26/1/22

"Φοβάμαι ταυρομάχε" , Pedro Lemebel

 




Ιδιαίτερη φιγούρα της Χιλής, ο Πέδρο Λεμεμπέλ, εικαστικός και ακτιβιστής (ιδρυτής της ομάδας Φοράδες της Αποκάλυψης Yeguas del Apocalipsis), ταλαντούχος χρονικογράφος, λατρεμένος του Μπολάνιο. Για χρόνια, ξεκινώντας από τη δεκαετία του '80 και εν μέσω της δικτατορίας του Πινοσέτ, οργάνωνε δρώμενα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, αυτός, μια ξεφωνημένη φτωχή  κομμουνίστρα "αδελφή", που μεγάλωσε στις παραγκουπόλεις. Και με το μοναδικό του μυθιστόρημα, το Φοβάμαι ταυρομάχε κατόρθωσε να αναπαραστήσει μια ολόκληρη εποχή με τέτοια ενάργεια, σκύβοντας με άφατη αγάπη πάνω από τον/την ήρωα/ιδα του, την Τρελή από Απέναντι.

Η Τρελή από Απέναντι ζει σε ένα καχεκτικό γωνιακό σπιτάκι, που το φτιάχνει -- πιότερο με τη φαντασία της--, υπέροχο. Για να ζήσει, κεντάει τραπεζομάντηλα για κυρίες της αριστοκρατίας. Και για έπιπλα χρησιμοποιεί τις κούτες που της φέρνει να φυλάει ο Κάρλος. Αυτός και οι φίλοι του χρησιμοποιούν το σπίτι της Τρελής για καταφύγιο. Και η Τρελή είναι τρελά και παλαβά ερωτευμένη μαζί του, κι ας ξέρει πως είναι πια μεγάλη, και ποτέ δεν ήταν και φοβερά ελκυστική. Και δεν θίγεται ποτέ που της μιλάμε με τις αντρικές αντωνυμίες, και παίρνει την ευτυχία της στιγμής από όπου κι αν προέρχεται, για η Τρελή ξέρει, πως δεν έχει δικαιώματα κι ούτε στον ήλιο μοίρα.

Συμπρωταγωνιστής ο ίδιος ο Αουγούστο Πινοσέτ αυτοπροσώπως και η φαφλατού κομψευόμενη κυρία του. Σε ένα ντελίριο αντουανισμού, όσο οι άλλοι πεινάνε ή βασανίζονται, η κυρία του ασχολείται με το επόμενό της συνολάκι από το Παρίσι κι ο Αουγούστο πώς να την αποφύγει. Συμπρωταγωνιστής είναι κι ο Κάρλος κι οι φίλοι του της Αντίστασης, η Τρελή ποτέ δεν ξέρει τι κάνουν σπίτι της, αλλά φυσικά ξέρει. Και τα ανέχεται για τον έρωτα, αλλά όχι μόνον για τον Έρωτα.

Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο σε μια γλώσσα λυρική, με ρυθμό, με τραγούδια, με ανάκατο συναντακτικό, κι είναι μάλλον το σπουδαιότερο λογοτεχνικό βιβλίο που έχω διαβάσει για την δικτατορία του Πινοσέτ (κι έχω διαβάσει αρκετά). Ταυτόχρονα είναι ένα βιβλίο που μπορεί να ιδωθεί μέσα από τα γυαλιά της κουίρ κριτικής. Ο Λεμεμπέλ μιλάει για τις "αδελφές" της Λατινικής Αμερικής, διαλέγει μια περιθωριακή φιγούρα, κι όχι έναν «καθωσπρέπει» πλούσιο γκέι, για μια άλλη διαφορετικότητα, που δεν μπορεί να εκφραστεί με δυτικούς όρους. Γιατί το να είσαι Τρελή και φτωχή είναι και μια ταξική συνθήκη. Κι η απόγνωση αυτής της συνθήκης δίνεται με τόσο τρυφερό τρόπο, που θες να αγκαλιάσεις την Τρελή, να της δώσεις αγάπη, να της θυμίσεις πως είναι άνθρωπος.

Το Φοβάμαι ταυρομάχε είναι τόσο δυνατό και τόσο γλυκό συνάμα γιατί είναι βιωματικό. Μα εδώ δεν μιλάμε για βίωμα ανεπεξέργαστο, αλλά για έναν  καλλιτέχνη που ήξερε να μετατρέπει τη σκληρότητα σε τέχνη. Σπουδαίο βιβλίο, που δεν θέλεις να το αφήσεις από τα χέρια σου, γεμάτο χιούμορ και θυμό, οργή κι ύστερα μια παράξενη μοιρολατρεία για τη ζωή. Δεν έγραψε άλλο μυθιστόρημα ο Λεμεμπέλ, τα υπόλοιπα βιβλία του είναι συλλογές διηγημάτων ή χρονικογραφημάτων, αλλά κι αυτό, μόνον, φτάνει.

"Φοβάμαι ταυρομάχε", Πέδρο Λεμεμπέλ, μετ- επιμ: Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σ. 234











2 σχόλια:

  1. Ανώνυμος1/2/22, 7:55 μ.μ.

    Είδα πρόσφατα την ταινία και μου άρεσε πολύ.
    https://www.imdb.com/title/tt10879920/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος9/2/22, 12:42 π.μ.

    Διόρθωση. Ιδωθεί, όχι "ειδωθεί”.
    Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή