To «Μείνε μαζί μου» είναι το πρώτο βιβλίο της Νιγηριανής Αγιομπάμι Αντεμπάγιο, κι έκανε αρκετό ντόρο όταν κυκλοφόρησε στις Η.Π.Α. Η Αντεμπάγιο ανήκει σε εκείνη τη φουρνιά νεαρών συγγραφέων που προέρχονται από χώρες εκτός Αμερικής, βρέθηκαν όμως στις Ηνωμένες Πολιτείες για να σπουδάσουν δημιουργική γραφή και τελικά έγραψαν στα αγγλικά. Το βιβλίο της αν κι έχει κάποιες από τις φανερές αδυναμίες των μυθιστορημάτων που προέρχονται από τέτοια εργαστήρια –μοιάζει κάπως προγραμματικό και για το πώς θέλει να γράφει λογοτεχνία αλλά και για το θέμα-, έχει αρετές. Με μεγαλύτερη, τη μεταφορά της ατμόσφαιρας της Νιγηρίας και της Αφρικής από μια Αφρικανή, την αυθεντικότητα που προσδίδει στην αφήγηση η εμπειρία από πρώτο χέρι. Φυσικά πρόκειται για ένα δυτικότροπο μυθιστόρημα, κι όχι ένα κείμενο που απηχεί την κουλτούρα της μυθοπλασίας στη χώρα, πράγμα που κάνει παραδείγματος χάρη αποτελεσματικά για τη Μοζαμβίκη ο Μία Κότου στο "Τελευταίο πέταγμα του φλαμίνγκο".
Η κεντρική ηρωίδα, και στο μεγαλύτερο μέρος αφηγήτρια, είναι η Γετζιντέ. Στη Νιγηρία της δεκαετίας του '80, με τις συνεχείς πολιτικές αναταραχές, παντρεύεται τον Ακίν. Ο γάμος τους μοιάζει ιδανικός, είναι ερωτευμένοι, μορφωμένοι και σχετικά ευκατάστατοι. Μόνο μια σκιά μπαίνει ανάμεσά τους, η Γετζιντέ δεν μένει έγκυος. Η μητέρα του Ακίν, μαθημένη στην κουλτούρα της πολυγαμίας, όπου η ύπαρξη απογόνων καταξιώνει την ύπαρξη και ειδικά τη γυναικεία, προτείνει στον γιο της να παντρευτεί μια γυναίκα ακόμα. Και όταν τελικά τον πείθει, κι αυτός την παντρεύεται, προτρέπει την πρώτη της νύφη να κλείσει τα πόδια της, μπας και ο Ακίν αποκτήσει τελικά γιους. Τίποτα δεν είναι όπως αρχικά φαίνεται, και η πατριαρχική νοοτροπία για την πολυγαμική οικογένεια της Νιγηρίας πληγώνει ανεπανόρθωτα τους ήρωες, κι εκείνον κι εκείνη, που εγκλωβίζονται ανάμεσα στην «παράδοση», τον σεβασμό για τους γονείς και τα θέλω τους, και καταστρέφουν τη ζωή τους.
Πρόκειται για ένα έξυπνο βιβλίο, που δεν γίνεται με κανέναν τρόπο μελό. Η επαφή με μια άλλη κουλτούρα εκ των έσω δημιουργεί συνεχή ένταση. Όλο σου το είναι επαναστατεί με κάποια από αυτά που διαβάζεις, αλλά αυτό έχει σχέση με τα δυτικά πρότυπα με τα οποία έχεις μεγαλώσει. Εκεί πρόκειται απλά για καθημερινότητα. Από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές είναι αυτές που η ηρωίδα καταφεύγει στην παραδοσιακή μαγγανεία, για να τη βοηθήσει να κάνει παιδί. Ακόμα κι ένα λευκό κατσικάκι αναγκάζεται να θηλάσει. Και μετά για έντεκα μήνες συνεχώς έχει όλα τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης, από τις πρωινές ναυτίες, ως την ολοστρόγγυλη κοιλίτσα, κι ας της λένε κάθε τόσο οι ειδικοί πως δεν έχει τίποτα μες στην κοιλιά της.
Το μυθιστόρημα εξαντλείται στο ενδιαφέρον φόντο, η συγγραφέας δεν φαίνεται να μπορεί να διεισδύσει αποτελεσματικά στον ψυχισμό των ηρώων της, μοιάζουν χάρτινοι, ακόμα κι αν μας αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο. Μια αντίστοιχη ιστορία, στα χέρια ενός πιο πεπειραμένου λογοτέχνη, θα μπορούσε να απογειωθεί. Παρ' όλα αυτά, πρόκειται για ένα άρτιο κείμενο, καταφέρνει να τσιγκλίσει τον αναγνώστη και να τον βγάλει από τις ευκολίες του. Κι αυτό για πρωτόλειο, δεν είναι και μικρό επίτευγμα.
Κατερίνα Μαλακατέ
"Μείνε μαζί μου", Αγιομπάμι Αντεμπάγιο, μετ. Νοέλα Ελιασά, εκδ. Floral, 2018, σελ.284
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου