"Ο τσάρος της αγάπης και της τέκνο", Anthony Marra

Όταν διάβασα πριν δυο χρόνια τον Αστερισμό ζωτικών φαινομένων ενθουσιάστηκα από την αφηγηματική δεινότητα του Άντονυ Μάρρα, από αυτό το πρωτόλειο που θα το ζήλευε κάθε συγγραφέας. Τότε, με είχε γοητεύσει η εμμονή ενός Αμερικανού με την Τσετσενία, καθώς και η ικανότητά του να χειρίζεται τη βία και τον πόνο με τόσο χιούμορ και λεπτότητα. Αυτά τα στοιχεία παραμένουν ανέπαφα και στον Τσάρο της αγάπης και της τέκνο- η Τσετσενία, το χιούμορ, η λεπτότητα. Αλλάζει όμως εδώ ο αφηγηματικός τρόπος: πρόκειται για ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, σε 9 πράξεις, κι ας επιγράφεται «διηγήματα». Το εύρημα βοηθάει τον Μάρρα να προχωρήσει σε μια πιο αποσπασματική και σφιχτή γραφή, που δίνει εντονότερες κορυφώσεις, χωρίς στιγμή να χάνεται κάτι από τη συνέχεια της ιστορίας. 

Τα διηγήματα- επεισόδια του Μάρρα είναι φορτισμένα συναισθηματικά, γιατί τα γράφει με αποστασιοποιημένη, λιτή γλώσσα, που χτυπάει απευθείας εκεί που πρέπει. Είναι και βίαια, γιατί κανείς δεν θα μπορούσε να γράψει για την Τσετσενία χωρίς να συμπεριλάβει τη βία. Μια βία ύπουλη και έντονη που μόνον στη λογοτεχνία μπορεί να βρεθεί. Είναι και αστεία. Γιατί αν δεν μπορείς κάπως να σατιρίσεις τα αποτρόπαια που σου συμβαίνουν, τότε δεν μπορείς να ζήσεις.

Αγαπημένες μου φιγούρες είναι η Γκαλίνα, η πανέμορφη κοπέλα που άφησε τον φουκαρά πρώτο της έρωτα, τον Κόλλια, να βολοδέρνει στο στρατό και τα έφτιαξε με τον μεγιστάνα, δέκατο τέταρτο πλουσιότερο άνθρωπο της χώρας κι εκείνος ο ζωγράφος-πλαστογράφος που εξαφάνιζε με τον αερογράφο του από τις φωτογραφίες και τους πίνακες το 1937 τα πρόσωπα που δεν έπρεπε πια να είναι εκεί. Και θανατώθηκε, για το χέρι μιας Πολωνέζας μπαλαρίνας. 

Το βασικό θέμα του Μάρρα είναι το πώς οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, όταν όλα γύρω τους καταρρέουν, μοιάζουν ψεύτικα, ξεπουλιούνται, όταν τους προδίδουν και τους αγνοούν. Ο τρόπος που χειρίζεται ο συγγραφέας τον χρόνο- γράφοντας και για το τότε και το τώρα ανάκατα- βοηθά στη λειτουργία της μνήμης, αλλά και στη διαχείριση μιας κατάστασης που συνθλίβει το άτομο, το κάνει να νιώθει αναλώσιμο, μόνο, σχεδόν ανύπαρκτο.

Ομολογώ πως αν και το επόμενο βιβλίο του Άντονυ Μάρρα είναι για την Τσετσενία, θα του χρεώσω την εμμονή κι ίσως να μην το διαβάσω. Αλλά ως εδώ, με αυτά τα δύο, φαίνεται πως είναι ένας σπουδαίος γραφιάς, ένας εξαιρετικός αφηγητής, που χειρίζεται έξοχα τη γλώσσα, που ξέρει να πυροδοτήσει το συναίσθημα, τόσο όσο. Γιατί με τέτοιο υλικό, άνετα θα μπορούσε να γίνει μελό. Ο Τσάρος της αγάπης και της τέκνο είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα, ξεχνιέται δυσκολότερα. Ένα βιβλίο άξιο να καθιερώσει τον Άντονυ Μάρρα στην αναγνωστική μας συνείδηση, ως έναν συγγραφέα που θα ακολουθούμε για καιρό.



                                                                           Κατερίνα Μαλακατέ

"Ο Τσάρος της αγάπης και της τέκνο", Anthony Marra, μετ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος, 2016,  σελ. 372











Υ.Γ. 42 Νομίζω πως είναι από τις μεταφράσεις που ο Αχιλλέας Κυριακίδης έκανε με το μεγαλύτερο κέφι, πραγματικό κέντημα. 

Ραδιοφωνικό Διαβάζοντας

Στο σημερινό ραδιοφωνικό Διαβάζοντας μαζί μας η σπουδαία μεταφράστρια Κλαίτη Σωτηριάδου, σε ένα δίωρο αφιέρωμα στον Γκάμπο. 

Κληρώνουμε: 
2 "Άπαντα διηγήματα", Γκ.Γκ. Μάρκες, Νεφέλη Εκδόσεις

2 graphic novel "Γκάμπο", O.Pantoja, M.Bustos, F.Camargo, T.Cordoba, Εκδόσεις Ίκαρος - Ikaros Publishing.

Και τα δύο σε μετάφραση Κλαίτης Σωτηριάδου. 

Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση πατήστε "Μου αρέσει" και κοινοποιήστε ή και σχολιάστε το ποστ στο γκρουπ της εκπομπής. Ή αφήστε ένα σχόλιο εδώ. Η κλήρωση θα γίνει on air περίπου στις 7:50 μ.μ.



Ακούστε μας live 6-8μ.μ. πάντα στον www.amagi.gr


Όλες τις παλαιότερες εκπομπές μας τις βρίσκετε εδώ:
https://www.mixcloud.com/katerinamalakate/

“Hotel Living”, Ioannis Pappos

Δεν συμβαίνει συχνά βιβλίο Έλληνα συγγραφέα πρώτα να κάνει μεγάλη εκδοτική επιτυχία στις Η.Π.Α. κι έπειτα να μεταφράζεται εδώ. Αυτή πάντως είναι η περίπτωση του Hotel Living του Ιωάννη Πάππου, που γεννήθηκε εδώ, αλλά ζει εκεί, που εδώ νιώθει Αμερικανός κι εκεί νιώθει Έλληνας, και πάντως παρά τα 25 χρόνια εκεί, μιλά ακόμα τα Ελληνικά εκπληκτικά εδώ. Αλλά ας μη σας μπερδεύω.

Ο Ιωάννης Πάππος γεννήθηκε σε ένα χωριό του Πηλίου και τα τελευταία 25 χρόνια ζει και εργάζεται στις Η.Π.Α ως σύμβουλος επιχειρήσεων. Με την οικονομική κρίση βρέθηκε να έχει αρκετό χρόνο στα χέρια του κι έγραψε αυτό το εντυπωσιακό πρωτόλειο, που δέχτηκε να το βγάλει η Harper Collins (ναι, ναι, μιλάμε για τον εκδοτικό κολοσσό) και αμέσως έκανε αίσθηση. 

