«Δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο», Ιορδάνης Κουμασίδης

Με τον έρωτα, την απώλεια, την ελευθερία, τον θάνατο ασχολείται ο Δάνης Κουμασίδης σε αυτή την μικρή επιστολική νουβέλα που εκδόθηκε την άνοιξη από τον Κέδρο. Δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο, δώδεκα επιστολές ενός ανθρώπου που βρίσκεται φυλακισμένος στη Μαρτινίκα, κρατούμενος που ποτέ δεν έχει δει άλλους κρατούμενους, μόνο τους φρουρούς του κι ένα κομματάκι ουρανό. 

Μια φορά σε αυτόν τον ουρανό είδε ένα αερόστατο κι αυτό άλλαξε όλη την διάθεσή του· έτσι και τα γράμματά του προς την νεαρή Ροζαλί Μεντώ που μένει στο Παρίσι και ποτέ δεν διευκρινίζεται πώς κατέληξαν να αλληλογραφούν, είναι το αερόστατο στον ουρανό του, η αλλαγή που του δίνει ελπίδα και αξιοπρέπεια. Και το βλέπουμε από το πρώτο ως το τελευταίο γράμμα, για χάρη της ο ήρωας- συγκρατημένος στην αρχή και μετά όλο και πιο τολμηρός- γίνεται ηθικός. Ηθικός ως προς τον εαυτό του: αργά και σταθερά η αφήγησή του περιέχει όλο και περισσότερες αλήθειες, απλώνεται, ξεθαρρεύει ερωτικά χωρίς να γίνεται χυδαία, μιλά για τον εγκλεισμό και την έλλειψη ελευθερίας με νηφαλιότητα. 

Ο ήρωας είναι συμπαθητικός. Αυτό είναι το εντυπωσιακό. Είναι ένας άνθρωπος σε πτώση, στη χειρότερη θέση, που δεν γκρινιάζει ούτε αμπελοσοφεί, είναι ένας άντρας μετρημένος. Κι ό,τι λογοτεχνικές ή φιλοσοφικές καταβολές κι αν έχει, ποτέ δεν τις επιδεικνύει, βγαίνουν από τον λόγο του αβίαστα. Έτσι πιθανότατα γοητεύει την νεαρή Ροζαλί για να συνεχίσει να του στέλνει γράμματα.

Τα γράμματά της δεν τα διαβάζουμε ποτέ. Μόνο τα δικά του. Σε αυτά δεν μιλάει ποτέ για το τέλος. Ο θάνατος δεν εμφανίζεται παρά την τελευταία ώρα. Ο συγγραφέας, ενώ γράφει για ένα μάλλον ανοίκειο θέμα, με τρόπο παλιό, κατορθώνει να μιλήσει έτσι για το βασικό τρίπτυχο κάθε ανθρώπινης ζωής. 

Απόλαυσα τις επιστολές, θα ήθελα, δεν το κρύβω, το μικρό βιβλίο να συνεχίσει κι άλλο, η Ροζαλί να μην μείνει κρυμμένη στην αιωνιότητα. Αλλά αυτή η λιτότητα είναι το βασικό του προτέρημα. Αυτή, και ο λόγος, απέριττος, χωρίς στολίδια, προσεγμένος αλλά πουθενά επιτηδευμένος. Θα διαβάσω με σιγουριά κι άλλα βιβλία του Κουμασίδη στο μέλλον. 

                                                                       

                                                                                   Κατερίνα Μαλακατέ

«Δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο», Ιορδάνης Κουμασίδης, εκδ. Κέδρος, σελ. 96, 2016

Υ.Γ. 42 Αύριο στο Booktalks μαζί με τη συγγραφέα Τζούλια Γκανάσου θα ανακρίνουμε τον Δάνη Κουμασίδη στις 8 μ.μ. Ελάτε παρέα μας.