"Μπαλτάζαρ", "Αλεξανδρινό κουαρτέτο", Lawrence Durrell

 

Σαφώς πιο υποτονικό και δυσκολότερο στη ροή του διαβάσματος, το "Μπαλτάζαρ" είναι η εν μέρει ανασκευή της ιστορίας έτσι όπως την ξέραμε. Στο απομονωμένο νησί που μένει ο αφηγητής και συγγραφέας της «Τζαστίν», Ντάρλι, φτάνει ο Μπαλτάζαρ κι αφήνει το χειρόγραφο του πρώτου βιβλίου γεμάτο σημειώσεις και υπομνήματα. Ο αφηγητής ορμώμενος από αυτά αντιλαμβάνεται τα γεγονότα από μια άλλη οπτική γωνία, καταλαβαίνει πως μες στο ερωτικό του πάθος έκλεισε τον κύκλο γύρω από την Τζαστίν κι εκείνον και δεν έβλεπε τα πράγματα και κυρίως τους ανθρώπους καλά.

Οι χαρακτήρες που γνωρίσαμε στο πρώτο βιβλίο, εδώ δείχνουν κι άλλες πλευρές, όχι κατ’ ανάγκη που δεν τις ψυχανεμιζόσουν αλλά δεν μπορούσες με ακρίβεια να τις αγγίξεις. Όλοι φαίνονται μέσα από ένα άλλο πρίσμα, κάπως μυστικιστικό παρ’ όλο που το ερωτικό πνεύμα παραμένει, λιγότερο λάγνο. Αν στο πρώτο βιβλίο βασικό κίνητρο είναι το ερωτικό πάθος, εδώ οι φιλοσοφικές- και κάποτε οι πολιτικές ανησυχίες του καθενός- γιγαντώνονται.

Το «Μπαλτάζαρ» με δυσκόλεψε στην ανάγνωση, οι περιγραφές είναι ακόμα πιο διεξοδικές, οι λεπτές αποχρώσεις χρειάζονται λεπτούς χειρισμούς. Αυτό που κατορθώνει αυτό το βιβλίο είναι να σε κάνει να νιώσεις πια μέρος αυτού του Αλεξανδρινού κύκλου οριστικά και αμετάκλητα. Αν μέσα στη μυθοπλασία ήμουν άντρας μάλλον θα είχα πάει με την Τζαστίν, αν ήμουν γυναίκα μάλλον θα ήμουν ερωτευμένη με την Κλέα. Ο πιο γοητευτικός χαρακτήρας που γνωρίζουμε σε αυτό το βιβλίο είναι ο αδελφός του Νεσίμ, Ναρούζ, ο πλούσιος γαιοκτήμονας με το λαγώχειλο.

Αυτός που αποκαθηλώνεται είναι ο «πράος» στον πρώτο βιβλίο Νεσίμ, εδώ βέβαιοι πια για την τρέλα του αλλά και την πολιτική του εμπλοκή, τον βλέπουμε σε όλο το παρανοϊκό μεγαλείο. Το ίδιο και η σχέση του με την Τζαστίν, που χάνει το ερωτικό λούστρο της. Α, και ο αφηγητής. Που βγάζει τα γυαλιά της υποκειμενικότητας, αγκαλιάζει τη ματιά του Μπαλτάζαρ και συνειδητοποιεί πέντε έξι πικρές αλήθειες για τον εαυτό του.  

"Μπαλτάζαρ", "Αλεξανδρινό κουαρτέτο, Λώρενς Ντάρελ, μετ. Μαριάννα Παπουτσοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, 2008, σελ. 235-448