Τα επαχθή vol10: γράφει η Pascalen Antoinette

Δεν μου φαίνεται ηθικά σωστό να αποτρέπω κάποιον αναγνώστη από το να διαβάζει κάποια βιβλία.Οι εξαιρέσεις που με ωθούν σε αυτήν τη μικρόψυχη πράξη είναι λίγες,επειδή δεν μου αρέσει να χαλάω χρόνο για κάτι που δεν θα μου αρέσει ή δεν θα αποκομίσω κάτι από αυτό.Αλλά ο χρόνος είναι λίγος και τα βιβλία πολλά.


Ντοστογιέφσκι και Αδερφοί Καραμάζωφ.


Ναι,ένας ογκόλιθος είναι από όλες τις απόψεις αυτό το βιβλίο.Μέγεθος,βάρος,σαν μενίρ που κουβαλάει ο Οβελίξ.Πιάνει χώρο στο κομοδίνο,αργότερα χώρο στη βιβλιοθήκη κι έπειτα σκέφτεσαι τα λεφτά που έδωσες για να το αγοράσεις.Τουλάχιστον,αυτό συνέβη με μένα.

Ένας άνθρωπος,ο Καραμάζωφ Θεόδωρος,έχοντας ζήσει εις βάρος των δυο συζύγων του και των παιδιών του,δολοφονείται από ένα παιδί του.Βέβαια,δεν ήταν από τα αναγνωρισμένα.Ήταν ένα εξώγαμο που έψαχνε για την εκδίκησή του.

Το θέμα του,δεν είναι κακό.Εξάλλου,αν το συνοδεύεις με το βιβλιαράκι του Φρόυντ και την πατροκτονία τότε αποκτά ένα ενδιαφέρον.Αλλά κ.Ντοστογιέφσκι,το λέω συγγνώμη,δεν είμαι το είδος αναγνώστη που θέλει να μάθει για τον Θεό όπως τον είχατε στην Ρωσία για να υπνωτίζει το ποίμνιο και να μην ζητάει όσα του ανήκουν.Οι χωρικοί,δεν παρακινούνται από αισθήματα μίσους και κακίας προς την άρχουσα τάξη γιατί αυτοί είναι καλύτεροι αλλά γιατί τους αρπάζουν τους κόπους τους.Η προσωπική του επιλογή να είναι ευνοούμενος του τσάρου έπειτα από τις πολλές αποτυχίες του,πέρασε σε ένα βιβλίο που θα μπορούσε να ανήκει δικαιωματικά στα καλύτερα του ρωσικού ρεαλισμού.Για μια ακόμη φορά,έναντι της καλλιτεχνικότητας νικάει ο συμφεροντολόγος τρόπος διαβίωσης και εν ζωή καταξίωσης.

Ας πάρω όμως τους λόγους για τους οποίους μίσησα αυτό το βιβλίο όσο κανένα άλλο,ούτε ακόμα και το θρίλερ του Καζαντζάκη "Ο φτωχούλης του Θεού"!

α)Δεν είμαι υπέρμαχος του αθεϊστικού κινήματος ούτε και της παράλογης θρησκευτικότητας.Εξάλλου η πίστη είναι όπως το κίνημα των Πυρρωνιστών,λες πως δεν πιστεύεις αλλά και πάλι πιστεύεις στην μη πίστη.Ο τρόπος που μπαίνει η θρησκεία στο βιβλίο και η αγιότητα ανθρώπων και μοναχών με βρίσκει αντιμέτωπη με πολλά ηθικά ζητήματα που κατά καιρούς έχουν απασχολήσει τον ρωσικό ρεαλισμό εκείνης της περιόδου ακόμα και τον ίδιο τον Ντοστογιέφσκι°η κοινωνική αδικία και το σύστημα της καθεστηκυίας τάξης.Το ότι παραδέχεται την αδυναμία του μπροστά σε αυτό το σύστημα και την προσπάθεια επανένταξης του σε αυτό,δεν νομίζω να μας αφορά να το διαβάσουμε.Προσπαθεί να μας πείσει ότι οι άνθρωποι χωρίς μέλλον και πόρους έχουν ευκολότερη πρόσβαση στην γαλήνη γιατί κοπιάζουν και μοχθούν.Αυτές οι ασυναρτησίες δεν συναντούνται παρά μόνο σε κάτι βιβλία υποτιθέμενων κοινωνιολόγων ιερέων της Βρετανίας.Στη λαϊκή τάξη,ή στους προερχόμενους από αυτήν, προσάπτει συναισθήματα μισανθρώπων και ευτέλειας.Όχι,δεν δέχομαι τίποτα από αυτά.

β)Ο πατέρας των πρωταγωνιστών αδελφών,είναι ένας αμόρφωτος που θέλησε και κατάφερε να αναρριχηθεί κοινωνικά.Πώς γίνεται όπως ένας τέτοιος άνθρωπος να αναπαράγει στις συζητήσεις του χωρία από βιβλία ή να ασχολείται με την διανόηση και τον Μαρκήσιο ντε Σαντ,χωρίς να έχει πρόσβαση σε μόρφωση;Εκεί,άρχισα να βλέπω χάσματα νοηματικά τα οποία δεν γεφυρώνονται με το να λέει αργότερα πως αγόραζε βιβλία τα οποία ποτέ δεν διάβαζε.

