«Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες», Αργύρης Χιόνης

Το «Έχων σώας τα φρένας» είναι το τελευταίο βιβλίο του σπουδαίου ποιητή Αργύρη Χιόνη. Δεν είναι απλά το πιο πρόσφατο, είναι το τελευταίο τελευταίο, γιατί εκδίδεται 5 χρόνια μετά το θάνατό του το 2011, σε επιμέλεια της εκδότριας του, Γιώτας Κριτσέλη, και με αρκετά διηγήματα ημιτελή. 

Το πρώτο διήγημα, αυτό που δίνει και τον τίτλο στη συλλογή και μοιάζει εντελώς αυτοβιογραφικό, εμένα με συγκίνησε και για το τι αντιπροσωπεύει. Ένας συγγραφέας γράφει ένα διήγημα για έναν άντρα που ζει μοναχικά όπως κι αυτός, και συντάσσει τη διαθήκη του αφήνοντας τα περισσότερα του υπάρχοντα στο αγαπημένο του τετράποδο, το τραπέζι του. Μας διαβεβαιώνει δε πως έχει σώας τας φρένας. Έτσι είναι και τα περισσότερα της συλλογής, ακροβατούν ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον μύθο, τον ποιητικό και τον πεζό λόγο, την αυτοβιογραφία και τη λογοτεχνική πλοκή. 

Αυτό που δεσπόζει στα διηγήματα του Χιόνη, είναι η γλώσσα. Φαινομενικά λιτή και απέριττη, στην πράξη βαθιά ποιητική και υποβλητική. Αυτή σέρνει το χορό, αυτή δίνει μια ελαφρότητα στα θέματα, αυτή υποβάλλει έναν τόνο σκωπτικό και χιουμοριστικό στα κείμενα. Τα διηγήματα του Αργύρη Χιόνη συνομιλούν με την ποίησή του μέσω της γλώσσας, είναι άμεσα αναγνωρίσιμα ως δικά του, λόγω αυτής. Μιλάμε για έναν μαέστρο του ύφους. 

Το βασικό θέμα του είναι η φθορά και ο θάνατος, η μοναξιά λίγο πριν το τέλος, τα γηρατειά, η φυγή από τα αγαπημένα πρόσωπα, ο τρόπος που αδικούμε και αδικούμαστε από τις σχέσεις και τη ζωή. Βαριά θεματολογία υπό τη σκιά του θανάτου, έξοχα ισορροπημένη από την αλαφράδα των ίδιων των κειμένων. Δεν δείχνουν τρέλα, μα έντονη και εξαιρετικά χαριτωμένη ιδιοτροπία. 

Η έκδοση είναι πολύ προσεγμένη, με τα υπέροχα σχέδια της Εύης Τσακνιά πριν από κάθε διήγημα, και τα κείμενα της Γιώτας Κριτσέλη, που καθοδηγούν βήμα βήμα στα γιατί και τα πώς μιας μεταθανάτιας συλλογής διηγημάτων. Ένα τελευταίο έργο με λίγα λόγια, φτιαγμένο έτσι όπως άξιζε στον δημιουργό του. 

                                                                                       Κατερίνα Μαλακατέ

«Έχων σώας τας φρένας και άλλες τρελές ιστορίες», Αργύρης Χιόνης, εκδ. Κίχλη, 2016, σελ. 203