Το χρυσό κατοστάρι

Αναρωτιέμαι μερικές φορές για αυτόν τον τόσο μικρό κύκλο των βιβλιόφιλων, για το πώς τόσο λίγοι άνθρωποι στηρίζουμε αυτή την αγορά βιβλίων, που δεν συρρικνώνεται, κάθε άλλο, κάθε χρόνο τα βιβλία που βγαίνουν – μεταφράσεις και πρωτότυπα- ολοένα γίνονται περισσότερα, καινούργιοι οίκοι ανοίγουν, μικροί αλλά βιώσιμοι. Αν και τα βιβλιοπωλεία κλείνουν σωρηδόν, το ένα μετά το άλλο. 

Αναρωτιέμαι πόσα βιβλία μπορούμε να διαβάσουμε, με ποια κριτήρια βγαίνουν όλοι αυτοί οι τίτλοι, τι σκοπιμότητα έχουν. Εγώ είμαι μάλλον συστηματική αναγνώστρια, όμως δεν μπορώ να ανταποκριθώ στην πρόσφατη παραγωγή, πάρα πολλά βιβλία που θα ήθελα να διαβάσω τελικά δεν τα προλαβαίνω, κι έπειτα έρχεται μια χιονοστιβάδα από νέα βιβλία. Και μένω συνεχώς ανικανοποίητη. 

Ώρες ώρες νιώθω πως αυτή η ατελείωτη παραγωγή με κάνει να μη μπορώ να ανασάνω, δεν μου δίνει χρόνο να διαβάσω κανένα παλιότερο αριστούργημα (ένα στα δέκα βιβλία που διαβάζεις πρέπει να είναι κλασικό, λέει ο χρυσός κανόνας του Ναυτίλου). Από την άλλη, όποτε επιχειρώ να απαγκιστρωθώ, να μην είμαι ενημερωμένη, να μην κρατάω ατελείωτες λίστες, είτε στο μυαλό είτε στα τεφτέρια μου, νιώθω λειψή, πως κάτι χάνω, πως εκεί μέσα θα μπορούσε να κρύβεται εκείνο το βιβλίο που θα αλλάξει τον κόσμο μου.

Αναλώνομαι. Μερικές φορές καταναλώνω. Άλλες φορές μπαίνω στο παιχνίδι, ακολουθώ τα γούστα των άλλων, λέω «μπας και, δεν κατάλαβα καλά, μήπως πρόκειται για αριστούργημα κι εγώ δεν έχω τα απαραίτητα εφόδια». Με πιέζουν όλες αυτές οι πάντα θετικές κριτικές, ένα κομψοτέχνημα από δω, μια αριστουργηματική αφήγηση από κει, ο Ολλανδός Προυστ, ο Ρώσος Τζόυς, ο Έλληνας Φώκνερ. Με εκνευρίζουν τα λόγια χωρίς αντίκρισμα. 

Δεν μιλάω καν για την Ελληνική παραγωγή. Εκεί τα πράγματα έχουν ξεφύγει. Αλλά για εκεί, με κάποιον τρόπο έχω ακόμα ένστικτο. Είναι και εμφανής ο τρόπος που βγήκε το κάθε βιβλίο, ξέρεις ποιο είναι αυτοέκδοση, ποιο όχι. 

Με πιέζει η ροή της πληροφορίας, το ατελείωτο αυτό γαϊτανάκι. Κι έπειτα, τα βιβλία, αφού βγουν διθυραμβικά στους πάγκους ως αριστουργηματικά και στις βιτρίνες, και πουλήσουν, ό,τι πουλήσουν το πρώτο εξάμηνο, αποσύρονται σα γέροι συνταξιούχοι, μας γυρίζουν τις ράχες, εξαντλούνται, πολτοποιούνται, ξεχνιούνται. Μα τα βιβλία δεν είναι ραπανάκια να σαπίσουν. Τα βιβλία δεν είναι φάρμακα να είναι σε έλλειψη και να πάρεις το γενόσημο, τα βιβλία δεν είναι προϊόν άμεσης ανάγκης, ούτε ευπαθές. Τα βιβλία θα έπρεπε να είναι δρομείς μεγάλων αποστάσεων και αντοχής. Αλλά προφανώς όλοι ποντάρουν στο χρυσό κατοστάρι.

                                                                 Κατερίνα Μαλακατέ