"Θυμάσαι από πότε άρχισες να θυμάσαι;"
Ο φίλος του αφηγητή, γνωστός συγγραφέας μονίμως εγκατεστημένος στο Παρίσι, ισχυρίζεται πως θυμάται τη στιγμή της σύλληψής του. Χρόνια αργότερα, ο πατέρας του, στο νεκροκρέβατο, και μην έχοντας πια αναστολές μετά από δυο εγκεφαλικά, θα του αποκαλύψει πως, αν και σωστά θυμάται τις στάσεις τους τη στιγμή της σύλληψης, εκείνος στο μυαλό του δεν είχε την γυναίκα του όσο έκαναν έρωτα, αλλά ένα αγόρι που εκσπερμάτιζε στο πρόσωπό του. Με αυτήν την κατηγορία άλλωστε, της ομοφυλοφιλίας, αποτάχτηκε από την Ασφάλεια, όπου έκανε τον χαφιέ.
Έτσι θα ξεκινήσει ένα γαϊτανάκι αναμνήσεων, με κεντρικά πρόσωπα τον συγγραφέα και τον πατέρα του, κι έναν μάλλον έκκεντρο αφηγητή στην αρχή, τον φίλο του συγγραφέα. Το πραγματικό συγγραφικό παιχνίδι δυσκολεύει όταν συνειδητοποιήσεις πως ο αφηγητής δεν είναι ένας δευτερεύων χαρακτήρας, που απλά παρατηρεί και αφηγείται μια ξένη ιστορία, αντίθετα έχει οργανική θέση στο μυθιστόρημα, χρησιμεύει ως το ανεστραμμένο είδωλο του κεντρικού ήρωα. Ο αφηγητής έχει χάσει τον πατέρα του πολύ νωρίς κι έχει παρόμοια τραύματα. Γιατί εδώ, αν και αφομή είναι τα πολιτικά, κεντρικό θέμα είναι αυτό που περιγράφεται στον τίτλο: «άντρες χωρίς άντρες» ή καλύτερα, άντρες χωρίς πατρικό πρότυπο, σχεδόν χωρίς πατέρα, που στιγματίζονται από αυτό. Στα δύο εγκιβωτισμένα κείμενα που γράφουν οι δυο φίλοι για τους πατεράδες τους, όχι για τους δικούς τους, αλλά ο ένας για του άλλου, αυτή η ορφάνια είναι εμφανής. Και δεν μπορεί να διορθωθεί από τη μεταξύ τους σχέση.
Ο Νίκος Δαββέτας γράφει πάντα πολύ σφιχτά, σχεδόν στεγνά κάποιες φορές, δεν παραδίδεται στη γλώσσα, δεν αφήνεται στους συναισθηματισμούς. Πολύ μου αρέσει αυτή η λιτότητα, η ικανότητα να εμβαθύνει στις καταστάσεις και τα πράγματα χωρίς περιττές λέξεις. Ξέρω πως η γραφή αυτού του είδους απαιτεί συγγραφικό κόπο και επιδεξιότητα. Πάντως αποδίδει κι εδώ, όπως σε όλα τα μυθιστορήματά του. Βάζει τα ερωτήματα, αλλά επ' ουδενί δεν δίνει απαντήσεις. Τις απαντήσεις καλείται να τις επεξεργαστεί ο αναγνώστης.
Βιβλίο που δεν σε αφήνει να το προσεγγίσεις με άνεση από την πρώτη στιγμή, αλλά σε ρουφάει σταδιακά, όσο συνειδητοποιείς το σύνθετο συγγραφικό πείραμα του συγγραφέα, οι «Άντρες χωρίς άντρες» δεν πιστεύω πως θα ήταν το ιδανικό ξεκίνημα για κάποιον που δεν έχει ξαναδιαβάσει Δαββέτα. Είναι όμως ένα εξαιρετικό κείμενο ωριμότητας, από αυτά που χαίρεσαι να τα διαβάζεις από συγγραφείς που αγαπάς κι ακολουθείς .
Κατερίνα Μαλακατέ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου