Το Αμέρικα Αμέρικα είναι ένα μεγάλο αμερικάνικο μυθιστόρημα. Πρόκειται για ένα ογκώδες βιβλίο, με πολλές προεκτάσεις, μια τοιχογραφία εποχής, αλλά κι ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, με έρωτα, πολιτική, πόλεμο, έγκλημα, και το αμερικάνικο όνειρο να περνούν από τις κοντά 600 σελίδες του. Προφανώς δεν είναι ΤΟ Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα—αλλά αυτό μάλλον θα εξελιχθεί σε αστικό μύθο, περίπου σαν τους αλιγάτορες στους υπονόμους.
Έχουμε να κάνουμε εδώ με μια σχεδόν ντικενσιανή αφήγηση. Αφηγητής ο 50χρονος εκδότης μιας μικρομεσαίας εφημερίδας, ο Κόρει Σίφτερ, που μέσα από τα μάτια του 16χρονου εαυτού του, μας μιλά για την οικογένεια Μέτερι, αλλά και τον γερουσιαστή Μπονγουίλερ. Τον Κόρει, γιο ενός φτωχού υδραυλικού, προσέχει ο μεγιστάνας Μέτερι και τον παίρνει υπό την προστασία του. Ο Κόρει δουλεύει στο κτήμα, και κάνει πού και πού και τον σωφέρ του γερουσιαστή Μπονγουίλερ, που υποστηρίζει ο Λίαμ Μέτερι για την προεδρία. Μέχρι που ένα ατύχημα με μια νεαρή κοπέλα-ερωμένη του κόβουν τον δρόμο (οποιαδήποτε ομοιότητα με τον Τέντ Κένεντυ, φαντάζομαι πως δεν είναι τυχαία). Έτσι ο 16χρονος, που δουλεύει σκληρά και χάρη στον ευεργέτη του πηγαίνει στο καλύτερο σχολείο και ξεφεύγει από τη μοίρα του, μπλέκει στην Αμερικάνικη ιστορία. Ίντριγκες της πολιτικής, ηθικά διλήμματα, πλούσιοι που πάτησαν επί πτωμάτων, επικά πάρτυ από τη μια, και η δική του φτωχή και τίμια οικογένεια από την άλλη: δυο γενιές πριν όλοι ήρθαν μαζί στην Αμερική, ο ένας έγινε μεγιστάνας, ο άλλος εργάτης.
Δεν είναι όλες οι σκηνές ενδιαφέρουσες, ο Κόρει ως αφηγητής έχει μια αμηχανία που δεν σε αφήνει να τον αγαπήσεις. Κυρίως γιατί όλο λέει πως δεν ξέρει και δεν παίρνει ποτέ θέση. Έχει όμως σκηνές μεγάλης λογοτεχνικής ωραιότητας. Και διαπερνά ένα ολόκληρο κομμάτι της αμερικάνικης ιστορίας, μας δίνει μια φέτα του Ονείρου. Που μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη, ή απλά σε συμβιβασμό.
Οι γυναικείοι χαρακτήρες, η μητέρα της οικογένειας Μέτερει και οι δυο κόρες, αλλά και η 17χρονη δόκιμη δημοσιογράφος στην οποία εξομολογείται ο πενηντάχρονος Κόρει, είναι πιο πολύπλοκοι από τους αντρικούς, μα παραμένουν στη σκιά, δεύτεροι. Ως ένα βαθμό πρόκειται για έναν ύμνο στην Αμερική και ταυτόχρονα σαν μια κραυγή για βοήθεια των υπολοίπων (Αμέρικα Αμέρικα- ο τίτλος εκφράζει τη διττή αίσθηση). Ο Μέτερι μοιάζει λίγο στον μεγάλο Γκάτσμπι, αλλά δεν είναι με την ίδια ανεμελιά επιφανειακός. Κι όσο για το τέλος, δεν δίνει καμία κάθαρση σε όλο αυτό το ξέφρενο όργιο πλούτου και πολιτικής.
Το μυθιστόρημα είναι καλογραμμένο, έκανε μεγάλο πάταγο στην Αμερική γιατί μιλάει πιθανότατα με απτό τρόπο στην ψυχή του μέσου (μορφωμένου) Αμερικανού. Από την άλλη έχει κακές στιγμές και κάποιους άνευρους χαρακτήρες, ενώ η άμεση αναφορά σε κάτι χωρίς να το λέει με το όνομά του, με ξένισε. Τα δε ηθικά διλήμματα του ήρωα μοιάζουν κάπως εκ των υστέρων. Δεν πρόκειται για ένα παγκόσμιο αριστούργημα που θα μείνει στους αιώνες, από την άλλη δεν παύει να είναι αξιοδιάβαστο, και να δίνει την αίσθηση μιας αναγνωστικής σκανταλιάς, σαν να βλέπεις ολόκληρη σεζόν από σειρά μονοκοπανιά.
Κατερίνα Μαλακατέ
"Αμέρικα Αμέρικα", Ίθαν Κέινιν, μετ.Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Καστανιώτη, 2017, σελ. 569
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου