Νεκροταφείο πιάνων

Ένα εξαιρετικό, μαγικό βιβλίο είναι το «Νεκροταφείο πιάνων» του Ζοζέ Λουίς Πεισότο. Ο Πορτογάλος συγγραφέας γνωρίζει καλά το παιχνίδι της αφήγησης και μας βάζει στη ζωή μιας οικογένειας που κρατά τα μυστικά της κι όμως τα μοιράζεται, που κάνει κύκλους γύρω από τα ίδια πράγματα κι ας αλλάζουν οι γενιές. Αφηγητές είναι ο πεθαμένος παππούς κι ο εγγονός και στη μέση ο γιος, που πέθανε τη μέρα της γέννησης του δικού του γιου, τρέχοντας το μαραθώνιο στους Ολυμπιακούς αγώνες της Στοκχόλμης. Κεντρικό σημείο και συνεκτικός κρίκος των προσώπων της οικογενείας το ξυλουργικό εργαστήριο που περνά από γενιά σε γενιά και κρύβει στα σπλάχνα του το νεκροταφείο των πιάνων. Εκεί που εκτός από τα χαλασμένα όργανα φωλιάζουν τα παιδικά παιχνίδια, η ανάγκη για απομόνωση, για ανάγνωση, η μοιχεία, κι η εξομολόγηση του νεκρού παππού στην τρίχρονη εγγονή του.

Ο χρόνος χάνεται και ξαναβρίσκεται, οι δυο αφηγήσεις συχνά μπλέκονται μεταξύ τους έτσι που είναι δύσκολο να αποκρυπτογραφήσεις ποιό είναι το τώρα το πριν και το μετά κι όμως μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, χαρακτήρες χτίζονται, συναισθήματα εκφράζονται δυνατά κι η ανθρώπινη φύση ξεπηδά σε όλο της το μεγαλείο για να προξενήσει τελικά μια γλυκιά και άλλοτε βίαιη μελαγχολία. Γιατί τα λάθη δεν διορθώνονται, οι άνθρωποι δεν αλλάζουν κι η συγχώρεση δε βγάζει πουθενά.

Τελικά ο παππούς πεθαίνει καθώς γεννιέται ο εγγονός του, ο πατέρας όσο γεννιέται ο γιος του και το μόνο που μένει είναι ο κύκλος της ζωής και του θανάτου.