Η ιστορία μοιάζει απλή στο «Φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ» του Γκαϊτό Γκαζντάνοφ. Ένας Ρώσος εμιγκές στο Παρίσι, που βιοπορίζεται ως δημοσιογράφος αλλά θα ήθελε να ασχοληθεί με την λογοτεχνία, πέφτει τυχαία πάνω σε ένα βιβλίο κάποιου Αλεξάντρ Βολφ. Στο τρίτο διήγημα της συλλογής του Βολφ, αναγνωρίζει αυτούσιο ένα περιστατικό που του είχε συμβεί όταν έφηβος ακόμα πολεμούσε για τον Λευκό στρατό. Η ιστορία τον είχε σημαδέψει για πάντα, γιατί κατάκοπος και άυπνος, είχε πυροβολήσει έναν άντρα που τον είχε αφήσει για νεκρό. Όμως καθώς φαίνεται δεν ήταν.
Το φάσμα του Αλεξάντρ Βολφ τον στοιχειώνει έκτοτε, τον ψάχνει, τον βρίσκει, τον χάνει, πέφτει πάνω του με απίστευτες συμπτώσεις, η ζωή τούς δένεται ξανά και ξανά με έναν τρόπο σχεδόν μαγικό. Η αφήγηση δεν είναι γραμμική, ο Γκαζντάνοφ τελειώνει με την καθ’ αυτό πλοκή νωρίς κι έπειτα το κείμενο κινείται κάπως νωχελικά. Θαρρείς κι όλα αυτά δεν αφορούν τον ήρωα ή τον Βολφ αλλά το ίδιο το Παρίσι. Η ατμόσφαιρα είναι εκπληκτική, αυθεντική νουάρ κι όχι αναπαράσταση, ο ήρωας που φανερά αναζητά την ταυτότητά του ολοκληρωμένος κι ο χρόνος που χάνεται κι έπειτα ξαναβρίσκεται στις πραγματικές του διαστάσεις ένα τερτίπι γνωστό αλλά πάντα ευπρόσδεκτο. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες γύρω του σέρνουν έναν χορό φαντασμάτων, χάρτινοι- ακόμα κι η γυναίκα που έρχεται ως από Μηχανής Έρωτας- εξυπηρετούν την πλοκή και τον ήρωα κι έπειτα χάνονται στην ανυπαρξία.
Το βιβλίο είναι πολύ γοητευτικό από μόνο του, η γραφή ενδιαφέρουσα, αλλά αποκτά άλλη σημασία μόλις κανείς μάθει το βιογραφικό του άγνωστου μας Γκαζντάνοφ. Κι ο ίδιος ήταν εμιγκρές στο Παρίσι, βετεράνος του Λευκού Στρατού, έκανε ένα σωρό δουλειές για να επιβιώσει και παράλληλα έγραφε. Ο Αλεξάντρ Βολφ είναι γραμμένος λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στα ρώσικα και για αυτό άργησε τόσο πολύ να μας απασχολήσει ο συγγραφέας του· σχετικά πρόσφατα τον ανακάλυψαν και στην Γαλλία. Κι αν η τοποθέτησή του δίπλα στους Ρώσους κλασικούς από κάποια σάιτ του εξωτερικού είναι κάπως παράτολμη, είναι από μόνη της σαγηνευτική η ιδέα ενός τέτοιου καλλιτέχνη παραγνωρισμένου.
Στην ερώτηση λοιπόν αν αξίζει να διαβάσει κανείς Γκαζντάνοφ τόσα χρόνια μετά η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Πρόκειται για ένα από κείνα τα βιβλία που τα τελειώνεις εύκολα, αλλά αυτά δεν τελειώνουν εύκολα μαζί σου.
Υ.Γ. 42 Η έκδοση των Αντιπόδων είναι εξαιρετική, όπως πάντα. Η Ελένη Μπακοπούλου δεν χρειαζόταν τον Γκαζντάνοφ για να αποδείξει πόσο καλή μεταφράστρια από τα Ρώσικα είναι, αλλά αυτό που με εξέπληξε θετικά ήταν το επίμετρο του Χρήστου Αστερίου: σχετικά ολιγόλογο, σαφές, γεμάτο πληροφορίες και ουσιαστική γνώση. Για σεμινάριο.
"Το φάντασμα του Αλεξάντρ Βολφ", Γκαϊτό Γκαζντάνοφ, μετ. Ελένη Μπακοπούλου, Αντίποδες, 2015, σελ. 192
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου