Μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση που μοιάζει αυτοβιογραφική, αλλά δεν είναι, τουλάχιστον όχι πλήρως, είναι το «Μπερλίν» της Άντζης Σαλταμπάση. Κάτι σαν μυθοπλασία, με στοιχεία δοκιμίου, το κείμενο ακροβατεί, έχει κάποιες εξαιρετικές σκηνές, άλλες πάλι μοιάζουν φριχτά κοινότοπες- τόσο που κι αυτές δουλεύουν υπέρ του.
Η αφηγήτρια είναι μια Ελληνίδα, που μένει στο Βερολίνο και νιώθει μετέωρη, κάπου ανάμεσα στο εκεί και στο εδώ, αισθάνεται να μην ανήκει πουθενά, αλλά και να ανήκει τελικά και στους δύο τόπους, να μην πιστεύει σε τίποτα, αλλά να έχει ανάγκη να πιστέψει και στην Ελλάδα και στη Γερμανία- γενικά στην ανθρωπότητα. Πρόκειται για μια δημοσιογράφο με εβραϊκές καταβολές, που ζει τη γρήγορη βερολινέζικη ζωή, ενώ την απασχολεί πολύ το παρελθόν της πόλης. Σκαλίζει την ιστορία του Βερολίνου, ασχολείται ακόμα ακόμα και με το να βρει ποιοι ζούσαν πριν το Ολοκαύτωμα στην πολυκατοικία της, γεμίζει συναίσθημα από τις μικροϊστορίες τους, ψάχνει να βρει πού την αφήνει όλο αυτό.
Το βιβλίο μιλά ταυτόχρονα για τη συνωμοσία της σιωπής απέναντι στο Ολοκαύτωμα που για χρόνια μάστιζε τη γερμανική κοινωνία αλλά και για την έντονη ενοχή που νιώθει ο σύγχρονος Γερμανός, και την οργή του, που τον θεωρούν υπαίτιο για αυτά που έκαναν οι παππούδες του, που πρέπει συνεχώς να απολογείται για κάτι που δεν έπραξε ο ίδιος.
Η έννοια του ξένου αλλά και της πατρίδας, της θρησκείας ως μέρος της εθνικής ταυτότητας, ο τρόπος που το παρελθόν επηρεάζει το παρόν και το μέλλον του καθενός, στοιχειώνουν την αφηγήτρια. Ταυτόχρονα η πόλη ζωντανή πάλλεται, δίνει μια άλλη οπτική του χώρου και του χρόνου, απαιτεί να ζήσεις. Κι αυτό το καταλαβαίνει στο πετσί της. Μαζί με το κακό. Εκείνο το Κακό, το τόσο φορτικά πιεστικό, που τρυπώνει στη γερμανική καθημερινότητα και στραγγαλίζει το παρόν.
Με καλές- αλλά και κάπως φλατ- στιγμές, το κείμενο είναι από αυτά που διαβάζεις μονοκοπανιά αλλά δεν ξεχνάς. Η Άντζη Σαλταμπάση έζησε η ίδια στο Βερολίνο κι έχει μεταφράσει το «Μόνος στο Βερολίνο» του Χανς Φάλαντα. Μοιάζει αυτό το μικρό αφήγημα να είναι ένα βιβλίο που χρωστούσε στον εαυτό της και στην πόλη.
Κατερίνα Μαλακατέ
«Μπερλίν», Άντζη Σαλταμπάση, εκδ. Πόλις, 2017, σελ. 112
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου