχαιμερ, που αυτοκτόνησε αφού έκτισε τον «Κώνο», ένα κτήριο που θεωρούσε πως θα κάνει την αδελφή του ευτυχισμένη, αλλά την οδήγησε στον θάνατο, μόλις πάτησε το πόδι της μέσα. Ο Ρόιτχαιμερ άφησε τον «Κώνο» στο κράτος με μόνη παράκληση να τον αφήσει να χαθεί, να τον αναλάβει η Φύση. Ο αφηγητής αποφασίζει να ζήσει στην σοφίτα που έζησε ο φίλος του, και σιγά σιγά νιώθει πως όλες του οι σκέψεις θα μπορούσαν να είναι εκείνου, πως χάνεται. Στο δεύτερο μέρος η αφήγηση μπλέκεται με το ίδιο το χειρόγραφο του Ρόιτχαιμερ, που ο συγγραφέας του φαίνεται να διορθώνει συνεχώς, ως να οδηγηθεί στην τρέλα και την αυτοκτονία- στις διορθώσεις λαμβάνει μέρος κι ο ίδιος ο αφηγητής.

Τα αγαπημένα θέματα του Μπέρνχαρτ, ο θάνατος και το νόημα της ύπαρξης, φτάνουν εδώ στα όρια τους, οδηγούν τον αναγνώστη σε ένα σκοτεινό και κάπως κλειστοφοβικό σύμπαν, που είναι η ουσία όλου του μυθιστορήματος. Κάποιοι λένε πως αυτό είναι ένα κείμενο για το άγχος του συγγραφέα που ολοένα διορθώνει τα κείμενά του, άλλοι πως μιλά για την προσπάθεια της Αυστρίας να διασκευάσει και να διορθώσει την πρόσφατη ιστορία της και τη συνεργασία με τους Ναζί, κι άλλοι πως πρόκειται για την αναζήτηση της ατομικής ταυτότητας σε έναν κόσμο που δεν έχει καμία σταθερά.  Όπως κι αν το δει κανείς πάντως, η "Διόρθωση" είναι από τα βιβλία εκείνα που μετανιώνει κανείς αν δεν τα έχει διαβάσει πριν πεθάνει.