Therapy

Διαβάσα το Therapy του David Lodge και βαρέθηκα. Η ιστορία αφορά έναν γραφιά μιας επιτυχημένης κωμωδίας της τηλεόρασης, που δε βρίσκει την ευτυχία πουθενά, παρ'όλες τις "θεραπείες", ψυχοθεραπεία, αρωματοθεραπεία, φυσιοθεραπεία, βελονισμός κτλ. Δεν έχω αντίρρηση για τις ιστορίες των μικρών πραγμάτων, της καθημερινότητας, της πίεσης. Αλλά εδώ δεν το ένιωσα. Το μόνο που ένιωσα ήταν αφόρητη πλήξη.

Συμπαθώ σε γενικές γραμμές τον Lodge, αλλά και την νέα αυτή γενιά Άγγλων συγγραφέων που συνδυάζει το πρόβλημα με το γέλιο, το γελοίο με το σοβαρό. Αλλά πώς να το κάνουμε ένα μυθιστόρημα χρειάζεται συνεχείς καλές ιδέες. Κι αυτό εδώ, δεν τις διαθέτει.

Τα Κρυστάλλινα Σύνορα

Έπρεπε να περάσουν κάποιες μέρες από τότε που τελείωσα την ανάγνωση για να κατασταλάξει μέσα μου, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η συγκίνηση που ένιωθα όσο διάβαζα "Τα Κρυστάλλινα Σύνορα" του Κάρλος Φουέντες. Θεωρητικά εμένα δεν με ενθουσιάζουν καν τα διηγήματα (με την εξαίρεση του Μπόρχες δηλαδή, άντε και του Πόε). Κι όμως αυτό το μυθιστόρημα σε εννέα διηγήματα με άγγιξε βαθιά. Το θέμα είναι ένα, στα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών και του Μεξικού παίζεται ένα βρώμικο παιχνίδι. Οι Μεξικανοί περνούν παράνομα τα σύνορα τα βράδια για να βρουν δουλειά κι οι Γιάνκηδες τους χρησιμοποιούν όταν τους χρειάζονται εκμεταλλευόμενοι τη φτηνή εργασία και τους κυνηγούν όταν δεν τους χρειάζονται. Παλιό παιχνίδι που παίζεται σε πολλές χώρες αλλά εδώ έχει ένα εφήμερο χαρακτήρα περίεργο. Στις υπόλοιπες χώρες ονομάζεται παράνομη μετανάστευση, εδώ δεν πρόκειται ακριβώς γι' αυτό, μιας και οι περισσότεροι Μεξικανοί γυρνούν έτσι κι αλλιώς στα σπίτια τους μετά την εργασία και ξαναμπαίνουν παράνομα την επόμενη φορά.


Τα πρόσωπα στα εννέα διηγήματα, είναι συγκινητικά και ανθρώπινα. Αυτό ίσως κάνει το έργο σημαντικό. Δεν είναι φτηνός συναισθηματισμός ούτε σχηματικοί χαρακτήρες απλώς και μόνο για να στηρίξουν το πολιτικό μήνυμα που εμφανίζονται στο αφήγημα, είναι υπαρκτοί, χειροπιαστοί άνθρωποι, που θα μπορούσαν να μην έχουν εθνικότητα, αν και πάντα το μεξικάνικο στοιχείο κυριαρχεί στο έργο του Λατινοαμερικάνου συγγραφέα.

Θα πρέπει να τονίσω εδώ πως δεν είμαι ούτε αντικειμενική, ούτε εμπιστοσύνης. Την ίδια αν όχι μεγαλύτερη συγκίνηση ένιωσα πριν κάποια χρόνια διαβάζοντας το "Κάθισμα του Αετού" αλλά και το "Θάνατο του Αρτέμιο Κρουζ". Δοξάστε τον Κάρλος Φουέντες, λοιπόν.

Το βλέμμα μου δεν άλλαξε

Είναι η πρώτη φορά που διαβάζω βιβλίο τόσο αργά, επειδή το ευχαριστιέμαι. Μεγαλώνω. Κάτι στο βλέμμα μου άλλαξε, λένε αυτοί που έχουν να με δουν καιρό. Τίποτα δεν άλλαξε, τουλάχιστον όχι στο βλέμμα μου. Χθες μια γυναίκα μου είπε πως έκλαιγε όταν γέννησε. Ήθελε να έχει ξανά το παιδάκι της μαζί της, στην κοιλιά, να το χαϊδεύει. Πάγωσα όταν γέννησα. Το μωρό δεν έκλαψε. Έκλαψε λίγα δευτερόλεπτα μετά. Αυτό αρκούσε για να περάσει η στιγμή της γέννας στην αθανασία. Το μωρό δεν έκλαψε. Λίγες βλέννες, είπε ο νεογνολόγος. Τίποτα. Τη στιγμή της γέννας τίποτα. Πάγωσα όταν γέννησα. Το μωρό δεν έκλαψε, έκλαψε λίγα δευτερόλεπτα μετά.

Το βλέμμα της αθανασίας, που πάντα με απασχολούσε, με κοιτά από δυο ξένα μάτια. Αλλά δεν είναι ξένα γιατί έχουν το βλέμμα μου. Το σχήμα τους είναι ξένο, με τη χαρακτηριστική γωνίτσα προς τα κάτω του άντρα μου, που πάντα αγαπάω να φιλάω. Από αυτές τις κόχες, με κοιτούν τα μάτια μου. Το ίδιο βλέμμα. Έκανα εκφραστικό μωρό, λένε.

Το βλέμμα μου δεν άλλαξε. Έμεινε καρμπόν στην αιωνιότητα. Μια μέρα θα το δω στο εγγόνι μου. Είναι η πρώτη φορά που απολαμβάνω τα θέλω μου. Μάλλον τόσο αργά έχω διαβάσει άλλοτε μονάχα το Βιβλίο της Ανησυχίας. Εκείνο τον άξιζε τον κόπο του. Κι αυτό τον αξίζει. Αλλά τότε διάβαζα κι άλλα ενδιάμεσα για να γεμίζω τα κενά μου. Μεγάλωσα.

O χρόνος άφθαρτος με περιγελάει. Μου λέει πως κάποτε θα γίνω σαράντα. Κι αυτό είναι πάντα το καλό σενάριο.

Το κάθισμα του Αετού

Διαβάζω αυτές τις μέρες τα "Κρυστάλλινα σύνορα" του Κάρλος Φουέντες κι είναι τόση η συγκίνηση που μου προκαλεί αυτό το μυθιστόρημα- συλλογή διηγημάτων, που δε μπορώ παρά να θυμηθώ την απίστευτη γεύση που μου άφησε πριν κάποια χρόνια "Το κάθισμα του Αετού". Το μυθιστόρημα αυτό τα έχει όλα.

Είναι γραμμένο με τη μορφή επιστολών, και δίνει ανάγλυφα την ιστορία μιας χώρας, την ψυχοσύνθεση ενός ολόκληρου λαού κι ας είναι γραμμένο στο μέλλον (2020). Η διαφθορά, η δολοπλοκία και ταυτόχρονα η αυθάδικη πίστη πως όλες οι απατεωνιές του κόσμου είναι απλά ένας τρόπος για να ζήσεις τη ζωή σου, να επιβληθείς, να κάτσεις στο "Κάθισμα του Αετού" είναι κυρίαρχα συστατικά των χαρακτήρων που σε τυλίγουν με τη γοητεία τους. Κυριολεκτικά δεν μπορείς να το αφήσεις κάτω.

Η πολυπλοκότητα της αφήγησης μέσω των επιστολών και η μεστή πλοκή που ξεδιπλώνεται αβιάστα όσο και κρυμμένα, θα το καθιστούσαν από μόνες του ένα εξαιρετικό αφήγημα. Αλλά τελικά, είναι η ικανότητα του Φουέντες να συγκινεί με τα πιο απλά μέσα, που το απογειώνει

"Childhood’s end", Arthur Clarke

Σε γενικές γραμμές τρελαίνομαι για βιβλία επιστημονικής φαντασίας, είτε στην παλιά κλασική μορφή τους – στην εφηβεία μου διάβασα και ξαναδιάβασα όλον τον Ασίμωφ- είτε στην νεότερη πιο σοφιστικέ εκδοχή τους. Αυτό το βιβλίο πάντως του Άρθουρ Κλαρκ με έκανε να βαρεθώ. Δε φταίει φυσικά το βιβλίο, που γράφτηκε το 1952, πως θα μπορούσε να προβλέψει την άνθηση της τεχνολογίας τα τελευταία 60 χρόνια, φταίει όμως λίγο ο συγγραφέας και η ενασχόλησή του με την παραψυχολογία και τα παρα-φυσικά φαινόμενα που με κάνουν να βαριέμαι.

Bρισκόμαστε λοιπόν στον 21ο αιώνα και η γη διοικείται από εξωγήινους που έχουν φτάσει μια ωραία μέρα με τα διαστημόπλοιά τους κι έχουν διαμιάς βαλθεί να κάνουν τον πλανήτη ένα εξαιρετικό μέρος για να ζει κανείς. Έτσι εξαλείφονται οι πόλεμοι, η βία, το έγκλημα, η πείνα, και φυσικά η καλλιτεχνική δημιουργία και η έμπνευση. Αυτοί οι εξωγήινοι κρύβουν τη μορφή τους για κάποια χρόνια, μέχρι να τους συνηθίσει η ανθρωπότητα γιατί μοιάζουν με τον…διάβολο. Ναι, ναι, έχουν κερατάκια, φτεράκια, ουρίτσα και τα άλλα συναφή. Κι είναι εδώ ως τοποτηρητές για ένα πείραμα που θα οδηγήσει στη καταστροφή.

Το τέλος της παιδικότητας- “Childhood’s end”- ή τέλος πάντων όπως κι αν έχει μεταφραστεί στην Ελλάδα (το να εφευρίσκω τίτλους για βιβλία στη μετάφρασή τους μου έχει γίνει κάτι σα χόμπι τελευταία, ίσως γιατί βαριέμαι να ψάξω για τη μετάφραση!!!) είναι ένα βιβλίο που 60 χρόνια μετά την έκδοσή του δεν αξίζει να διαβαστεί, ούτε από φανατικούς του είδους, όπως η αφεντιά μου.

"Childhood’s end", Arthur Clarke, ed. Del Ray, 1987, 224

Το μυστικό νερό

"Το μυστικό νερό" είναι από τα πρώτα βιβλία που έγραψε η Ιωάννα Μπουραζοπούλου, που το βιβλίο της "Τί είδε η γυναίκα του Λωτ" με είχε ενθουσιάσει. Έχει λοιπόν τις αρετές αλλά και τα προβλήματα των πρωτόλειων. Είναι μια, όχι πάντα επιτυχημένη, προσπάθεια για τη δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου και μιας ιστορίας που τα έχει όλα, τις μεταφυσικές της ανησυχίες, την αινιγματική πλοκή, τους σύνθετους χαρακτήρες.


Η δράση λαμβάνει χώρα σε ένα φανταστικό νησί του Αιγαίου, τη Σαντάνα, που η Μεσαιωνική του Ιστορία το κυνηγά ακόμα και σήμερα. Το νησί κρατούν χωρισμένο και ενωμένο δυο αντίπαλοι πόλοι, από τη μια το Μοναστήρι με τις άσπιλες και αμόλυντες 13 μοναχές Άννες και από την άλλη το Παλάτι, το τοπικό μπορντέλο με επικεφαλής τη Δαλιδά. Στη διαμάχη αυτών των "ιδρυμάτων" θα αποκαλυφτούν πολλά πράγματα με κεντρικό άξονα την Σάντα Άννα, την "ειδική" Αγία του νησιού και μια απλή Αρχειοθέτρια του Νερού, την Ελπίδα Σακελλαρίου. Αλλά αυτό που κυρίως θα φανεί είναι πως οι δυο "θεσμοί" δε διαφέρουν σε τίποτα.

Η συγγραφέας καταφέρνει να φτιάξει μια ολόκληρη μυθολογία γύρω από τη μυθοπλασία, να εισαγάγει πολλούς ετερόκλητους και ενδιαφέροντες χαρακτήρες, να κτίσει την πλοκή. Αλλά δεν κατορθώνει να συγκρατήσει αυτό το οικοδόμημα που ειδικά στο τέλος ξεφεύγει κι έτσι λήγει την ιστορία του κάπως γρήγορα και άδοξα. Όπως δεν θα έπρεπε σε έναν τόσο όμορφο, μαγικό κόσμο.

Πάντως, αν αυτό το βιβλίο ήταν ο προπομπός για να υπάρξει κάτι τόσο ολοκληρωμένο ως ιδέα, διαμόρφωση και εκτέλεση όσο η "γυναίκα του Λωτ", τότε δεν έχω παρά να βγάλω στην κυρία Μπουραζοπούλου το καπέλο.