"Το πρόσωπό σου αύριο- 1. Πυρετός και Λόγχη", Javier Marías

"Οι άνθρωποι διηγούνται ασταμάτητα και εξιστορούν χωρίς καν να συνειδητοποιούν τι κάνουν, τι ανεξέλεγκτους μηχανισμούς απάτης, παρερμηνείας και χάους θέτουν σε κίνηση και οι οποίοι μπορεί να αποδειχθούν ολέθριοι, μιλάνε ακατάπαυστα για τους άλλους και για τον εαυτό τους, και επίσης για τους άλλους ενώ μιλάνε για τον εαυτό τους και επίσης για τον εαυτό τους ενώ μιλάνε για τους άλλους."

Ξεκινά κανείς να διαβάσει ένα βιβλίο του Χαβιέρ Μαρίας έχοντας υπόψη του πως η πλοκή θα είναι χαλαρή, κάποτε ίσως και υποτυπώδης, μια αφορμή μονάχα για να πει ο συγγραφέας αυτά που τον απασχολούν σε υπαρξιακό επίπεδο, να μιλήσει για ανθρώπους και καταστάσεις, να μας κάνει να θυμηθούμε πως λογοτεχνία δεν είναι μόνο η τέχνη του προφανούς, αλλά κι αυτού που κρύβεται από κάτω. Έτσι και στο πρώτο βιβλίο της τριλογίας "Το πρόσωπό σου αύριο- 1. Πυρετός και Λόγχη" – το μόνο μεταφρασμένο στην Ελλάδα- η βασική ιστορία αφήνει τον συγγραφέα να μας μιλήσει για ένα θέμα που αγαπά πολύ, την εξαπάτηση.

Ο Ζακ Ντέθα, ο πρωταγωνιστής, είναι ένας Ισπανός που έχει εγκατασταθεί στο Λονδίνο και έχει μόλις πρόσφατα χωρίσει από τη γυναίκα του, που την άφησε στην Μαδρίτη μαζί με τα παιδιά τους. Σε μια βραδιά στο σπίτι ενός παλιού του φίλου, του ηλικιωμένου καθηγητή της Οξφόρδης Πίτερ Γουίλερ, θα γνωρίσει τον Μπέρτραμ Τούπρα, και θα του γίνει μια ενδιαφέρουσα πρόταση∙ να δουλέψει για ένα παρακλάδι της αντικατασκοπίας που στρατολογεί ανθρώπους που έχουν το χάρισμα να βλέπουν στους άλλους, αυτό που δεν μπορούν να δουν ούτε οι ίδιοι. Οι σκοποί της Υπηρεσίας παραμένουν άδηλοι σε όλο το μυθιστόρημα, η πλοκή αφήνει κλωστές λυτές που μπορεί ή και όχι να δεθούν στα επόμενα κομμάτια της τριλογίας. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι μια μεγάλη κουβέντα ανάμεσα στον καθηγητή και τον Ντέθα, μια φιλοσοφική προσέγγιση με συνεχείς παρεκτροπές σε άσχετες μεταξύ τους ιστορίες, για την προδοσία, την εμπιστοσύνη, τον λόγο, την ικανότητα να διαβλέψεις ποιος είναι αυτός που ίσως θα μπορούσε να σε βλάψει αύριο.

«Πως γίνεται να μη βλέπουμε μέσα σε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ότι θα μας καταστρέψει εκείνος που θα καταλήξει και κατέληξε να μας καταστρέψει; Να μην διαίσθανθούμε ούτε να μαντέψουμε την σκευωρία του, τις μηχανορραφίες του και τον κυκλικό χορό του, να μη μυρίσουμε την μοχθηρία του ή να ανασάνουμε την χυδιαότητά του, να μην παρατηρήσουμε την παγίδα που στήνει σιγά σιγά και την πολύ αργή και φθίνουσα αναμονή του, και την επακόλουθη ανυπομονησία που ποιος ξέρει πόσα χρόνια ήταν αναγκασμένος να συγκρατεί; Πως γίνεται να μην γνωρίζω σήμερα το πρόσωπό σου αύριο, αυτό που ήδη υπάρχει ή σφυριλατείται κάτω από τη μορφή που δείχνεις ή κάτω από τη μάσκα που φοράς, και που θα μου δείξεις μόνο τότε που δεν θα το περιμένω;»

"Το πρόσωπό σου αύριο" δεν είναι ένα βιβλίο που το ξεπετάς, απαιτεί την προσοχή και την συνενοχή σου, κάθε μια από τις φράσεις του έχει ειδικό βάρος. Στις κοντά 500 σελίδες του θίγονται ένα σωρό θέματα, μπορείς να πιαστείς από τρεις λέξεις -"πόσο θα πρέπει να του έλειπε ο νεκρός του ζωντανού, αφάνταστα"- και να κοιτάς το ταβάνι δυο ώρες. Η γραφή του Ισπανού έχει ταυτόχρονα καθαρότητα και ποίηση μέσα της, μοναδικά στοιχεία για να κρατηθείς, να δεις τη ζωή σου σου μέσα από τα μάτια του. Όσο διαβάζω βιβλία του, είμαι σίγουρη πια για αυτό, σε καθένα από αυτά, ανεξαρτήτως φάσης, νιώθω πως ο συγγραφέας είναι πολύ κοντά μου, μιλά για μένα, αυτό που μου συμβαίνει τώρα, σαν να έχουμε μια μαγική συνομωσία μεταξύ μας. Κι επειδή υποψιάζομαι πως ο Μαρίας δεν γράφει έχοντας κατά νου εμένα, μάλλον αυτό αφορά τους περισσότερους αναγνώστες του. 

Υ.Γ. 42 Ήρθε πια νομίζω ο καιρός να μεταφραστούν στα ελληνικά και τα άλλα δυο βιβλία της τριλογίας. 

Υ.Γ. 42-2  Εγώ λέω να τα πάρω στα Αγγλικά ως τότε.   

"Το πρόσωπό σου αύριο- 1. Πυρετός και Λόγχη", Χαβιέρ Μαρίας, μετ. Βιβή Φωτοπούλου, εκδ. Σέλας, 2008, σελ. 474