Σελίδες

9/5/10

Η πείνα

Δυνατό βιβλίο, σε στιγμές αφόρητο, όπως θα έπρεπε να είναι, "Η Πείνα" του Κνουτ Χάμσουν δεν χαρακτηρίζεται άδικα αριστούργημα Ήρωας ένας διανοούμενος που δίνει άρθρα σε εφημερίδες για να ζήσει, που είναι συνεχώς χωρίς χρήματα για τα απαραίτητα, που για μεγάλα διαστήματα μένει νηστικός και άστεγος και στηρίζεται σε ένα παράξενο σύστημα αξιών, σε μια φιλοσοφία δική του, σχεδόν σχιζοφρενική που όμως με έναν περίεργο τρόπο είναι και ο μόνος λόγος που τον κρατά ζωντανό.

Κλειστοφοβικό και ταυτόχρονα εντελώς αληθινό, το μυθιστόρημα είναι η επιτομή της καλής αφήγησης., όπου σημασία δεν έχει η ιστορία, τα τεκταινόμενα, ούτε καν ο ήρωας, αλλά ο τρόπος που γίνονται και λέγονται τα πράματα. Αυτός που σε κάνει να νιώθεις πως είσαι εσύ που ζεις τις συγκεκριμένες καταστάσεις, που νιώθεις την πείνα να θερίζει τα σωθικά σου. Μια πείνα εντελώς απτή, που σέρνει τον άνθρωπο στα όρια του θανάτου, που τον εξευτελίζει κι όμως αυτός κρατά ψήγματα αξιοπρέπειας

Ο ήρωας, πολλές φορές παράφρονας και ενοχλητικός, λέγεται πως είναι ο ίδιος ο Χάμσουν. Κι αν το βιβλίο δεν προερχόταν από μια τόσο αμφιλεγόμενη για τις πολιτικές της πεποιθήσεις προσωπικότητα, νομίζω πως θα είχε ακόμα πιο περίοπτη θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας.


Υ.Γ. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε πολλές μεταφράσεις. Εγώ το διάβασα σε αυτή του "Δωρικού" που ήταν απαράδεκτη...

13 σχόλια:

  1. Ανώνυμος9/5/10, 2:06 μ.μ.

    Σίγουρα ο Χάμσουν είναι ένας από τουε σημαντικότερους συγγραφείς ου 20ου αιώνα, το βιβλίο αυτό δεν το έχω διαβάσει, αλλά σίγουρα θα είναι ένα από τα επόμενα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ένα πραγματικό αριστούργημα του (συγκρατημένου και συγκροτημένου) μοντερνισμού,που διαβάζεται ως κλασικό μυθιστόρημα.Σπάνια συναντά κανείς ένα έργο τόσο βιολογικό και τόσο πνευματικό ταυτόχρονα,η ανάγνωση του οποίου ξετυλίγεται τόσο στο νου όσο και στο στομάχι του αναγώστη.Δεν είναι τυχαία θαρρώ η επιλογή ενός διανοούμενου ως κεντρικού ήρωα.Η τυραννική δυναστεία της ύλης,η ανηλεής πάλη του Πνεύματος με το σώμα,η τρομαχτική τους αλληλεπίδραση,αυτός ο δίχως τέλος και όρια Γολγοθάς παίρνουν διαστάσεις οντολογικού τρόμου,υπαρξιακής αγωνίας.Δε θα ήταν μάλιστα υπερβολή να το διαβάσουμε ως υπαρξιακό μυθιστόρημα.
    Στο εξαιρετικό διήγημα του Τσέχωφ "στρείδια",η πείνα εξετάζεται μονο από τη βιολογική σκοπιά,δίνοντας κι εκεί εξαίσια αποτελέσματα.Πιστεύω ότι ο συγγραφέας που δεν περιφρονεί τη σωματικότητα,μπορεί να αποκομίσει πολλά από το σαρκίο και τα βάσανά του.
    Για τη μετάφραση,εγώ το διάβασα πριν χρόνια σε μια τρισάθλια του Αναστασίου και φέτος σε μια καλή(απ'όσο αντιλαμβάνομαι,ποτέ δεν ξέρεις αν δε γνωρίζεις το πρωτότυπο) του Δημ.Χορόσκελη από τις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ.Πάντως δε με ενόχλησε κάτι,εκτός από την επαναλαμβανόμενη κάθε τόσο φράση "Ω μεγαλοδύναμε Θεέ".Δε λέω,μπορεί έτσι ακριβώς να είναι στα νορβηγικά,αλλά δε θα ήταν λιγότερο ανοίκειο και πιο λειτουργικό ένα απλό "Ω,Θεέ μου;"

    ΥΓ: Αινιγματική περίπτωση ο Χάμσουν,τωόντι.Και δεν είναι ο μόνος...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Η επιλογή του ήρωα ως διανοούμενου δεν είναι τυχαία, θα συμφωνήσω. Τα υπαρξιακά και οντολογικά ερωτήματα είναι εκείνα που αναδύονται, πέρα από την αναπόφευκτη πείνα.

    Η μετάφραση του Δωρικού βρίθει ιδιωματισμών και ενοχλητικών φράσεων (έκαμα, χάμω, σούμα, μου εφάνη, ο διάολος με τα ούλα του, σαλτιμπαγκίζει, και ούτω καθ' εξής.....) ενώ η λέξη "αξιόλογα" χρησιμοποιείται κατά κόρον και εντελώς εκτός νοήματος. Α, η φράση "Ω, μεγαλοδύναμε Θέε" δεν εμφανίζεται, ούτε και καμία άλλη επίκληση στα θεία!!! Τελικά μήπως πρέπει να μάθουμε και νορβηγικά;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Όλες τις γλώσσες των ανθρώπων και των ζώων πρέπει να μάθουμε για να γλιτώσουμε από τη λαίλαπα των κακών μεταφραστών! Ο Χάμσουν κακόπεσε,μου φαίνεται! Στη μετάφραση του Αναστασίου που κοίταξα,η...επίκληση εμφανίζεται ως "Ω,Θεέ του ουρανού"!!!!!! Πάλι καλά που δε λέει"Μα τον Τουτάτη"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Είναι το μόνο βιβλίο που ξεκίνησα να διαβάζω (πριν πολλά πολλά χρόνια) και παράτησα στην πρώτη σελίδα από τα αφόρητα συναισθήματα που μου δημιούργησε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και το αφόρητο του πράγματος συνεχίζει έτσι, ως την τελευταία....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δυστυχώς απ' όσο ξέρω μόνο ο Δασκαλάκης (1897-1944), σύζυγος της Έλλης Αλεξίου, ήταν μεταφραστής από τα νορβηγικά (ακόμα και σήμερα δεν ξέρω άλλον πλην του Κούρτοβικ). Τη συγκεκριμένη μετάφραση την έκανε το 1921 !!! Ήταν από τους πρώτους μεταφραστές του Ίψεν και του Χάμσουν. Και απ' ό,τι λέγεται υπήρξε καλός μεταφραστής (για τα δεδομένα της εποχής εκείνης βέβαια.) Δεν την έχω διαβάσει τη μετάφραση για να ξέρω αν μπορούμε να του συγχωρήσουμε κάποιες παρωχημένες λέξεις και βέβαια δεν γνωρίζω νορβηγικά για δω αν η γλώσσα του Χάμσουν δικαιολογεί κάποιες λαϊκές εκφράσεις.
    Η εκδοση του Ζήτρου δε νομίζω να είναι από τα νορβηγικά πάντως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ούπς, το 1921, λοιπόν. Δεν το είχα προσέξει... Τότε τα πράγματα γλωσσικά ήταν εξαιρετικά μπερδεμένα οπότε ίσως κάποια πράγματα να είναι δικαιολογημένα. Πάντως είναι σε μια εξεζητημένα "μαλλιαρή" γλώσσα μεταφρασμένο. Τα νορβηγικά είναι ένα πρόβλημα στη μετάφραση. Όπως και πολλές άλλες γλώσσες. Κι η λύση της μετάφρασης από την αγγλική μετάφραση, ακόμα χειρότερη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ανώνυμος25/10/10, 6:30 μ.μ.

    Συμφωνώ και επαυξάνω - εάν, δε, ταξιδέψεις στη Σκανδιναβία, καταλαβαίνεις πόσο πολύ στα βιβλία του έχει πιάσει την ατμόσφαιρά της. Είναι συγκλονιστικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Δεν έχω ταξιδέψει στη Σκανδιναβία. Σε ζηλεύω που ταξιδεύεις συνέχεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος5/2/16, 4:24 μ.μ.

