"Stone mattress",Margaret Atwood, του Παναγιώτη Κροκιδά

Το καινούριο βιβλίο της Άτγουντ είναι η πρώτη μου επαφή με το έργο της. Είχα καιρό να ενθουσιαστώ από μια γραφή χαρακτηριστική, ταυτόχρονα λογοτεχνική και τόσο ρυθμική. Να είναι η ηλικία της που της έχει χαρίσει αυτή την διεισδυτικότητα στις ανθρώπινες σχέσεις και στους ανθρώπους; Υποθέτω πως ένα συγγραφέας περνάει από διάφορα στάδια: αμετροέπεια, έπαρση, λακωνικότητα. Έρχεται και σαρκασμός. Αργότερα κάποιοι θα υιοθετήσουν και τον αυτοσαρκασμό. Η ίδια δεν ξέρω πως έγραφε παλιότερα. Ίσως ήταν πάντα σοφή. Εδώ πάντως φαίνεται να τα έχει περάσει όλα αυτά τα στάδια και να γράφει με μια δική της μελωδία.

Το βιβλίο είναι μια συλλογή διηγημάτων. Ή, όπως αποσαφηνίζει η ίδια, εννέα διηγήσεις (tales). Στις οποίες, με μια πρώτη επαφή κυριαρχούν οι γυναικείοι χαρακτήρες, η αναπόληση του παρελθόντος και των σχέσεων. Μα είναι τόσο εξοργιστικά ικανή ώστε τα θέματά της, που στα χέρια ενός άλλου συγγραφέα θα περιόριζαν το κοινό του, εδώ να γίνονται λογοτεχνικά διαμάντια. Θέλω να πω, πόσοι νέοι άντρες μπορεί να απολαύσουν ιστορίες όπου ως επί το πλείστον κυριαρχούν γηραλέες κυρίες; Ή όπου όσοι είναι νέοι ζουν σε ξεχασμένες δεκαετίες; Στις οποίες η οπτική είναι γυναικεία; Και όμως, γίνεται. Γραμμένο από μια τέτοια συγγραφέα, θα μπορούσα να διαβάσω και εγχειρίδιο ατμολέβητα.

Τελικά η Άτγουντ γράφει για αυτά που την αφορούν, αυτά που την προβληματίζουν, αυτά που ξέρει και αυτά που αγαπάει. Πέρα από τις ηλικιωμένες κυρίες και τους έρωτες υπάρχουν και άλλα, όπως: συγγραφείς του φανταστικού, τυχάρπαστοι τεχνοκράτες, μπιτνικ ποιητές, νταήδες του σχολείου που μεγάλωσαν. Υπάρχει και ένας σύγχρονος νέος με όλες τις του νευρώσεις. Υπάρχει και μια φανταστική ιστορία: ένα σκοτεινό παραμύθι. Επίσης το τελευταίο διήγημα είναι μια δυστοπική ιστορία. Γενικά υπάρχει αρκετό δράμα, αγωνία, κλιμάκωση. Από όλα έχει ο συγγραφικός μπαξές για να κάνει και τον πιο δύσκολο αναγνώστη να λυγίσει. Η θεματολογία και η προσέγγισή της Άτγουντ είναι αυτή ενός κατασταλαγμένου συγγραφέα, δίχως λογοτεχνικά στεγανά.

Στο σημείωμα, τέλος του βιβλίου, η Ατγουντ ξεκαθαρίζει την ταυτότητα αυτής της συλλογής διηγήσεων και μας λέει πως μια ιστορία μπορεί να είναι μια αληθινή ιστορία, στην πραγματική ζωή. Αντίθετα μια διήγηση (το tail που λέγαμε!) ξεφεύγει από το καθημερινό, το ρουτινιάρικο. Η διήγηση είναι συνυφασμένη με τα παραμύθια που κάποτε λέγονταν μπροστά από την φωτιά για να αναδεύσουν τα συναισθήματα και την φαντασία των ακροατών. Η διήγηση έχει διαχρονικότητα.

Να το διαβάσει ο αναγνώστης που του αρέσει η καλή λογοτεχνία, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι προτιμήσεις του. Θα ανταμείψει. Εγώ μόλις ανακάλυψα μια συγγραφέα που θέλω να βουτήξω στην βιβλιογραφία της. Και έχει γράψει τόσα πολλά. Δεν είναι υπέροχο;

                                                                                             Παναγιώτης Κροκιδάς


Υ.Γ.42 Νομίζω πως κάπως έτσι ένιωσα κι εγώ, όπως ο Παναγιώτης, όταν ανακάλυψα πρώτη φορά την Άτγουντ διαβάζοντας την "Κλέφτρα Κίσσα". Έπειτα ακολούθησαν σχεδόν όλα της τα βιβλία, σε μια εποχή που έβγαινε από την Ασημένια σειρά της Ωκεανίδας κι εγώ ένιωθα ντροπή να τα ζητάω από το βιβλιοπωλείο, πόσο μάλλον να λέω πως τα διαβάζω. Μετά άνοιξα το μπλογκ και συνειδητοποίησα πως δεν ήμουν η μόνη τρελή και παλαβή μαζί της και αποενοχοποιήθηκα. :P

"Stone mattress",Margaret Atwood, ed. Bloomsbury, 2014. pg 288