Κεντρικός ήρωας του Hotel Living είναι ο Στάθης Ρακής, ο οποίος εκ πρώτης όψεως μοιράζεται πολλά βιογραφικά στοιχεία με τον συγγραφέα του, είναι δηλαδή ένας άντρας που κατάγεται από την Ελλάδα, έκανε πρώτες σπουδές που τον οδήγησαν για δουλειά στις Η.Π.Α., έπειτα πήγε στη Γαλλία για να κάνει MBA στα Οικονομικά και τελικά κατέληξε σε μια μεγάλη εταιρεία ως σύμβουλος Επιχειρήσεων. Όλα αυτά τη χρυσή εποχή της φούσκας του 2000. Αυτές οι επιχειρήσεις τρέχουν ακόμα με μεγάλη ταχύτητα και απαιτούν από τους εργαζομένους τους όλη τους τη ζωή. Ο Στάθης δεν έχει σταθερό σπίτι, ζει ανάμεσα σε πολυτελή ξενοδοχεία, με όλα τα έξοδα πληρωμένα, η δουλειά του τρώει όλον του τον χρόνο. Σε αυτές τις λίγες ώρες που μένουν για τον εαυτό του νιώθει τελείως αποξενωμένος, δεν μπορεί να κάνει σταθερούς φίλους και δεν μπορεί να διαχειριστεί την απόρριψη από τον σύντροφό του τον Έρικ. 

Ο Έρικ, στον αντίποδα του Στάθη, είναι ένας άντρας προερχόμενος από πλούσια οικογένεια που επιλέγει να ζει κάνοντας εθελοντισμό σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, χωρίς να δίνει καμία σημασία στα λεφτά. Η σχέση τους μοιάζει εντελώς μονόπλευρη, ο Στάθης θα έκανε τα πάντα για κείνον, ο Έρικ πάλι μάλλον δεν. 

Ο Στάθης είναι χωρίς σπίτι, χωρίς σταθερά, χωρίς έρεισμα, βιώνει την ερωτική απόρριψη, ενώ ταυτόχρονα στα πόδια του ανοίγεται ένα ατελείωτο πάρτυ, ποτό, ξενύχτι, ναρκωτικά, σεξ. Βυθίζεται σε αυτό, στην αρχή περνά καλά με την χαρά του νεοφώτιστου κι έπειτα σιγά σιγά αρχίζει να αυτοκαταστρέφεται. Μέχρι να βρει πάλι, μια – παράδοξη βεβαίως- άγκυρα. 

Το μυθιστόρημα είναι γρήγορο, με τολμηρή γενναία γραφή, καθαρή ματιά. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Πάππου βοηθάει έτσι ώστε ο Στάθης να είναι ένας αληθινός χαρακτήρας. Ενώ ο τρόπος που χειρίζεται το θέμα της ομοφυλοφιλίας του ήρωα του, ανοιχτά, χωρίς να γίνει κανένα άουτινγκ, ως μέρος μιας νέας άποψης για τη σεξουαλικότητα, όπου τίποτα δεν ξεχωρίζει κι όλα είναι πιθανά και απλά, μου έδωσε ελπίδα· ίσως κάποτε κι εδώ, σε αυτό το θέμα, θα έχουμε μια κοινωνία τόσο απελευθερωμένη. 

Ξεχωρίζουν οι σεξουαλικές σκηνές, αν κι εμένα περισσότερο από όλες μου άρεσε εκείνη που δεν προέκυψε από ερωτική καύλα αλλά από αγάπη. Στην τελική, πέρα από το θέμα της ταυτότητας του Στάθη- που αφορά όλους τους ανθρώπους που μπήκαν σε αυτή την κρεατομηχανή της αγοράς, αλλά και όλους τους μετανάστες- το θέμα του βιβλίου είναι η αγάπη. Μόνο μέσω αυτής μπορείς να βρεις πού πραγματικά ανήκεις. 

"Το Hotel Living είναι ο μεγάλος Γκάτσμπυ των καιρών μας", έγραψε ο Michael Cunnihham, "αν ζούσε ο Τρόλοπ, με τα ίδια υλικά θα έγραφε το The way we live now", έγραψε ο Edmund White. Εγώ δεν ξέρω αν θα το πήγαινα τόσο μακριά. Ξέρω πως πρόκειται για ένα βιβλίο που σχολιάζει αποτελεσματικά τη ρηχότητα και την επιφανειακή διάσταση της εποχής μας, που κάνει ένα βαθύ πολιτικό σχόλιο, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να σατιρίζει με μεγάλη άνεση τον ίδιο του τον εαυτό. Ξέρω και κάτι ακόμα, πως ο Πάππος έχει τα βασικά στοιχεία που χρειάζεται κάθε συγγραφέας για να πει μια ιστορία: σπουδαία αφηγηματική δεξαμενή και εξαιρετική αφηγηματική δεινότητα.

                                                                      Κατερίνα Μαλακατέ

“Hotel Living”, Ioannis Pappos, μετ. Χρήστος Καψάλης, Ιωάννης Πάππος, εκδ. Λιβάνη, 2016, σελ. 371 

Ακούστε περισσότερα στην εκπομπή Διαβάζοντας της προηγούμενης Κυριακής: 

"Ο Ξένος", Albert Camus

Ξαναδιαβάζοντας τον Ξένο. Δεν θυμάμαι για ποια φορά. Δεν ξέρω καν αν η έκδοση του Εξάντα που έχω-  «Ο Ξένος», «Η πανούκλα», «Η πτώση»- θα αντέξει μια ακόμα ανάγνωση ή θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη. 

Πρώτη παρατήρηση, ο Ξένος διαβάζεται κάθε φορά μονορούφι σχεδόν. Είναι πέρα από φιλοσοφική πραγματεία και λογοτεχνία. Για την ακρίβεια είναι λογοτεχνία του υψηλότερου είδους. Κι ο Μερσώ, όσο σύμβολο κι αν είναι, όσο κι αν νομίζεις πώς τον ξέρεις, τόσο σε κάθε ανάγνωση μοιάζει πιο κοντινός και πιο απόμακρος μαζί. Πιο ξένος. 

Σήμερα πέθανε η μαμά. Μπορεί και χθες, δεν ξέρω.

Έτσι ξεκινά ο Ξένος να μας αφηγείται την ιστορία του. Στην κηδεία της μητέρας του στο γηροκομείο, ο Μερσώ δεν κλαίει. Έχει μια σχέση με μια όμορφη κοπέλα, δεν θα τον πείραζε να την παντρευτεί, αλλά δεν την αγαπάει. Της το λέει καταπρόσωπο. Κι έπειτα, σε μια εκδρομή με κάτι γνωστούς, ο Μερσώ εντελώς τυχαία και ακατάληπτα, θα σκοτώσει έναν Άραβα. Στη φυλακή δεν θα μετανιώσει, ούτε θα το γυρίσει στη θρησκεία.

