"Καθεδρικός ναός", Raymond Carver

Ξεκινώ να διαβάσω Ρέιμοντ Κάρβερ με ένα κράτημα. Για αρχή συζητάμε για διηγήματα, που τα τελευταία χρόνια αγαπώ όλο και περισσότερο, αλλά δεν παύουν να είναι δύσκολο ανάγνωσμα. Έπειτα καταλαβαίνω πως πρόκειται για μια γραφή καθαρά Αμερικάνικη, φοβάμαι μήπως δεν με αφορά.

Τα κολλήματά μου είναι παντελώς αδικαιολόγητα, το αντιλαμβάνομαι από τις πρώτες φράσεις. Ο Κάρβερ δεν θεωρείται τυχαία ένας από τους σπουδαιότερους διηγηματογράφους της εποχής μας. Η γραφή είναι λιτή, σχεδόν χειρουργική. Μου αρέσει. Οι ήρωες όλοι μίζερα ανθρωπάκια της διπλανής πόρτας, με αυτό μπορώ να ταυτιστώ. Και μέσα από αυτήν την αποτρόπαια αφήγηση της καθημερινότητας, κάπου κάπου ξεπηδούν δυο φράσεις κάθαρσης εντελώς λυρικές. Σαν το τελευταίο ξέσπασμα.

Ειλικρινά δεν ξέρω ποιο να πρωτοξεχωρίσω.

Στα «Φτερά» ένα ζευγάρι επισκέπτεται ένα άλλο. Δεν γνωρίζονται πολύ καλά, αλλά η συνάντηση με το μωρό και το παγώνι των οικοδεσποτών θα είναι το κομβικό σημείο που θα αλλάξει τον γάμο τους για πάντα.

Στη «Συντήρηση» ένα αντρόγυνο εντελώς αποξενωμένο- μετά βίας γυρνά εκείνος τα μάτια του από την τηλεόραση ή το βιβλίο του και κατοικοεδρεύει στον καναπέ από τότε που έμεινε άνεργος- θα ζήσει την απόλυτη καταστροφή. Θα χαλάσει το ψυγείο τους.

Στο «Μια μικρή παρηγοριά» ένα ζευγάρι χάνει το παιδί του. Η αφηγηματική φωνή είναι τόσο ουδέτερη σε σχέση με τον θάνατο που κόβει την ανάσα.

Στον «Πυρετό» ένας άντρας προσπαθεί να ξεπεράσει το γεγονός πως η γυναίκα του τον άφησε. Πέφτει με φόρα πάνω στα παιδιά του.

Στον «Καθεδρικό ναό» ένας τυφλός φιλοξενείται στο σπίτι μιας καλής του φίλης. Ο άντρας της, στην αρχή γεμάτος προκατασκευασμένες απόψεις για τους τυφλούς, σιγά σιγά θα τον συμπαθήσει

Τα θέματα των διηγημάτων είναι απλά και καθημερινά. Κυριαρχούν ο γάμος και οι βαλτωμένες σχέσεις ως ένδειξη του βαθύτατου συντηρητισμού της Αμερικάνικης κοινωνίας, ο καταναλωτισμός ως στάση ζωής και προσπάθεια να καλύψει τα κενά μας, το ποτό, η απιστία, η αφόρητη ρουτίνα. Μπόρεσα να ταυτιστώ με κάθε δύσμοιρη νοικοκυρούλα από αυτές που λίγα χρόνια μες στον γάμο τους είδαν τα όνειρα ματαιωμένα, το πάθος χαμένο κάπου στις γωνίες, ανάμεσα στα μωρά και το σιδέρωμα.Και να καταλάβω την απόγνωση αυτού που υπάρχει μέσα στο ποτό, που προσδιορίζεται μόνο μέσα από τα κλισέ. Να πάρω μαζί με τον ήρωα του ομώνυμου «Καθεδρικού ναού» το χέρι του τυφλού άντρα και να κάμψω τις προκαταλήψεις μου μαζί του. 

Όταν τέτοια κείμενα στεγνώνουν από μελοδραματικές κορώνες, μένει η ίδια η ζωή να σε κοιτά κατάματα. Κι αυτό είναι η δύναμη του Κάρβερ, η λύτρωση  και τελικά η μεγαλοφυΐα του. 

"Καθεδρικός ναός", Ρέιμοντ Κάρβερ, μετ. Γιάννης Τζώρτζης, εκδ. Μεταίχμιο, 2009, σελ. 242