    Οι μεταφράσεις όντως είναι πρόβλημα, αλλά είναι το αναγκαίο κακό καθώς είναι αδύνατο να γνωρίζουμε όλες τις γλώσσες, πόσο μάλλον τα Νορβηγικά που είναι μια γλώσσα που τη μιλάνε ελάχιστοι άνθρωποι στον κόσμο, και φυσικά είναι ακόμα πιο αδύνατο να γνωρίζουμε όλες τις γλώσσες στο βαθμό που απαιτείται για να καταλάβουμε ένα ξενόγλωσσο μυθιστόρημα από το πρωτότυπο. Επομένως, εγώ προσωπικά συμβιβάζομαι σχεδόν πάντα με τη μετάφραση, αλλά με ενδιαφέρει η μετάφραση να είναι προσεγμένη και από άνθρωπο που και γνωρίζει καλά τη γλώσσα από την οποία μεταφράζει αλλά και είναι σε θέση να αποδώσει τα νοήματα στην σωστή λογοτεχνική τους μορφή. Πάντα όμως επιλέγω να είναι η μετάφραση από το πρωτότυπο και όχι από άλλη μετάφραση γιατί είναι σίγουρο ότι οι εκφραστικές αδυναμίες θα αναπαραχτούν σαν κουφό τηλέφωνο. Απλά να αναφέρω ότι για τον Κνουτ Χαμσουν απ' όσο ξέρω οι μεταφράσεις στα ελληνικά έχουν γίνει από τα αγγλικά δυστυχώς όπως και όλων των Σκανδιναβών μέχρι πριν 15 χρόνια. Από κει και έπειτα ο μεγάλος Φινλανδός συγγραφέας Μίκα Βαλτάρι ευτυχώς για εμάς μεταφράζεται απευθείας από τα Φινλανδικά, όπως και οι σύγχρονοι Νορβηγοί συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων. Είναι κι αυτή μια πρόοδος στην ποιότητα που απαιτεί στην Ελλάδα ένας καλός, αλλά όχι πολύγλωσσος, αναγνώστης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος28/3/16, 2:13 π.μ.

    Η μετάφραση του Δωρικού, δηλαδή του Βασίλη Δασκαλάκη, που έχει μεταφράσει και τα περισσότερα έργα του Χάμσουν στα ελληνικά, μπορεί να ξενίζει για το "παλαιϊκό"της ύφος και τη "μαλλιαρή" γλώσσα, όπως χαριτωμένα λέει η Κατερίνα (όπως ξενίζει ενίοτε και η καζαντζακική γραφή σε κάποιους από μας), αλλά ας μη ξεχνάμε ότι πρόκειται για μεταφράσεις της δεκαετίας του '20, οπότε προφανώς το γλωσσικό μας αισθητήριο έχει υποστεί κάποιες ουσιώδεις μεταβολές στο πέρασμα των δεκαετιών. Επίσης, όπως πολύ σωστά αναφέρει ο Ναυτίλος, ο Δασκαλάκης μετέφραζε κατευθείαν από τα Νορβηγικά και μάλιστα, είχε αλληλογραφία με τον Χάμσουν, με αποτέλεσμα οι μεταφράσεις του να βρίσκονται πολύ κοντά στο πνεύμα και το ύφος του Νορβηγού δημιουργού, όπως άλλωστε προδιαθέτει και η ίδια η θεματολογία του. Δυστυχώς, δυσκολεύτηκα να βρω την εισαγωγή του βιβλίου στην οποία αναφέρονται τα περί αλληλογραφίας Δασκαλάκη-Χάμσουν, αλλά λίγη ψαχτική στο ιντερνετ έφερε ένα μικρό, σχετικό αποτέλεσμα. http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=89776

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. ὁ δωρικὸς φλερτάρει μὲ ἕναν πρωτόλειο ποῦρο δημοτικισμὸ (σὲ φάση νεραγωγείο, χερονομία κλπ) ὁπότε ἴσως νὰ εἶναι ἐνδιαφέρουσα ἡ ἀνάγνωση τώρα ποὺ εἶναι μουσειακοῦ ἐπιπέδου ἡ ψυχάρεια δημοτική. Τὸ διάβασα πρὸ ἑβδομάδος, εὑρισκόμενος στὸ Ὄσλο· παρακολουθοῦσα τὶς βόλτες τοῦ ἥρωος στὶς ὁδοὺς Κὰρλ Γιόχαν, Ἄκερ, στὴν ἐκκλησία τοῦ Σωτῆρος κλπ καὶ ἦταν ἐνδιαφέρουσα περίπτωση. Ἐκδόσεις Ζῆτρος, σὲ κακέκτυπο ὅμως, λείπουν οἱ σελίδες 224-225, κάτσο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή