Πόσα θέματα μπορεί να διαπραγματευτεί ένας συγγραφέας σε ένα πολύ μικρό μυθιστόρημα, στα όρια της νουβέλας, όπως τo Ωστικό κύμα; Φαντάζομαι πολλά. Όμως ο Νίκος Δαββέτας είναι ένας ώριμος λογοτέχνης και δεν πέφτει στην παγίδα της πολυδιάσπασης. Το Ωστικό κύμα είναι ίσως από τα πιο άρτια κείμενά του, τα πιο μεστά. Το θέμα του το ολοκληρώνει, το χειρίζεται αριστοτεχνικά, εμβαθύνει.
Μια γυναίκα, πρόσφατα χωρισμένη από τον επιχειρηματία- πρώην πολίστα- άντρα της, και άρτι απολυμένη από τη δουλειά, βλέπει στην τηλεόραση πως έγινε μια έκρηξη σε έναν σταθμό μετρό στο Λονδίνο. Ανάμεσα στους νεκρούς, είναι κι ο εικοσάχρονος γιος της.
Ορίστε, λοιπόν, το βρετανικό πτυχίο: ένα ορθογώνιο μεταλλικό κουτί με την έντυπη παράκληση: «Να μην ανοιχτεί».
«Τα υπολείμματα σοκάρουν» της είπε στο τηλέφωνο η Βρετανίδα αστυνομικός, ή μάλλον η ψυχολόγος της αστυνομίας με ειδίκευση στην περίθαλψη ατόμων που είχαν χάσει προσφιλή τους πρόσωπα από τρομοκρατικές ενέργειες.
Η διαχείριση του πένθους της Δέσποινας, ο τρόπος που θυμάται τον γιο αλλά και τον εαυτό της, συνιστούν την ιστορία στο υπόλοιπο βιβλίο. Ο Δαββέτας καταφέρνει να συνδέσει το πολιτικό γεγονός της έκρηξης μιας βόμβας με αυτό του πένθους μιας μάνας, και να δώσει ένα αναπάντεχο τέλος. Εκείνο που φαίνεται να τον νοιάζει περισσότερο πάντως είναι η ίδια η ζωή της μάνας· μια ζωή κοινότοπα σπαταλημένη, όπως των περισσότερων από μας. Η Δέσποινα είναι μια γυναίκα που χρειάζεται να ταρακουνηθεί με αυτόν τον φρικτό τρόπο για να μπορέσει να απελευθερωθεί και να ακολουθήσει την καρδιά της. Και να ξανασκλαβωθεί.
Πολύ προσωπικό. Έτσι θα χαρακτήριζα αυτό το μυθιστόρημα. Οι περισσότεροι θα μιλήσουν ίσως για ένα πολιτικό βιβλίο. Εγώ νιώθω πως μιλάει για τη θλίψη, για τη ζωή που συμβαίνει ερήμην μας, για τις σχέσεις που καταρρέουν δίχως να το καταλάβουμε. Η Δέσποινα συνειδητοποιεί μετά το θάνατο του γιου της πως ίσως και να μην τον ήξερε ποτέ.
Κουλουριασμένη σε στάση εμβρυική- τη στάση που παίρνει κανείς όταν παρηγοριά δεν έχει από πουθενά και λαχταρά να επιστρέψει στη μήτρα της μάνα του- ίσα που ανέπνεε, χωρίς ήχο, χωρίς μιλιά, γιατί καμία λέξη δεν έβγαινε πια πια από το στήθος της, είχαν όλες πεθάνει μαζί του, είχαν διαμελιστεί από την έκρηξη. Όμως επειδή γέννησε μια φορά και ήξερε πόσο αξίζει μια ζωή, η αληθινή ζωή, γυμνή, απροστάτευτη, εκτεθειμένη στο φως του θανάτου, γι’ αυτό έπρεπε να βρει και τη λέξη, την πρώτη λέξη που θα την κρατούσε στα χέρια της, όπως ο αναρριχιτής το σκοινί, και θα επέτρεφε ανάμεσά μας με μια γεύση τριμμένης πέτρας στο στόμα.
Διάβασα το Ωστικό κύμα μέσα σε ένα απόγευμα, δεν χρειάστηκε παραπάνω, αλλά η ιστορία της Δέσποινας δουλεύει ακόμα στο μυαλό μου. Θα μπορούσε να είναι η ιστορία κάθε μάνας, κάθε ανθρώπου. Ο Νίκος Δαββέτας έγραψε ένα μικρό βιβλίο, αλλά πολλές φορές δεν χρειάζονται πολλές λέξεις για μια συγκλονιστική αφήγηση.
«Ωστικό κύμα», Νίκος Δαββέτας, εκδ. Πατάκη, 2016, σελ. 157
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου