Βατράχια βουτούν
κ’ η γέρικη λιμνούλα ηχεί στο νερό
Τα χαϊκού, μικρές μπουκίτσες ποίησης με συγκεκριμένο αριθμό
συλλαβών- 17 στο σύνολο που χωρίζονται σε 5-7-5 - είναι κομμάτι της Ιαπωνικής
παράδοσης. Η προγονική του μορφή το χόκκου εμφανίστηκε τον 13ο αιώνα
και εξελίχθηκε στην κλασική τον 16ο, στην αρχή της περιόδου Έντο. Στην
φεουδαρχική αυτή, απομονωμένη κοινωνία, όλα μοιάζαν αμετάβλητα. Έτσι δημιουργήθηκε
αυτό το σταθερό είδος, που παρέμεινε χωρίς αλλαγές για πολλούς αιώνες.
Σημαντικότερος εκπρόσωπος ο Ματσούο Μπασό που γεννήθηκε το
1644, απαρνήθηκε την ζωή του σαμουράι κι έγινε περιηγητής. Στον δρόμο του προς το
Ζεν ανακάλυψε την λαϊκή ιαπωνική ποίηση και την καθάρισε από την περιπαικτική
χροιά της. Αυτός και οι μαθητές του καθιέρωσαν την μορφή του χαϊκού που θα
ακολουθούσαν τόσοι άλλοι ευλαβικά στο μέλλον.
Το κλασικό χαϊκού, πέρα από την αυστηρή προσήλωση στην φόρμα,
είναι ένα ποίημα που περιέχει μια φράση Κίγκο, που συμβολίζει την εποχή. Έχει
συχνά αντίστιξη στις εικόνες –
χρησιμοποιώντας μια λέξη κιρέτζι που είναι αδύνατο να μεταφραστεί σε καμία άλλη
γλώσσα εκτός από τα Ιαπωνικά. Μοιάζει σαν ο ποιητής να έπιασε μια και μοναδική
στιγμούλα στον χρόνο, σαν επιφοίτηση ή έμπνευση, αγαπά τις όμορφες ζωντανές εικόνες.
Είναι το ποίημα της μιας ανάσας.
Δες με κ’ εμένα
αργά το φθινόπωρο νιώθω μονάχος
Τα μοντέρνα χαικού συχνά καταστρατηγούν κάποιους τους κανόνες,
ποτέ όμως όλους μαζί.
Το μικρό βιβλιαράκι των εκδόσεων γιαλός περιέχει 16 χαϊκού
του Ματσούο Μπασό, 4 για κάθε εποχή. Είναι μια δίγλωσση έκδοση, καλαίσθητη και
προσεγμένη και δείχνει λίγη μονάχα από την τρέλα για την Ιαπωνία που κουβαλά η
μεταφράστρια του (από τα Ιαπωνικά) Άντα Μαργαρίτη.
Με αφορμή τούτο το μικρό βιβλίο θα μιλήσουμε την Κυριακή 16
Νοεμβρίου 2014 με την Άντα για την Ιαπωνία, την κουλτούρα, την γλώσσα, τις γραφές
της, την λογοτεχνία. Θα ακούσουμε Ιαπωνική μουσική επιλεγμένη από κείνην κι αν όλα
πάνε καλά θα την πείσουμε να απαγγείλει και στα Ιαπωνικά.
Θα κληρώσουμε 3 αντίτυπα του βιβλίου του Ματσούο Μπασό «Εποχές»,
ευγενική προσφορά των εκδόσεων γιαλός.
"Εποχές" Ματσούο Μπασό, μετ. Άντα Μαργαρίτη, 2014, σελ. ελάχιστες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου