Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική

Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική. Μια γλώσσα αρχέγονη, πολλών χιλιετιών που άλλαξε και πάλλεται, που δεν εξαφανίζεται ούτε αντιστέκεται, που τη μιλάνε μια χούφτα άνθρωποι σε όλον τον κόσμο. Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική κι αυτό ολοένα με τρομάζει.

Είναι άραγε καταδικασμένη η λογοτεχνία σε μια χώρα που τη γλώσσα της μιλούν καμία δεκαριά εκατομμύρια άνθρωποι; Εκ πρώτης όψεως αυτό θα ήταν το απολύτως φυσιολογικό, κανείς δεν θα έμπαινε στον κόπο να ασχοληθεί, ειδικά σε μια παγκόσμια κοινότητα που ολοένα και περισσότερο την τρώει η σάχλα. Η Ελλάδα βεβαίως συνιστά περίπτωση μοναδική ως προς τούτο: θεωρείται το λίκνο του δυτικού πολιτισμού. Όμως ένας άνθρωπος μένει στο λίκνο του για λίγο και σπανίως θυμάται τι έγινε όσο ήταν εκεί. Έτσι κι ο πολιτισμός δε θυμάται αλλά μπορεί να λέει  πως εκεί έμαθε τα βασικά. Όμως έχει ο τόπος τόση σημασία;

Ο τόπος είναι πάνω στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, έχει καιρό εύκρατο και χαβαλετζή και για αυτό κατάφερε να προσελκύσει τους ανθρώπους, να τους κρατήσει, να τους θρέψει αρκετά μέχρι να βάλουν το μυαλό τους να δουλέψει. Ταυτόχρονα λόγω των ευκολιών, της ομορφιάς και του πλούτου του, πάντα φαινόταν ξερολούκουμο στους κατακτητές. Θα ήταν γελοίο να ισχυριστεί κανείς πως κατάγεται από τους Αρχαίους Έλληνες αυτοπροσώπως- πέρα από το γεγονός πως οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν ένα μίγμα φυλών,  πέρασαν από τούτη τη χερσόνησο τόσοι λαοί.

Το μοναδικό που ενώνει εμάς με εκείνους που αποκαλούμε προγόνους είναι η γλώσσα. Αυτή που άλλοτε διατρανώνουμε κι άλλοτε ελεεινολογούμε, που μας αρέσει να τη φανταζόμαστε σταθερή σαν βράχο αλλά η πραγματικότητα είναι πως θα μείνει ζωντανή μοναχά αν κυλά σαν πέτρα. Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική, και ζω εκεί που την μιλούσαν κι άλλοτε. Μια εποχή ήταν κάτι σαν παγκόσμια εσπεράντο, τώρα μια βούλα στον χάρτη. Αυτό σα γραφιά με βάζει σε αυτήν την περίεργη υποψία πως αν μιλούσα μια άλλην γλώσσα θα είχα περισσότερες ευκαιρίες να ακουστεί η φωνή μου και ταυτόχρονα με καθηλώνει στην ιδέα πως αυτό που είμαι εν μέρει καθορίζεται από αυτή τη γλώσσα, την πανάρχαιη.

Τα ελληνικά, σε τούτη την εσχατιά πια της πολιτισμένης Ευρώπης, είναι δύναμη∙ έμαθαν να επιβιώνουν μέσα από συγκρούσεις χρόνων, να ζουν ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους και τους λόγιους, να αποβάλλουν αυτούς που προσπάθησαν να τα διαστρέψουν, να κρατούν. Ίσως μάλιστα θα μπορούσαμε να μάθουμε δυο τρία πραγματάκια από αυτήν την γλώσσα για το τι σημαίνει «σκληρό καρύδι».