«Πέδρο Πάραμο», Juan Rulfo

Μάλλον αδίκησα το «Πέδρο Πάραμο» του Χουάν Ρούλφο. Είναι καθαρά ένα βιβλίο φτιαγμένο για να ρουφηχτεί σε ένα απόγευμα κι εγώ έκανα κοντά πέντε μέρες να το τελειώσω. Δεν έφταιγε το μυθιστόρημα, έφταιγε ο πόνος, που με έκανε να μιζεριάζω. Ποτέ δε διαβάζω ούτε γράφω όταν με ταλαιπωρεί σωματικός πόνος∙ ο νους μου χρειάζεται την υγεία του σώματος (εδώ μάλλον γελάνε).

            Ακόμα κι έτσι η αναγνωστική μου διαίσθηση μού μιλά για ένα βιβλίο που θα ξαναδιαβάσω. Ο Χουάν Πρεσιάδο φτάνει στην Κομάλα αναζητώντας τον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ, τον «Πέδρο Πάραμο». Την αναζήτηση αυτή την υποσχέθηκε στη μητέρα του στο νεκροκρέβατό της. Ως εκεί τον πηγαίνει ένας ονηλάτης, που είναι κι αυτός γιος του Πέδρο Πάραμο. Κι έπειτα μπαίνει στην σφαίρα των μουρμουρητών. Δεν είναι απολύτως σαφές πότε ο Χουάν Πρεσιάδο αντιλαμβάνεται ότι μιλά με τους νεκρούς, ούτε πότε είναι κι ο ίδιος νεκρός, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Μια πλειάδα γυναικών ξεπηδούν δίπλα του, αναλαμβάνουν για λίγο τη μητρική φιγούρα, και του μιλούν για το τέρας που ήταν ο πατέρας του, για το πόσο άδικος και φρικτός τύραννος υπήρξε, αλλά πως δεν μπορούσε να ζήσει η περιοχή χωρίς αυτόν, γιατί η περιοχή ήταν αυτός και πέθανε μαζί του.

            Ο Πέδρο Πάραμο ξεπηδά ως περσόνα εμβληματικά φρικιαστική, αυτός που δεν θα ήθελες να σου συμβεί στη ζωή σου κι όμως είναι εκεί και φωτίζει τις ζωές όλων. Το μυθιστόρημα είναι γεμάτο ποιητικά σπαράγματα, πουθενά ο χρόνος ή τα πρόσωπα δεν στοιχειοθετούνται με πραγματικούς όρους, κι όμως την ιστορία την ξέρεις, την ήξερες από την αρχή. Όπως κάθε ιστορία με νεκρούς.

            Το όλο εγχείρημα μοιάζει πρωτοποριακό ακόμα και σήμερα, δίνει τη βάση για να μπεις σε μια λογοτεχνία που τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται κι όμως όλα είναι η πραγματικότητα, ανακοινώνει στον κόσμο πως υπήρχε ένα πατέρας πίσω από την άνθιση της Λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Ίσως μάλιστα να μπορούσε να θεωρηθεί απλά ένα μεγάλο ποίημα πεζού λόγου.

«Πέδρο Πάραμο», Χουάν Ρούλφο, μετ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκη, 2005 σελ. 260 (πραγματικές 184)

            Υ. Γ.1  Θα γκρινιάξω λιγάκι, δεν μου άρεσε καθόλου που στην ελληνική έκδοση παρατίθενται τόσα λόγια για το βιβλίο, τόσοι πρόλογοι και τόσα επίμετρα, κι ας είναι από σπουδαίους ανθρώπους. Μου σκότωσε τη μισή χαρά μου η «φιλολογική προσέγγιση» του εγχειρήματος. Αν ήθελα, όλα αυτά θα μπορούσα να τα είχα βρει κι εγώ, ας έψαχνα. Καταλαβαίνω την προσπάθεια να μυηθούμε σε έναν άγνωστο μας Μεξικανό συγγραφέα, που τον θεωρούν οι συμπατριώτες του- ίσως και δίκαια- τον μεγαλύτερο όλων, που σίγησε αφού έγραψε αυτό το έργο, που τον βλέπουν ως βάση κι αρχή τους ο Μάρκες και ο Φουέντες. Αλλά αυτό θα μπορούσε να καλυφθεί με λιγότερα λόγια, ας διάλεγαν μια από τις πολλές εισαγωγές ή ένα από τα πολλά επίμετρα. Μάλλον ο Πατάκης μπερδεύτηκε με τα σχολικά βιβλία του.   

            Υ.Γ. 2 Η μετάφραση ήταν εκπληκτική.

             Υ.Γ. 3 Πρέπει να ευχαριστήσω τον No14me που με σύστησε σε αυτό το βιβλίο