«Η παράξενη υπόθεση του δρος Τζέκυλ και του κου Χάιντ», Robert Louis Stevenson

Τριγυρνώντας τις προάλλες στο παζάρι συνειδητοποίησα πως δεν έχω διαβάσει την «Παράξενη υπόθεση του δρος Τζέκυλ και του κου Χάιντ». Τα έτερα δυο κλασικά- Φράνκενσταιν και Δράκουλα- τα διάβασα μικρή. Το πρώτο γιατί το έγραψε η γυναίκα του Σέλλευ [άκου κόλλημα τώρα] και το δεύτερο σαν εργασία στο μάθημα των Αγγλικών [εκεί να δεις κόλλημα τώρα]. Δεν ξέρω αν περίμενα ένα κλασικό γκόθικ ανάγνωσμα με αρκετές αιματοβαμμένες πινελιές, πάντως το βιβλίο του Στήβενσον δεν είναι σίγουρα τέτοιο.

Η ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή. Ο επιστήμονας κος Τζέκυλ βρίσκει ένα φίλτρο για να απομονώσει την πλευρά του εαυτού του με τα πιο ζωώδη ένστικτα –σεξουαλικά, βίαια, ωμά- και μεταμορφώνεται στον κοντό, νεαρό, τριχωτό κύριο Χάιντ για να μπορεί να κάνει αυτά που υπαγορεύει η «βάρβαρη» πλευρά του. Στην πορεία όμως θα πάψει να ελέγχει αυτός τη μεταμόρφωση και η περσόνα του κύριου Χάιντ θα βγαίνει όλο και περισσότερο στην επιφάνεια χωρίς τη θέλησή του.

Η νουβέλα είναι πυκνογραμμένη, φαίνεται μικρή κι όμως χρειάζεται τον χρόνο της. Οι λεπτές αποχρώσεις της Βικτωριανής ηθικής, όπου υμνείται μεν ο άνθρωπος που τηρεί τα χρηστά ήθη, όμως επιτρέπεται μια κάποια ελευθεριότητα σε πλούσιους εργένηδες, η σύγκρουση κακού και καλού- που ενυπάρχει μέσα μας- αλλά και η αίσθηση πως προσπαθώντας να καταπνίξεις τα πιο αρχέγονα ένστικτα τελικά θα τα βρεις μπροστά σου, κυριαρχούν. Αν και συνήθως όταν μιλάμε για τον δρ.Τζέκυλ και τον κο Χάιντ φέρνουμε στο μυαλό μας την ψυχιατρική διαταραχή της διχασμένης προσωπικότητας, στο κείμενο είναι φανερό πως ο δρ Τζέκυλ δεν είναι δα και τίποτα το ιδιαίτερο, οι πλευρές αυτές υπάρχουν στον καθένα μας. Το πώς κανείς τις ισορροπεί και τις ενσωματώνει στην καθημερινότητά του είναι άλλο θέμα.

Το βιβλίο αντικατοπτρίζει την εποχή στην οποία γράφτηκε- ραγδαίων αλλαγών σε πολλά θέματα – την ιατρική, τη φυσική, την χημεία, την ψυχολογία- που άφηνε περιθώρια για να εξαφθεί η περιέργεια των συγγραφέων. Πέρα από την ιστορία δίνει αυτή την κλειστοφοβική, μουντή αίσθηση του Λονδίνου με μεγάλη γλαφυρότητα. Κι αν στην αρχή ο διαχωρισμός των στοιχείων μιας προσωπικότητας σε καλό και κακό μοιάζει απλοϊκή, τελικά αποδεικνύεται από την πλοκή πως δεν είναι και τόσο∙ απλός ο διαχωρισμός.

«Η παράξενη υπόθεση του δρος Τζέκυλ και του κου Χάιντ», Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον, μετ. Θόδωρος Καλοπίσης, εκδ. Αίολος, 2003, σελ. 166

Υ.Γ. 42 Η έκδοση αν και δεν πάσχει στην μετάφραση εξαιρετικά, έχει σοβαρά προβλήματα επιμέλειας.

Υ.Γ. 42-2 Το έτερο διήγημα που περιλαμβάνεται στο βιβλίο, «Τζάνετ η σβερκοτσακισμένη», μου φάνηκε μια εντελώς συνηθισμένη ιστορία τρόμου και τίποτε άλλο.