«Στην κοινωνία μας, κάθε άνθρωπος που δεν έκλαψε στην κηδεία της μητέρας του, διατρέχει το ρίσκο να καταδικαστεί σε θάνατο», έγραψε ο ίδιος ο Καμύ για τον Ξένο. Και μέσα σε αυτή τη φράση, συνοψίζεται όλη η ουσία του κειμένου. Ο Μερσώ είναι ένας άνθρωπος που διαφέρει, δεν μπορεί και δεν θέλει να μοιάζει με αυτό που θα ήταν κοινωνικώς αποδεκτό. Τυχαία διαπράττει ένα φόνο. Αλλά θα τιμωρηθεί για αυτόν με την εσχάτη των ποινών, γιατί ο δικαστής θα ακούσει πόσο ψυχρός και ανάλγητος φάνηκε στην κηδεία της μάνας του. 

Η κοινωνία είναι απέναντί μας, καταδικάζει ότι δεν μπορεί να κατανοήσει και να ενσωματώσει. Ο άνθρωπος είναι απέναντί της. Σημασία έχει η ύπαρξή του, η ελευθερία του, είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος. Σημασία δεν έχει να ψάξει την ουσία ή τον ορθολογισμό, γιατί αυτά δεν υπάρχουν. Ο Μερσώ ζει και πεθαίνει παράλογα, για δυο τυχαίες στιγμές. Είναι ακραία ειλικρινής με τους ανθρώπους κι αυτό δεν μπορεί να το ανεχτεί κανείς. Είναι ανίκανος για κοινωνικές αβρότητες. Ως το τέλος, κρατά μια εντελώς ακατανόητη στάση για το θάνατο. Και πετά τον ιερέα έξω. 

Οι τελευταίες ψυχολογικές μελέτες, λένε πως ο Μερσώ είχε Άσπεργκερς. Αν και το Άσπεργκερς δεν εμφανίστηκε στη βιβλιογραφία παρά δύο χρόνια μετά την έκδοση του Ξένου, ο Καμύ φαίνεται όντως να έχει πιάσει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του. Για μένα αυτό σε τίποτα δεν μειώνει τη σημαντικότητά του λογοτεχνικού και φιλοσοφικού έργου. Ακόμα κι αν ο Μερσώ είναι υψηλά λειτουργικός αυτιστικός, είναι άνθρωπος. Και αυτόν τον άνθρωπο που διαφέρει, η κοινωνία τον απορρίπτει. Γιατί διαφέρει. Τον καταδικάζει σε θάνατο. 

Πάνω από όλες τις προεκτάσεις του Ξένου, φιλοσοφικές, ψυχολογικές, πολιτικές, εγκληματολογικές – υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα θεωρία για το πώς ο φόνος του Άραβα συνδέεται με τον θάνατο της μάνας και τη θλίψη- το βασικό χαρακτηριστικό του Μερσώ είναι πως είναι ένας από τους σημαντικότερους λογοτεχνικούς ήρωες. Δεν ταυτίζεσαι. Δεν τον ξεχνάς. Τον Ξένο όσες φορές και να τον διαβάσεις, τόσες φορές θα τον απολαύσεις. Το ότι είναι ένα κείμενο που επιδέχεται πολλές μελέτες, από πολλές πλευρές, αφορά τους ακαδημαϊκούς. Εμένα ως αναγνώστη με αφορά το εξής: δεν ξέρω πόσες φορές έχω ήδη διαβάσει τον Ξένο, αλλά ένα είναι σίγουρο, θα τον διαβάσω πολλές ακόμα μέχρι να πεθάνω. 

                                                                               

                                                                               Κατερίνα Μαλακατέ

«Ο Ξένος, Η Πανούκλα, Η πτώση», Αλμπέρ Καμύ, μετ. Βασίλης Τομανάς, εκδ. Εξάντας, 1989.

Υ.Γ. 42 Ξαναδιάβασα τον Ξένο στα πλαίσια της Λέσχης Ανάγνωσης του Booktalks, μαζί με την Ναυτία του Σαρτρ. Ήταν από τις πιο ενδιαφέρουσες Λέσχες που έχουμε κάνει. 

Υ.Γ. 42-42 Η μόνη νόμιμη έκδοση του Ξένου που κυκλοφορεί είναι αυτή: 

Ραδιοφωνικό Διαβάζοντας

Κλήρωση! Και εκπομπή. Σήμερα στο ραδιοφωνικό Διαβάζοντας@amagi μαζί μας θα έχουμε τον Ioannis Pappos. Το βιβλίο του "Hotel living" έχει ήδη κάνει μεγάλη αίσθηση στις ΗΠΑ, ενώ μόλις κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. 

Κληρώνουμε 3 "Hotel living", ευγενική προσφορά από τον Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη - Livani Publishing Organization. Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση πρέπει να πατήσετε "Μου αρέσει" και να κοινοποιήσετε ή/και να σχολιάσετε στο ποστ στο group της εκπομπής στο φβ ή απλά να αφήσετε ένα σχόλιο εδώ από κάτω. Η κλήρωση θα γίνει on air σήμερα γύρω στις 7:50μ.μ.

Μη μας χάσετε σήμερα Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2016, 6-8μ.μ. πάντα στον Amagi Radio.


Μας ακούτε από εδώ:
www.amagi.gr
http://amagi.gr/content/olokainoyrgio-amagi-app
http://tunein.com/radio/Amagi-Radio-s186393/


Ενώ όλες τις προηγούμενες εκπομπές μας θα τις βρείτε εδώ:

https://www.mixcloud.com/katerinamalakate/

Ζητούνται αποσπάσματα για Χριστουγεννιάτικο δέντρο

Αποφασίσαμε φέτος να στολίσουμε λίγο διαφορετικά το Booktalks. Και ζητάμε την συνδρομή σας.

Θα φτιάξουμε δεντράκι κολάζ από αγαπημένα αποσπάσματα βιβλίων. Θέλουμε το αγαπημένο σας απόσπασμα- 2-3 φράσεις να χωρούν σε ένα μεγάλο, τετράγωνο ποστ -ιτ, φυσικά με το βιβλίο και τον συγγραφέα.

Όσοι μπορέσετε να περάσετε από το βιβλιοπωλείο θα μας το γράψετε χειρόγραφα, να είστε έτοιμοι και διαβασμένοι. Όσα μας στείλετε ηλεκτρονικά, θα τα τυπώσουμε. Και στο τέλος ελπίζουμε να καταλήξουμε με κάτι σαν κι αυτό, αλλά λιγότερο πολύχρωμο. Και πιο βιβλιοφιλικό.

Χρειαζόμαστε περίπου 100 αποσπάσματα, οπότε η βοήθειά σας θα είναι πολύτιμη.

Υ.Γ. 42 Όποιος θέλει βάζει και το δικό του όνομα στο χαρτί. Το Booktalks είναι οι άνθρωποι που το αγαπάνε.

Υ.Γ. 42-42 Αποσπάσματα γράφετε εδώ ή κάτω από τα αντίστοιχα ποστ στο fb, στο Booktalks, στο group  ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ και στη σελίδα.

«Ο Τελευταίος Κινέζος Σεφ», Nicole Mones

Είμαι πάντα- ήμουν πάντα- ένα κορίτσι που του άρεσε το φαγητό του. Για αυτό, τα βιβλία και οι ταινίες που έχουν κέντρο το φαγητό, πάντα εξιτάριζαν ένα κέντρο στον εγκέφαλό μου, που συνδύαζε και τις δύο απολαύσεις- το φαγητό και την αφήγηση. Τέτοιο είναι το μυθιστόρημα της Nicole Mones, ο «Τελευταίος Κινέζος Σεφ».

Η συγγραφέας έζησε πολλά χρόνια στην Κίνα για δουλειές, και κατάλαβε στο πετσί της την μετάβαση από το Μαοϊκό στο τωρινό καθεστώς. Έτσι, με αφορμή μια μάλλον απλή ερωτική ιστορία, σε αυτό το βιβλίο έστησε ένα δεξιοτεχνικό παιχνίδι ανάμεσα στο φαγητό, τον έρωτα και την πολιτική. 

Η Μάγκι είναι μια δημοσιογράφος σε περιοδικό φαγητού που έχει χάσει πρόσφατα τον άντρα της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Στα σαράντα της, δυσκολεύεται να συνειδητοποιήσει την απώλεια. Όταν την ειδοποιεί ο δικηγόρος του άντρα της στην Κίνα πως υπάρχει μια αγωγή πατρότητας που εκκερεμεί σε βάρος του, δεν έχει άλλη επιλογή παρά να πάει στην Κίνα για να διευθετήσει την κατάσταση. Η αρχισυντάκτρια της της δίνει την ευχέρεια να γραψει εκεί ένα άρθρο για έναν νεαρό σεφ που μόλις θα ανοίξει ένα εστιατόριο. 

Όταν η Μάγκι, που είναι κάπως ατσούμπαλη και γωνιώδης, γνωρίσει τον Σαμ, θα μπει σε μια τελείως διαφορετική κουλτούρα φαγητού. Ο Σαμ, μεγαλωμένος στις ΗΠΑ, αλλά με μπαμπά Κινέζο, θα την μυήσει στη φιλοσοφία και την αίσθηση του πραγματικού κινέζικου φαγητού. Στο φόντο, όλα θα περιστρέφονατι γύρω από την πολιτική. Το φαγητό στην Κίνα, μια παράδοση αιώνων, πολεμήθηκε άγρια την εποχή του Μάο, για να ξαναγυρίσει όσο η χώρα δυτικοποιείται. 

Αν και η ερωτική πλοκή είναι μάλλον κοινότοπη, το βιβλίο μαγεύει με τις μυρωδιές και τα αρώματα του φαγητού, της κινέζικης παράδοσης, τα (ψεύτικα) αποσπάσματα από το βιβλίο που έγραψε ο παππούς του Σαμ και που λέγεται κι αυτό «Ο τελευταίος Κινέζος Σεφ». Το μυθιστόρημα της Mones διαβάζεται εξαιρετικά ευχάριστα και γρήγορα. Μου θύμισε ώρες ώρες εκείνη την εφηβική ανέμελη ανάγνωση που με είχε κάνει τόσο να αγαπήσω το «Σαν νερό για ζεστή σοκολάτα» της Λάουρα Εσκιβέλ. Δεν πέφτουν συχνά στα χέρια μου μυθιστορήματα με κέντρο το φαγητό, πια, αλλά έχω την αίσθηση πως όταν αυτό γίνεται, πάντα θα με γοητεύουν. 

                                                                 Κατερίνα Μαλακατέ

«Ο Τελευταίος Κινέζος Σεφ», Nicole Mones, μετ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Μελάνι, 2008, σελ. 413

"Ο Ζορό δεν έχει δίπλωμα για διαστημόπλοιο", Γιάννης Πανουτσόπουλος

Είπαμε να ζήσουμε αλλού, 

σε έναν πλανήτη χωρίς πολέμους.

Πλανήτη θα βρίσκαμε κάποτε, 

αλλά ποιος ήρωας θα μας πήγαινε;

                                         [Ο Ζορό δεν έχει δίπλωμα για διαστημόπλοιο]

Μου αρέσει η μικρή φορμα, τα διηγήματα που λειτουργούν λυτρωτικά, αστραπιαία. Κάποτε δεν τα διάβαζα, τώρα τα κυνηγάω, μου φτιάχνουν την μέρα. Όταν έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο του Γιάννη Πανουτσόπουλου ήμουν έτοιμη να το αποθέσω στον σωρό με τα αδιάβαστα. Αυτός ο σωρός είναι περιώνυμος, και τόσο μεγάλος πια, που δύσκολα όποιο βιβλίο μπει εκεί βρίσκει κάποτε τη σειρά του. (Ορίστε το είπα, κι ας κοκκινίζω λίγο που έφτασα να συμπεριφέρομαι έτσι σε βιβλία). Μετά για καλή μου τύχη το χάζεψα λιγάκι- «Ο Ζορό δεν έχει δίπλωμα για διαστημόπλοιο» έλεγε το κατακόκκινο εξώφυλλο. Με ξέρετε τώρα, πάντα μου αρέσουν τα ιντριγκαδόρικα. 

Τελείωσα να διαβάζω περίπου μια ώρα μετά. 18 διηγήματα σε 83 σελίδες, δεν μας κάνουν και πολλές σελίδες-λέξεις ανά διήγημα. Όμως αυτή είναι η γοητεία της συγκεκριμένης φόρμας, να μπορέσει να σε κρατήσει, να σε κάνει να ταυτιστείς, όσο πιο γρήγορα και άμεσα γίνεται. 

Ο Γιάννης Πανουτσόπουλος σκύβει με ένα μίγμα κυνισμού και στοργής πάνω από τους ήρωες του, τους αγαπάει· λιγάκι, πού και πού, τους χλευάζει όσο πρέπει. Οι διάλογοι είναι ζωντανοί, αλλάζουν ανάλογα με το ποιος μιλάει. Και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά εύγευστο. 

Έγραφε ένα άρθρο. Χρησιμοποιούσε υπολογιστή αλλά πάντα της άρεσε να έχει δίπλα της ένα μπλοκ κι ένα μολύβι. Τη χάζευα να ζαρώνει τα φρύδια πριν πατήσει το backspace για μία διόρθωση, σαν να υπήρχε κίνδυνος εθνικής ασφάλειας. Κι ακόμα, θα θυμάμαι πάντα πώς έσβηνε κάτι με τη γόμα του μολυβιού και ύστερα χάιδευε το χαρτί λες και το είχε πληγώσει. Ξόδεψα- μάλλον το είδα περισσότερο σαν επένδυση- λίγα δευτερόλεπτα να την κοιτάζω και μετά μίλησα απλά και είπα αυτό που είχα να πω 

                                                      [Στο λιγοστό φως]

Συνηθίζω σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις να λέω πως θα ήθελα ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας να δοκιμαστεί και σε κάτι μεγαλύτερο για να έχω πραγματικά γνώμη. Νομίζω όμως πως στην περίπτωση των τόσο μικρών κειμένων, κάτι τέτοιο θα έμοιαζε απρεπές, σαν να σνόμπαρε κανείς τη συμπύκνωση. Ας πούμε απλώς πως περιμένω και το επόμενο βιβλίο. 

                                                                                           Κατερίνα Μαλακατέ

"Ο Ζορό δεν έχει δίπλωμα για διαστημόπλοιο", Γιάννης Πανουτσόπουλος, εκδ. Γαβριηλίδης, 2016, σελ. 83

Ραδιοφωνικό Διαβάζοντας

Καλημέρα, καλημέρα. Κλήρωση! Και εκπομπή! Μαζί μας σήμερα στο ραδιοφωνικό Διαβάζοντας ο μεταφραστής από τα Καταλανικά των "Confiteor" και "Οι φωνές του ποταμού Παμάνο του Ζάουμε Καμπρέ, Evriviádis Sofos. 

Κληρώνουμε 2 αντίτυπα:
"Οι φωνές του ποταμού Παμανο", ευγενική προσφορά του Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση πατήστε "Μου αρέσει" και κοινοποιήστε ή/και σχολιάστε το ποστ στο group της εκπομπής στο fb ή απλά αφήστε ένα σχόλιο εδώ. Η κλήρωση γίνεται on air κατά τις 7:50 μ.μ.


Μη μας χάσετε, σήμερα 6-8μ.μ. πάντα στον Amagiradio.

Τον amagi τον ακούτε από το:
www.amagi.gr

και από το νέο app για ios και android: 
http://amagi.gr/content/olokainoyrgio-amagi-app

και φυσικά από το TuneIn. 

Τις παλαιότερες εκπομπές μας τις ακούτε εδώ: 
https://www.mixcloud.com/katerinamalakate/

Τελικά το μέγεθος μετράει.

Στο προαιώνιο ερώτημα κάθε βιβλιόφιλου: να αγοράσω ένα τούβλο να μου φτουρίσει ή να αγοράσω 2-3 μικρότερα στα ίδια λεφτά για να έχω επιλογές μήπως μου βγει τρελή μούφα, πραγματική απάντηση δεν υπάρχει. Όπως απέδειξε και το εγκυρότατο γκάλοπ μας στο γκρουπ του blog στο fb, υπάρχουν φανατικοί υποστηρικτές και φανατικοί πολέμιοι του τούβλου. Όλος ο υπόλοιπος κόσμος είναι ενδιάμεσα, ανάλογα με τα κέφια, τα οικονομικά του και τη στιγμή. 

Γιατί να πάρω ένα βιβλίο 1000 σελίδων:

1. Γιατί θέλω να μου κρατήσει πολλές μέρες. Είμαι γρήγορος αναγνώστης, αν πάρω ένα μυθιστόρημα 300 σελίδων σε 2 μέρες δεν θα έχω βιβλίο.

2. Γιατί μου αρέσουν οι μεγάλες αφηγήσεις, να παραμένω με τους ίδιους ήρωες για καιρό, να μπαίνω στη ζωή τους και να με συντροφεύουν.

3. Γιατί αρκετά Παγκόσμια Αριστουργήματα είναι μεγάλα τούβλα. Θα πω εγώ στον Ντίκενς, τον Ντοστογιέφσκι, τον Τολστόι, Προυστ, στον Τζόυς, την Έλιοτ, τον Πύντσον, τι θα γράψουν; Ποιος είμαι εγώ, ε, ε;

4. Γιατί το μεγάλο μυθιστόρημα απαιτεί από τον συγγραφέα και τον αναγνώστη αφοσίωση. Δεν γράφει ο καθένας 1000 σελίδες (α, χμ, ναι, οκ, δεν ισχύει)

5. Γιατί έτσι εξοικονομείς χρήματα. Δίνεις ένα ποσό, αλλά το βιβλίο σου κρατάει όλο το μήνα.

6. Τούβλα δεν είναι μόνο τα αριστουργήματα, είναι και μια ροζ βλακειούλα, ένα μπεστσελεράκι αστυνομικό. Αυτά διαβάζονται γρήγορα, και προσφέρουν μια παρηγοριά μακριά από την κανονική κάθαρση του διαβάσματος, πάντως παρηγοριά. Σαν αυτή του γρήγορου φαγητού.

Γιατί να μην πάρω ένα βιβλίο 1000 σελίδων:

1. Πέρα από τους κλασικούς, τούβλα γράφουν σχεδόν όλοι οι σύγχρονοι. Σχεδόν όλα τους- ακόμα και τα καλά- κάπου θα κάνουν κοιλιά, θα βαρεθώ και θα τα παρατήσω.

2. Το τούβλο είναι ρίσκο. Αν δεν μου αρέσει, θα έχω δώσει τα χρήματα που ισοδυναμούν με 2 ή 3 βιβλία και θα μείνω χωρίς βιβλίο. 

3. Το τούβλο απαιτεί αφοσίωση και με αγχώνει. Εγώ δεν αφοσιώνομαι σε σύντροφο, θα τα βρω με τον Τολστόι;

4. Το τούβλο δεν διαβάζεται εύκολα στο κρεβάτι, είναι απαγορευτικό για το μετρό και το λεωφορείο, να μη μιλήσω για την τενοντίτιδα μου. Ε-reader δεν έχω, είναι του διαβόλου.

5. Πρέπει πια οι Αμερικάνοι να σταματήσουν να γράφουν τούβλα νομίζοντας ότι αυτά πουλάνε. Πάει ο άλλος και γράφει πρωτόλειο 1000 σελίδες. Ε, όχι κύριε μου, δεν έγραψες το Great American Νovel. Όχι, λέμε.

Οι υπόλοιποι διαβάζουμε μικτά. Κάποτε θα μας έρθει η όρεξη για μια μεγάλη αφήγηση που θα μας συντροφέψει ένα μήνα ή θα πάρουμε τελικά απόφαση να διαβάσουμε τον Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες. Άλλοτε θα θελήσουμε να παρεμβάλλουμε μια ωραία συλλογή διηγημάτων· καλοφάγωτη με τον απογευματινό καφέ. Ενίοτε θα υποταχτούμε στα πρέπει, εκείνα που λένε πως ένα μυθιστόρημα ανάμεσα στις 250-350 σελίδες είναι το ιδανικό για να μη σε κουράσει αλλά και να μη νιώσεις πώς το ξεπέταξες. 

Εγώ συνήθως είμαι της πολυγαμίας (σταυρώστε με). Ανάμεσα στα τούβλα, μαζί με τα τούβλα, διαβάζω κι άλλα μικρά και μεγάλα. Έτσι ένα τούβλο πάντα σχεδόν κοσμεί το κομοδίνο στο προσκεφάλι μου. Απαραίτητα δεν είναι το βασικό μου ανάγνωσμα εκείνη την ώρα. Ειδικά αν το τούβλο είναι non-fiction.

Όπως σε όλα τα αντίστοιχα θέματα, απάντηση δεν υπάρχει. Μόνο το γούστο και ο τρόπος του καθενός. 

                                                                                                    Κατερίνα Μαλακατέ

Υ.Γ.42 Τώρα εγώ- ειδικά- όποτε βλέπω ροζ τούβλο ανατριχιάζω και κάθομαι να μετρήσω τα θαυμαστικά και τα αποσιωπητικά ανά σελίδα αντί να το διαβάσω- έχουμε κι ένα ocd να θρέψουμε. Επίσης βαριέμαι απεριόριστα τις δωδεκαλογίες του fantasy, την πολυλογία των χιλιάδων σελίδων του Young Adult, τα τάχαμου σαδομαζoερωτικά (τα κανονικά τα αγαπάω). Αλλά πια εδώ μιλάμε για προτίμηση σε είδος, όχι μέγεθος. 

"Αγάπη σαν ακολασία", Γιώργος Χειμωνάς

Γιατί η ζωή είναι οι άλλοι και ζωή

είναι όταν οι άλλοι σ’ ακουμπάν

 κι όταν γυρνούν προς εσένα

 και τα σώματα των ανθρώπων.

Είναι βαρύς ο ίσκιος όταν πας να γράψεις κείμενο για ένα βιβλίο που περιλαμβάνει αποσπάσματα από όλα τα πεζογραφικά έργα του Γιώργου Χειμωνά. Πόσο μάλλον όταν επιχειρείς την επιμέλεια αυτού του βιβλίου, όταν είσαι αυτός που διαλέγει τα κείμενα, γράφει την εισαγωγή, στήνει την έκδοση. Ζηλεύω και δεν ζηλεύω τον ποιητή Αργύρη Παλούκα που βρέθηκε σε αυτή την αξιοζήλευτη θέση για να μπορέσει να συνθέσει το Αγάπη σαν ακολασία. Μια συλλογή αποσπασμάτων, κειμένων με κοινό άξονα την αγάπη, χαρακτηριστικών του γραψίματος του Χειμωνά και όλης της φιλοσοφίας του. Μα για στάσου, χαρακτηριστικό είναι έτσι κι αλλιώς το γράψιμό του, δεν τον μπερδεύεις με άλλον, δεν μπορεί άλλος να γράψει έτσι όπως έγραψε αυτός. 

Γράφει ποιήματα για μια Κω έρημη. Τέρατα αδειάζαν την θάλασσα της Κω. Ζωγραφίζει γυναίκες στενόμακρες χωρίς μύτη μάτια στόμα άδεια πρόσωπα κι ακράτητα. Φίλε μου-τελειωμένα πράγματα κάτι μαθαίνω-παρασκηνιακά εντελώς:- μπορεί στην Κω. Η Ιουλία πέθανε εικοσιέξη χρονών. Η Ιουλία ονειρεύτηκε πως όλοι οι άνθρωποι αγαπιώνται μεταξύ τους όλοι μιά αγάπη σαν ακολασία

Αυτό το απόσπασμα από την Εκδρομή ήταν η αφορμή για τον τίτλο της συλλογής. Αλλά η αγάπη, ως έννοια, κάπως διαφορετική από όσο την έχουμε συνηθίσει, διαπερνά όλο το έργο του. Η ακραία ανάγκη του για αποδοχή και ταυτόχρονα απομόνωση, δίνει στην αγάπη μια άλλη διάσταση, πιο απτή, πιο σωματική, μερικές φορές έντονα διεστραμμένη. Οι ήρωες του Χειμωνά αγαπούν όπως ζουν· φυσικά παρά φύση. 

Η γλώσσα του είναι μια συμπυκνωμένη άξεστη έκρηξη. Αντίστοιχή της δεν μπορείς παρά να βρεις στην ποίηση. Αλλά όπως μαθαίνουμε από την εκτενή και ιδιαίτερα προσεγμένη εισαγωγή του Αργύρη Παλούκα, ο Χειμωνάς δεν έγραψε ποίηση ποτέ. Αν, βέβαια, προσπαθήσεις να διαβάσεις όλη την πεζογραφία του μαζί, θα νιώσεις να τυλίγεται στον λαιμό σου μια θηλιά και να μην σε αφήνει. Όπως ακριβώς η ποίηση.Το βασικό του θέμα: αυτός ο κόσμος που εξαγγέλεται διαφορετικός, που οδηγεί στη ρήξη, στην αλλαγή, στην απομόνωση κι έπειτα ξανά στην συντέλεση της δημιουργίας ενός νέου κόσμου, είναι τόσο εκρηκτικό που δεν μπορείς να το αγνοήσεις. 

Εδώ ήταν πριν μια γυναίκα έκλαιγε τον παρακαλούσε να κρατηθεί να μην πεθάνει μέχρι αύριο κι επίσης ένας άντρας. Αλλά ο άντρας φώναζε με θυμό και δεν παρακαλούσε αλλά τον διέταζε να κρατηθεί και να μην πεθάνει ως αύριο. Εδώ ακριβώς πριν λίγο δυό λύπες. Οι δύο λύπες φτεροκοπούσαν η μια να παρακαλά η άλλη να βρίζει τις είδα από μακρυά. Σφαγμένες έκλαιγαν δάγκαναν κι ήρθα. Θα σταθώ εδώ. Εδώ έχει προστασία γιατί ακόμα τις αισθάνομαι κι ας φύγαν. Τις λύπες εκείνες σας λέω που μ’ ακουμπαν και τις μυρίζω στον αέρα γιατί η λύπη είναι η χαρακτηριστική.

Ο Χειμωνάς υπήρξε για τα Ελληνικά γράμματα ένας πύραυλος διαφυγής. Δεν τον ακολούθησε κανείς γιατί δεν μπορούσε. Αλλά από την άλλη και μόνον η ιδέα της ύπαρξής του, η αίσθηση πως τα γραπτά του είναι εκεί, είναι εντελώς επαναστατική. Και συλλογές σαν τη Ακολασία, ύμνοι στο έργο του, συντελούν στο να τον θυμηθούμε, να τον ξαναμάθουμε, να τον αναζητήσουμε. Από ακραία αγάπη ξεκίνησε ο Αργύρης Παλούκας αυτή την ανθολόγηση. Λέει σε συνεντεύξεις πως του έρχονταν δάκρυα στα μάτια από τη συγκίνηση. Διαβάζοντας την Ακολασία ήρθαν σχεδόν και στα δικά μου. Ή ίσως να έφταιξε κι αυτός ο κόκκινος βέβηλος κήρυκας στο εξώφυλλο.

                                                                                   Κατερίνα Μαλακατέ

Γιώργος Χειμωνάς

"Αγάπη σαν ακολασία", Γιώργος Χειμωνάς, επιλογή αποσπασμάτων-εισαγωγή Αργύρης Παλούκας, εκδ. Κριτική, σελ. 125, 2016

Υ.Γ.42 Πάρα πολλά από τα έργα του Χειμωνά είναι εξαντλημένα. Δεν πουλάει. Προφανώς.

Υ.Γ.42-42 Μπορείτε να ακούσετε ακόμα περισσότερα εδώ:

Ραδιοφωνικό διαβάζοντας

Κλήρωση! Και εκπομπή βεβαίως. Σήμερα στο ραδιοφωνικό Διαβάζοντας μαζί μας ο Danis Koumasidis, και τα "δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο". 

Θα κληρώσουμε 3 αντίτυπα "δώδεκα γραμματόσημα στον τοίχο", ευγενική προσφορά από τις Εκδόσεις Κέδρος - Kedros Publishers΄και 2 αντίτυπα "Offshore" του Πέτρου Μάρκαρη, ευγενική προσφορά από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης. Για να λάβετε μέρος στην κλήρωση πατήστε "Μου αρέσει" και κοινοποιήστε ή/και σχολιάστε στο ποστ στο fb ή αλλιώς αφήστε ένα σχόλιο εδώ από κάτω. H κλήρωση θα γίνει on air γύρω στις 7:50μ.μ.

Μη μας χάσετε σήμερα 6 Νοεμβρίου 6-8μ.μ. πάντα στον www.amagi.gr.

Πάρτυ για "Το Σχέδιο"

Από τις Εκδόσεις Μελάνι κυκλοφορεί το βιβλίο, Το σχέδιο της Κατερίνας Μαλακατέ.

«Χωρίς διαβατήριο, θα ήταν πιο σωστός τίτλος. Χωρίς χαρτιά και όνομα. Χωρίς υπόσταση. Κανένας δεν είναι άπατρις. Κανένας. Ούτε καν αυτός δεν ήταν, όσο κι αν ήθελε να το πιστεύει για τον εαυτό του. Σε κυνηγάει η πατρίδα, σε κυνηγάει κι η φάτσα σου δίπλα στα οπωροκηπευτικά».

Ο Χάρης, μεσήλικας συγγραφέας, καταφέρνει να αποδράσει στο Παρίσι λίγο πριν από την Κρίση. Πίσω του, η Ελλάδα παραδίδεται στις φλόγες του φασισμού. Μετά το Όχι στο δημοψήφισμα του 2011, το πραξικόπημα των Πέντε Ημερών και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ένα, η Αθήνα μοιάζει με ζούγκλα, ενώ η ύπαιθρος δεν έχει τρεχούμενο νερό, ρεύμα, φαγητό. Η κόρη του Χάρη φτάνει μισοπεθαμένη στο σπίτι του παππού της, σ’ ένα ορεινό χωριό. Όταν θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους και να βγουν στο δρόμο, είναι η στιγμή που θα τεθεί σε εφαρμογή το Σχέδιο. Για να ανατραπούν όλα.

Ένα μυθιστόρημα που διερευνά τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα σε ένα περιβάλλον απομόνωσης και κλειστοφοβίας, που προσεγγίζει τα πρόσωπα της αφήγησης με ακρίβεια χειρουργού, που θέτει, τέλος, τους πολίτες προ των ευθυνών τους απέναντι στον τρόμο του ολοκληρωτισμού.

Εν ολίγοις, ένα μοναδικό ψυχολογικό και πολιτικό θρίλερ .

Η Κατερίνα Μαλακατέ γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Σπούδασε Φαρμακευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 2009 διατηρεί το βιβλιοφιλικό ιστολόγιο Διαβάζοντας (www.diavazontas.blogspot.gr), ενώ είναι συνιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου-καφέ Booktalks. Διηγήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε τέσσερα συλλογικά έργα. Το Σχέδιο είναι το δεύτερο βιβλίο της. 

Γράφει ο Librofilo: 

Με γερή αναγνωστική παιδεία η Κ.Μαλακατέ, και με φανερή επιρροή από (αγαπημένους της) συγγραφείς που έχουν γράψει αριστουργήματα πάνω στο είδος της δυστοπίας και της επιστημονικής φαντασίας (όπως ο Κόρμακ ΜακΚάρθυ και ο αριστουργηματικός «Δρόμος» ή ο Φίλιπ Κ.Ντικ με το εξαίσιο «Ο άνθρωπος στο ψηλό κάστρο»,και το "Όρυξ και Κρέικ" της Άτγουντ), δείχνει να κερδίζει το στοίχημα σε ένα δύσκολο και πολύ απαιτητικό λογοτεχνικό είδος, αποφεύγοντας τις παγίδες και τις ευκολίες με ένα πολύ καλά δουλεμένο μυθιστόρημα που είμαι σίγουρος ότι αποτελεί την αρχή για κάτι πολύ καλό που έρχεται στη συνέχεια. []

Διαβάστε περισσότερα εδώ:  http://librofilo.blogspot.gr/2016/11/blog-post.html

Και ο Γιάννης Καφάτος στο viewtag: 

«Το σχέδιο» είναι ένα πολύ σκληρό βιβλίο γραμμένο από μια ευαίσθητη συγγραφέα.[]

[]Το Σχέδιο» διαβάζεται με μια ανάσα, που άλλοτε είναι ράθυμη, παραδομένη, άλλοτε ασθμαίνουσα-λαχανιασμένη-κυνηγημένη, κι άλλοτε ρόγχος. Όπως ακριβώς κινούνται οι ήρωές της Κατερίνας Μαλακατέ. [] 

Διαβάστε περισσότερα εδώ: http://www.viewtag.gr/katerina-malakate-ti-logotechnia-ti-skotonoun-ta-dithen/


Η Μαρία Λιάκου στο Fractal: 

Το βιβλίο ανήκει στο είδος της μυθοπλασίας με εξαιρετική λογοτεχνική γλώσσα που χαρίζει στον αναγνώστη αισθητική απόλαυση. Η συγγραφέας Κατερίνα Μαλακατέ στήνει με τέχνη την φαντασιακή πραγματικότητα των ηρώων της, δημιουργώντας μια πρωτότυπη πλοκή που καλεί τους ήρωες να επιβιώσουν σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον αρχικά και μετέπειτα καλούνται να δράσουν οι ίδιοι.

Διαβάστε περισσότερα εδώ: http://fractalart.gr/to-sxedio/

Εδώ και λίγα λόγια που μου ζήτησε να γράψω ο Μισέλ Φάις στην Εφημερίδα των Συντακτών λίγο πριν βγει το μυθιστόρημα: http://www.efsyn.gr/arthro/aroma-toy-deyteroy-vivlioy

Όπως καταλάβατε, Το Σχέδιο μόλις κυκλοφόρησε κι είμαι πολύ χαρούμενη και περήφανη για αυτό. Αν έχετε όρεξη να έρθετε στο πάρτυ αύριο 5 Νοεμβρίου 2016 στις 9μ.μ στο Booktalks για να γνωριστούμε, να πιούμε ένα χαλαρό κρασάκι και να μιλήσουμε, πολύ θα το χαρώ. 

