"Όλα έρχονται στο φως", Jonathan Safran Foer

Έχοντας διαβάσει πρώτα το «Εξαιρετικά δυνατά και απίστευτα κοντά» οφείλω να ομολογήσω πως απογοητεύτηκα κάπως από το πρωτόλειο του Τζόναθαν Σάφραν Φόερ «Όλα έρχονται στο φως». Το μυθιστόρημα ξεκινά με ένα έξυπνο αφηγηματικό τρικ, το οποίο όσο περνούν οι σελίδες γίνεται εξαιρετικά κουραστικό, παύει να είναι αστείο και σημαντικό, είναι απλά κάπως… ρατσιστικό.

Ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο νεαρός Τζόναθαν Σάφραν Φόερ που στα είκοσι του ψάχνει να βρει τις ρίζες του στην Ουκρανία. Ο παππούς του και όλοι οι πρόγονοι του υπήρξαν Ουκρανοί Εβραϊκής καταγωγής σε ένα μικρό εβραϊκό χωριό, το Τράχιμπορντ, που το εξολόθρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά  οι Ναζί. Βρίσκει  το Κληρονομιά Τουρς που του υπόσχεται εκπαιδευμένο προσωπικό σε αυτήν την αναζήτηση, στην πράξη όμως ο ιδιοκτήτης απλά αγγαρεύει τον γέρο τυφλό πατέρα του για οδηγό και τον έφηβο γιο του, τον Άλεξ, που μισοξέρει κάποια Αγγλικά, για το ταξίδι. Η αφήγηση είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα στα κομμάτια της ιστορίας του Τράχιμπορντ που μας αφηγείται ο Τζόναθαν και τα κομμάτια της ιστορίας τους προς το Τράχιμπορντ που μας αφηγείται με τα άθλια Αγγλικά του ο νεαρός «ξεναγός» του. Κι αν στην αρχή η γραφή του Άλεξ είναι αστεία με τους σολοικισμούς και τα λάθη, δείχνοντας την σύγχρονη Ουκρανία της αρπαχτής, σιγά σιγά όσο βαθαίνει η ιστορία αυτό το κομμάτι γίνεται περιττό, δυσκολεύει την ανάγνωση (τουλάχιστον στην ελληνική μετάφραση), κάνει την ιστορία κάπως πιο ρηχή, μας κάνει να βλέπουμε τον νεαρό Ουκρανό σαν παιδί μειωμένης ευφυΐας.

Η ίδια η ιστορία του Τράχιμπορντ, τόσο η παλαιότερη της προπροπροπροπρο γιαγιάς του Μπόρντ, όσο και του παππού του Σάφραν, έχουν ενδιαφέρον, που ίσως και να τονώνεται και από την αποσπασματικότητα της γραφής. Φαίνονται κάποιες από τις αρετές του Φόερ, όπως η συγκινησιακή φόρτιση των ηρώων, το συναισθηματικό φορτίο που κουβαλάνε, η ικανότητά του να κάνει πλάκα με τα σοβαρά. Από την άλλη, εδώ δεν μπορεί να κρυφτεί μια ιδέα μελό, τόσο για την περίοδο των Ναζί, όσο και για την σύγχρονη Ουκρανία. Ούτε πως ο συγγραφέας είναι Αμερικανός.