γ)Είναι κλισέ στα έργα του Ντοστογιέφσκι οι γυναίκες ηρωίδες να απουσιάζουν ή να αχνοφαίνονται σαν φαντάσματα.Αλλά ο μισογυνισμός του είναι σε μεγαλύτερο βαθμό από ποτέ άλλοτε και φαίνεται από την αδυναμία των γυναικών που πηγαίνουν στα μοναστήρια για να ζητήσουν βοήθεια και συμπαράσταση από τους ιερωμένους.Είναι ψυχικά κατώτερες στις κακουχίες και χρειάζονται καθοδήγηση.Είναι εκ φύσεως κοντύτερα στην σεξουαλική αμαρτία και είναι ο λόγος τσακωμού μεταξύ πατέρα και πρωτότοκου γιού.

δ)Δεν γίνεται τουλάχιστον τα 2/3 των προσώπων του βιβλίου να παθαίνουν έστω και μια επιληπτική κρίση!!!Κι από ιατρική πλευρά αν το κοιτάξουμε,δεν ήταν τόσο κοινό να παθαίνει κανείς επιληπτικές κρίσεις.Αλλά ήταν ένα σταθερό μοτίβο σε όλα σχεδόν τα βιβλίου του η νεύρωση κι η επιληψία.

ε)Για πρώτη φορά στη ζωή μου όμως πέταξα βιβλίο από τα χέρια μου με τους Καραμάζωφ.Ένα χωριατόπαιδο(το νώθο παιδί του έντονου και γελοίου δευτεραγωνιστή πατέρα) χωρίς μόρφωση και με μια αντίληψη αρκετά χαμηλότερη των υπολοίπων,βρίσκει ατάλαντο κι αφελή τον Νικολάι Γκόγκολ στα διηγήματα της χωρικής ζωής,έναν συγγραφέα που προσωπικά θεωρώ αξιόλογο και ταλαντούχο εκ φύσεως κι όχι θέσεως ή προσπάθειας.Τα συγκεκριμένα διηγήματα του Γκόγκολ,είναι από τα πρώτα διηγήματα που έχουν ρεαλιστικά στοιχεία έπειτα από τον Αλεξάντερ Πούσκιν με τα Διηγήματα της Φωτιάς.Το μένος και η εμπάθεια του Ντοστογιέφσκι για συγγραφείς και διανοητές που είχαν άλλες αντιλήψεις από εκείνον είναι διάχυτες σε όλο το βιβλίο του και δεν μπορώ να σας πω ότι με άφηνε αδιάφορη αφού συνήθως δεν αιτιολογούσε την θέση του κι αόριστα με θρησκευτικές θυμοσοφίες απέρριπτε ο,τι δεν του καθόταν καλά.


Δυστυχώς,ενώ δεν θέλω να αποτρέπω κανέναν από το να διαβάζει βιβλία γιατί τα αγαπώ σχεδόν όλα,οι Αδερφοί Καραμάζωφ είναι από εκείνα που δεν συστήνω.Όχι γιατί δεν είναι καλογραμμένο,θα πω ψέματα πως ακόμα και με όση αποστροφή κι αν το διάβαζα δεν με συνέρπαζε η γραφή του και τα αποσπάσματα από ποιήματα ή ολόκληρα κείμενα άλλων που ξεστόμιζαν οι ήρωες του βιβλίου -κατά πόσο πιθανό είναι να τα γνωρίζουν όλα αυτά και να έρχονται στο στόμα τους όμως;- και έδειχνε τις βαθιές γνώσεις του και την γλωσσική του δεξιοτεχνία και πρωτοτυπία.Αλλά χίλιες και κάμποσες εκατοντάδες ακόμα σελίδες για θρησκευτικές αναζητήσεις και τύψεις δεν κάνουν καλό σε κανέναν.Κι η λύτρωση δεν είναι προτέρημα όλων των αναγνωστών.Φοβάμαι,πως όσο κι αν θελήσω να δώσω δεύτερη ευκαιρία σε εμένα να το κατανοήσω σε μια ανάγνωση εκ νέου μετά από καιρό θα λυπηθώ τον Ντοστογιέφσκι για την αδυναμία του που το κυρίευσε τελικά ενώ ήταν πολύ καλύτερος από το τελευταίο δείγμα γραφής του,με αυτό το μυθιστόρημα.

                                                                                            Pascalen Antoinette

Υ.Γ. 42 Μπορείτε να μας γράψετε κι εσείς για το βιβλίο εκείνο που δεν συστήνατε ποτέ στους συνανθρώπους σας βιβλιόφιλους και να στείλετε το κείμενο στο kmalakate@gmail.com. Λεπτομέρειες σε τούτο δω το ποστ

Υ.Γ.42-42 Να σημειώσω εδώ πως εγώ διαφωνώ. Έχω διαβάσει τους Καραμαζώφ μια φορά στα 15, άλλη μία στα 25 μου και σκοπεύω και να τους διαβάσω μια φορά ακόμα πριν πεθάνω.