«Ο Αστράγαλος», Albertine Sarrazini

“Ο ουρανός είχε απομακρυνθεί τουλάχιστον δέκα μέτρα»

Έτσι ξεκινάει το μυθιστόρημα «Άστράγαλος» της Αλμπερτίν Σαρραζέν, έτσι ξεκινάει η απόδραση της Άνν από την φυλακή. Βέβαια η Άνν είναι η Αλμπερτίν και η Αλμπερτίν είναι η Ανν και τα όρια της βιογραφίας και της μυθοπλασίας χάνονται στην αχλή ενός μύθου: η Αλμπερτίν Σαρραζέν είναι ο θηλυκός Ζαν Ζενέ. Δεν με ενδιαφέρει να διερευνήσω αυτόν τον μύθο καθόλου, για την ακρίβεια μού είναι σχεδόν απεχθής όπως όλες οι αντίστοιχες συγκρίσεις. 

Η Αλμπερτίν Σαρραζέν ήταν μια γυναίκα που ήξερε να γράφει, που η βιογραφία-μυθιστόρημα της ζωής της, «Ο Αστράγαλος», ενέπνευσε γενιές. Αν μπορεί να το κάνει ακόμα, δεν ξέρω, φαντάζομαι πως όχι, είναι πια λίγο παρωχημένη η εικόνα του καταραμένου καλλιτέχνη που πέθανε στα 30. Παρ’ όλα αυτά το βιβλίο παραμένει εξαιρετικά καλογραμμένο και για αυτό αξιοδιάβαστο. 

Η Ανν αποδρά από την φυλακή, έχοντας εκτίσει μόλις τα δύο από τα επτά χρόνια της ποινής για τη ληστεία που διέπραξε με την φίλη και ερωμένη της Ρολάντ. Έχοντας ζήσει μια περιθωριακή ζωή, παρατημένη από την μητέρα της, κατέληξε στα ναρκωτικά, την πορνεία και την μικροαπάτη από νωρίς. Ξεφεύγει πηδώντας από τον τοίχο της φυλακής, κάνει τον αστράγαλό της ένα κομμάτι κρέας και κόκκαλα. Εκεί την βρίσκει ο Ζυλιέν, την βάζει στην άκρη του δρόμου και της υπόσχεται πως θα έρθει να την πάρει. Έτσι ξεκινά μια ιδιότυπη ελευθερία, με την Ανν αποκλεισμένη σε διάφορα «φιλικά» σπίτια του Ζυλιέν, χωρίς να μπορεί να περπατήσει, να τον περιμένει και να τον ερωτεύεται ολοένα και περισσότερο. Και να φοβάται, πως θα την ακρωτηριάσουν και δεν θα περπατήσει ποτέ ξανά. 

«Ο Αστράγαλος» υμνεί μια ολόκληρη εποχή, αυτήν την δεκαετίας του ’60, είναι μια ιστορία για την αναζήτηση της ελευθερίας και της ταυτότητας, για τον έρωτα, το πάθος, το σεξ, την αυτοδιάθεση, τα τραύματα- ψυχικά και σωματικά. Είναι ταυτόχρονα και ένα γυναικείο μυθιστόρημα, εξερευνεί τα όρια των δυνατοτήτων της γυναίκας, τον τρόπο να είναι διαφορετική αλλά αυτόνομη. 

Δεν ξέρω αν θα λάτρευα τον Αστράγαλο, όπως η Πάτι Σμιθ, αν τον ανακάλυπτα μικρότερη. Τώρα κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο. Πάντως αναγνωρίζω την καλή γραφή, την καθαρότητα και την ικανότητα στην αφήγηση και την γλώσσα. Καθώς και την πολύ καλή μετάφραση από την Σώτη Τριανταφύλλου. 

«Ο Αστράγαλος», Αλμπερτίν Σαρραζέν, μετ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. Πατάκη, 2015, σελ. 254

Υ.Γ. 42 Το βιβλίο περιέχει πρόλογο από την Πάτι Σμιθ και εισαγωγή από τον Ζαν Ζακ Πωβέρ, κι είναι από αυτούς που αξίζει να διαβαστούν.