"Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι;", Βίκυ Τσελεπίδου

Ο χωρισμός είναι χειρότερος από τον θάνατο. Στον θάνατο είναι όλα ασκίαστα, ισοπεδωμένα, πεντακάθαρα και γυαλιστερά. Γλιστράς πάνω στη λεία πλάκα του και πέφτεις. 

Η ιστορία μιας οικογένειας για κοντά έναν αιώνα απασχολεί την Βίκυ Τσελεπίδου στο νέο της μυθιστόρημα «αλεπού, αλεπού τι ώρα είναι;» Το παρόν μπλέκεται με το παρελθόν, και με το μέλλον, οι γενιές- μοιάζουν διαφορετικοί οι άνθρωποι αλλά δεν είναι- γυρίζουν και οι χαρές με τις λύπες διαφέρουν πολύ για τον καθένα. Αλλά, καταγεγραμμένες σε έναν αόρατο καμβά, οι συλλογικές μνήμες γίνονται μέρος της ταυτότητάς μας.

Σε δύο επίπεδα κινείται το μυθιστόρημα. Από τη μια η ιστορία της οικογένειας της Αναστασίας και του Λουκά που βρέθηκαν το 1924 από τη Μικρασία στην Ελλάδα μέσω της ανταλλαγής των πληθυσμών. Από την άλλη η ιστορία της εγγονής τους που παντρεύτηκε έναν άντρα που την κακοποιούσε. Μνήμη και βία, οικογένεια και κακοποίηση- προσφυγιά απτή και προσφυγιά από τον ίδιο σου τον εαυτό. Η ιστορία μιας οικογένειας, ενός ολόκληρου έθνους, περνά από τις σελίδες του βιβλίου. Στην αρχή ακολουθούμε την ιστορία σχεδόν γραμμικά. Έπειτα η μπάλα χάνεται, ο χρόνος διασπάται, οι αφηγητές εναλλάσσονται, το ίδιο κι οι υποπλοκές. Μαθαίνουμε την αλήθεια σε σπαράγματα. Αλλά εδώ που τα λέμε αντικειμενικά, αλήθεια δεν υπάρχει. 

Το βιβλίο πραγματεύεται ένα θέμα με το οποίο κατά κόρον έχει ασχοληθεί η ελληνική λογοτεχνία. Το κάνει όμως με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Η γραφή της Τσελεπίδου κάποτε θυμίζει της Μαρίας Ιορδανίδου στη Λωξάντρα, άλλοτε, συχνότερα, θυμίζει τη δική της στο Ελενίτ. Γιατί όλα αυτά εκτός από μυρωδιές και θύμησες περιλαμβάνουν και σκηνές απίστευτης ωμότητας και σκληρότητας. Κι η συγγραφέας δεν φοβάται να πει τα πράγματα με το όνομά τους. 

Ανασφάλεια και αβεβαιότητα: Με κάθε τρόπο ο θύτης φροντίζει να δημιουργεί συνθήκες ανασφάλειας στο θύμα, δείχνοντάς του ότι τίποτα στη σχέση δε θεωρείται δεδομένο και ότι από στιγμή σε στιγμή, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, μπορεί η σχέση τους να διαλυθεί και να μείνει το θύμα μόνο και απροστάτευτο. 

Η "Αλεπού" περιέχει τα πάντα: πρωτότυπη αφήγηση, κομμάτια από την Wikipedia, άρθρα από εφημερίδες, τα κείμενα από τις συνθήκες της ανταλλαγής του πληθυσμού, αποσπάσματα από νεότερα και παλαιότερα κείμενα, λήμματα από το λεξικό της κακοποίησης, αιτήσεις διαζυγίου, επιστολές του Βενιζέλου, κι ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Κι όλα αυτά, όσο ανόμοια κι αν μοιάζουν, όσο μακρινά ή κοντινά, συνθέτουν το παζλ της τρέλας της νεοελληνικής πραγματικότητας, κάπου ανάμεσα στην οικογένεια και την πολιτική. Επίσης, κατατάσσουν την Τσελεπίδου- που κατάφερε τόσο άρτια να χειριστεί όλο αυτό το υλικό- στις πιο ελπιδοφόρες πένες του καιρού μας.

                                                                                             Κατερίνα Μαλακατέ

"Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι;", Βίκυ Τσελεπίδου, εκδ. Νεφέλη, 2017, σελ. 388