Πέρασα μια δύσκολη αναγνωστική χρονιά. Πολλά βιβλία μισοτελειωμένα, δυσκολία στη συγκέντρωση, γυαλιά που άλλαζαν συνεχώς (άτιμη πρεσβυωπία), και φοβόμουν πως το 2024 θα με βρει αναγνωστικά στον ίδιο βάλτο. Αλλά σαν να γύρισε ένας μαγικός διακόπτης, πάντα ο μαγικός διακόπτης είναι ένα βιβλίο, κι ελπίζω πως ο βούρκος τελείωσε για μένα.
Το Τομ Λέικ είναι μια φαινομενικά απλή ιστορία, ένα ζευγάρι έχει και τα τρία ενήλικα κορίτσια του πίσω στο κτήμα τους, όπου έχουν εγκλωβιστεί λόγω κόβιντ, και μαζεύουν όλοι μαζί κεράσια και βύσσινα γιατί δεν υπάρχουν εν μέσω πανδημίας εργάτες. Για να περάσει η ώρα τα κορίτσια ζητούν από τη μητέρα τους να τους αφηγηθεί την ιστορία, τότε που ήταν εικοσάχρονη κι ήταν ζευγάρι με έναν διάσημο πια ηθοποιό. Κι έτσι έχουμε δύο χρονικά επίπεδα στην ιστορία, το ένα είναι το τώρα, οι κόρες, οι κερασιές, το άλλο είναι το τότε, στο Τομ Λέικ που η μαμά τους έπαιζε την Έμιλυ στη Μικρή μας πόλη.
Η Μικρή μας πόλη ως αναφορά αλλά κι ως κεντρικό σημείο της αναδρομικής ιστορίας δίνει νόημα και φωτίζει το μυθιστόρημα. Πότε ως αντίστιξη, πότε ως σύμβολο, αυτό το έργο, που έχει επί σκηνής αφηγητή, τον Διευθυντή σκηνής, κι ένα έργο μέσα στο έργο, και μιλά για τη ζωή, την αγάπη, το θάνατο, και τις μικρές λεπτομέρειες ανάμεσά τους, είναι στην ουσία ο πυλώνας των δύο αφηγήσεων.
Κι εδώ έχουμε μια αφηγήτρια, που μπορεί να μας απευθύνεται και να κρύβει πράγματα από τις κόρες της, κι εδώ έχουμε ψιλοβελονιά το πώς μια ζωή καταλήγει έτσι ή αλλιώς από τις μικρολεπτομέρειες, την τυχαιότητα, τη στιγμή, αλλά και αποφάσεις που δεν καταλαβαίνεις πλήρως τη σημασία τους παρά μόνον πολλά χρόνια μετά.
Απόλαυσα το μυθιστόρημα, το διάβασα μονοκοπανιά σχεδόν μέσα σε δύο μέρες, βυθίστηκα στις κερασιές και τον βυσσινόκηπο, αφέθηκα στην αφήγηση, μέσα στην αφήγηση, μέσα στην αφήγηση, όπου σαν μπάμπουσκα οι ιστορίες άνοιγαν η μία την άλλη, για να φτάσουν στο ζουμί, για να νιώσεις μαζί το μεγαλείο και την ασημαντότητα της ανθρώπινης ζωής.
“EMILY: "Does anyone ever realize life while they live it...every, every minute?"
STAGE MANAGER: "No. Saints and poets maybe...they do some.”
Our Town, Thornton Wilder
Αυτό είναι και δεν είναι και το κεντρικό θέμα του Τομ Λέικ κι αυτό είναι το κομβικό σημείο που το ξεχωρίζει και το κάνει ένα καλό μυθιστόρημα, μιλάει για ένα κλασικό έργο, ίσως το πιο κλασικό θεατρικό έργο στην Αμερική, που παίζεται παντού, σε κάθε μικρή πόλη, γιατί απαιτεί ελάχιστα σκηνικά, κι όμως λειτουργεί ως μετα-αφήγηση, για να φτιάξει μια μέτα-μετα-αφήγηση, ενώ ταυτόχρονα μας λέει μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος που ακολουθείς πολύ εύκολα αναγνωστικά, που ταυτίζεσαι μαζί της. Εντυπωσιακό; Εντυπωσιακότατο.
Κατερίνα Μαλακατέ
