"Η αρχή του Ντ' Αλαμπέρ", Andrew Crumey

Όσο διαβάζω βιβλία του, όλο και περισσότερο πείθομαι πως ο Andrew Crumey είναι  ο αγαπημένος μου σύγχρονος Αγγλοσάξονας συγγραφέας. Η γραφή του έχει μια εγκεφαλικότητα που με συνεπαίρνει∙ ενώ οι ιστορίες του βγαίνουν αβιάστα γιατί είναι γεννημένος παραμυθάς, ταυτόχρονα το λογοτεχνικό αλλά και επιστημονικό του υπόβαθρο των οδηγούν σε πιο ενδιαφέροντα μονοπάτια. Τα κείμενά του είναι μοντέρνα κι αποδομημένα όσο πρέπει για να ενεργοποιούν το μυαλό- τη μνήμη, τη λογική και τη φαντασία. Η «Αρχή του Ντ’ Αλαμπέρ είναι μια τριλογία σε λίγες σελίδες, τρία κομμάτια πολύ χαλαρά συνδεδεμένα μεταξύ τους, που σε καμιά στιγμή δε σε κάνουν να αναρωτιέσαι το ένα για το άλλο, ακόμα και να μην ξέρεις, σου δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας τα εργαλεία για να μαντέψεις τη σύνδεσή τους.

Στο πρώτο κομμάτι πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Ντ’ Αλαμπέρ, φυσικός και φιλόσοφος του Διαφωτισμού, μια ιδιάζουσα προσωπικότητα, ένα εγκαταλελειμμένο ανθρωπάκι που δε γνώρισε καν τη μητρική αγάπη και που στο τέλος διαλύθηκε για τον ανεκπλήρωτο έρωτα μιας γυναίκας. Και συγχρόνως ένα από τα λαμπρότερα πνεύματα όλων των εποχών, με την ομώνυμη αρχή που διεύρυνε την θεωρία του Νεύτωνα και τη συγγραφή της Εγκυκλοπαίδειας, μαζί με τον Ντιντερό, τον Ρουσσώ, τον Βολταίρο, στο ενεργητικό του. Ο Κρούμει είναι μάστορας στο στήσιμο του σκηνικού του 18^ου αιώνα, η καθεμιά από τις ιστορικές προσωπικότητες ζωντανεύει σε όλο το μεγαλείο και τη μικρότητά της∙ κυριαρχούν η ατμόσφαιρα του Παρισιού τότε, τα λογοτεχνικά σαλόνια οπού πνέουν οι αρχές της αλλαγής και στον αντίποδα ο σκοταδισμός, η θρησκευτική μισαλλοδοξία και η απολυταρχία, το μπέρδεμα ανάμεσα στον παλιό κόσμο που πεθαίνει και τον καινούργιο που έρχεται.

Στο δεύτερο κομμάτι, την Κοσμογραφία του Μάγκνους Φέργκιουσον, ένας άντρας βρίσκει τον εαυτό του σε μιαν άλλη διάσταση, σε μια άλλη εκδοχή από τις πολλαπλές και άπειρες της πραγματικότητας για τον καθένα μας, προσγειώνεται σε μια ζωή που έχει ήδη πεθάνει, αλλά το αφεντικό του και η γυναίκα του τον δέχονται σαν να είναι ή σαν να μην είναι αυτός.

Στο τρίτο, τις Ιστορίες από το Ράινσταντ, ο Γκόλντμαν, ένας άντρας πλούσιος, βολεμένος και χοντρός, καταλήγει στο κρατητήριο από μια παρεξήγηση μαζί με έναν ζητιάνο, τον Πφιτζ, που σαν άλλη Χαλιμά, έχει ένα σωρό ιστορίες να του διηγηθεί, πλαστές ίσως κι αληθινές, μέσα κι έξω από τη φαντασία και το χρόνο.

Όπως καταλαβαίνετε μιλάμε για ένα κομψοτέχνημα, ένα δείγμα μεταμοντέρνας γραφής, με όλα τα στοιχεία για να συγκινήσει και να εξάψει τη φαντασία, ένα βιβλίο παρ’ όλα αυτά ευκολοδιάβαστο που απαιτεί την προσοχή και την κερδίζει.   

" Η αρχή του Ντ' Αλαμπέρ", Άντριου Κρούμει, μετ. Τεύκρος Μιχαηλίδης, εκδ. Πόλις, 2002, σελ. 283