« Ο Κίτρινος Φάκελος», Μ. Καραγάτσης

Στην εφηβεία είχα ερωτική σχέση με τον Καραγάτση- λάτρευα τα βιβλία του, τα διάβαζα και τα ξαναδιάβαζα. Ανάμεσα στους κλασικούς, στα βιβλία φαντασίας και τρόμου, σε όλον αυτόν τον αχταρμά που ήταν τα εφηβικά μου αναγνώσματα, ο Καραγάτσης ξεχώριζε πάντα. Έκτοτε δεν τον είχα ξαναπιάσει. Ίσως γιατί ήξερα τα βιβλία του απέξω πια. Ή γιατί έλεγα με ύφος γεμάτο τουπέ πως «τον έχω ξεπεράσει». [Θα παρατηρήσατε την ερωτική ορολογία, αυτό δεν αλλάζει, πάντα με τέτοιους όρους θα τον σκέφτομαι].

Ξαναδιάβασα τον Κίτρινο φάκελο για τις ανάγκες της Λέσχης Ανάγνωσης του Booktalks. Βυθίστηκα στο εμμονικό δίχτυ που στήνει ο Μάνος Τασάκος για τους συμπρωταγωνιστές του, μπήκα στον άρρωστο ψυχισμό του διάσημου συγγραφέα Κωστή Ρούση, στη διαστροφική και φλογερή καρδιά της Μαρίας, θυμήθηκα τι αριστοτέχνης της περιγραφής είναι ο Καραγάτσης, πόσο έξοχος ψυχογράφος. Ένας μάγος της αφήγησης.

Ο Κίτρινος φάκελος ξεκινά ως αστυνομικό μυθιστόρημα- ένας άντρας, ο Μάνος Τασάκος, γνωστός λογοτέχνης και δικηγόρος, βρίσκεται νεκρός. Στα χαρτιά του αφήνει σημείωμα αυτοκτονίας, όμως το σκηνικό δεν συνάδει με μια τέτοια κατάσταση. Η αστυνομία κλείνει την υπόθεση. Αρκετά χρόνια μετά, ο φίλος του και συνάδελφος Μ. Καραγάτσης συναντά στον τάφο του μια γυναίκα. Εκείνη, θα του δώσει τον κίτρινο φάκελο, που έχει τα στοιχεία για το τελευταίο μυθιστόρημα του Τασάκου και τον θάνατό του.

Ο Μάνος Τασάκος είναι στενός φίλος του νομπελίστα Κωστή Ρούση- ενός υποχόνδριου που αρνείται να δει το φως της μέρας, έχει παθολογική αγάπη στον ανεπρόκοπο ανιψιό του Νίκο και είναι μεγαλοφυής. Ο Τασάκος καταφέρνει να μπει στο πολύ κλειστό σαλόνι του Ρούση, κάνοντας τα γλυκά μάτια στην σταφιδιασμένη υπηρέτρια του, την Κατερίνα. Ο Ρούσης έχει έξη από την Κατερίνα, γιατί τρέφει την οπιομανία του.

Εκεί ο Τασάκος με τα χρόνια εδραιώνεται, γίνεται μέλος της οικογένειας σχεδόν και συλλαμβάνει ένα σχέδιο: να κινήσει αυτός τα νήματα, να στήσει ένα μυθιστόρημα στην πράξη. Στα δίχτυά του πλέκει τον ανιψιό του Ρούση, Νίκο, τη νεαρή Μαρία που τραβολογιέται με τον Νίκο στα παγκάκια του Ζαππείου για μια δεκαετία, αλλά και τον χαμένο γιο του Ρούση, χωροφύλακα Μίλτο. 

Όμως ο Τασάκος υπολογίζει χωρίς τον ξενοδόχο, μια γυναίκα που αποδεικνύεται ίση του στην περιπέτεια της ζωής, τη Μαρία. Μεταξύ τους θα υπάρξει ένας παθιασμένος έρωτας, καταραμένος και τελικά μακάβριος. Οι δολοπλοκίες του Τασάκου θα καταλήξουν σε έναν περίεργο και ανίερο γάμο, θα βγάλουν τον Κωστή από την μιζέρια του, θα καταστρέψουν τον Νίκο, θα οδηγήσουν τον Μίλτο στην απόλυτη επιτυχία και τον ίδιο στο θάνατο.

Ο Μάνος Τασάκος, εμβληματικός χαρακτήρας, αλαζόνας και υπερόπτης, ένας μικρός Νιτσεϊκός θεός, είναι στην ουσία όλα όσα ονειρεύτηκε κάθε συγγραφέας για τον ήρωα του. Είναι συγγραφέας επί του πεδίου, πανίσχυρος, διαπράττει ύβρη και τελικά πέφτει. Με πάταγο.

Όμως πέρα από τον Μάνο, η Μαρία είναι ηρωίδα εξίσου ενδιαφέρουσα και δυνατή. Είναι η θηλυκή εκδοχή του, με όλα της τα πάθη, αλλά και το ηθικό ανάστημα να βρεθεί απέναντι του, στο πλάι του και στο κρεβάτι του. Η απόδειξη πως ο Καραγάτσης, αν και λεκτικά είναι μισογύνης, στην πράξη λατρεύει τις γυναίκες.

Ο Κίτρινος φάκελος έχει πολλά μεταμοντέρνα στοιχεία, είναι ένα μυθιστόρημα σαφώς επηρεασμένο από τον νατουραλισμό, αλλά αυτό που το ξεχωρίζει δεν είναι ούτε το αφηγηματικό κόλπο του φακέλου, ούτε καν η ίδια η ιστορία με τη γεμάτη εντάσεις πλοκή. Είναι οι χαρακτήρες. Αυτούς θυμάσαι, με αυτούς ταυτίζεσαι, αυτούς θέλεις να ταρακουνήσεις όσο κάνουν τα λάθη τους και παραδίδονται στα πάθη τους. 

Αν κάτι έχει κανείς να προσάψει στο μυθιστόρημα, είναι πως αγνοεί τελείως το πολιτικό και ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής. Αριστερός δεν υπάρχει ούτε για δείγμα, ενώ ο πιο στιβαρός ήρωας είναι ο Μίλτος, ένας φτωχός που κατάφερε να γίνει βιομήχανος και να φέρει την ανάπτυξη. Όμως το να χρεώσει κανείς στον κάθε συγγραφέα τις πολιτικές του πεποιθήσεις, είναι άτοπο και άκομψο. Ναι, ο Καραγάτσης ήταν δεξιός, όχι, στα βιβλία του δεν ασχολείται με την πολιτική κατάσταση. Δεν ξέρω αν θα είχε σημασία να το κάνει, αν τώρα τα μυθιστορήματά του θα είχαν περιπέσει στη λήθη αν ακολουθούσαν το ισχυρό πολιτικό φόντο. Ξέρω πως ο Καραγάτσης διαβάζεται με μεγάλη ευχαρίστηση ακόμα και σήμερα. Και ο Κίτρινος φάκελος είναι σίγουρα ένα από τα σπουδαιότερα έργα του, ένα από αυτά τα μυθιστορήματα που σου θυμίζουν τη χαρά της λογοτεχνίας. 

                                                                                              

                                                                                  Κατερίνα Μαλακατέ

« Ο κίτρινος φάκελος», Μ. Καραγάτσης, εκδ. Εστία, 1956, σελ.675 (2 τόμοι) 

Υ.Γ.42 Γιατί βγαίνει σε 2 τόμους, μου είναι εντελώς ακατανόητο.