23/12/14

«Έθιμα ταφής», Hannah Kent




Μυθιστόρημα  βαθύ και συγκινητικό, το «Έθιμα ταφής» της Χάνα Κεντ είναι μια αποκάλυψη. Μόλις στα 29 της χρόνια, η Αυστραλή συγγραφέας, δίνει ένα πρωτόλειο απαράμιλλης δύναμης. Η ιστορία είναι συγκλονιστική, το γράψιμο, δίχως πολλές φιοριτούρες σε υποβάλλει να αγαπήσεις τους ήρωες, να τους δεχτείς, με τα ελαττώματά τους, να αποδεχτείς την Ισλανδική κοινωνία του 19ου αιώνα λες και πάντα ζούσες εκεί. Ο καμβάς είναι ξένος και γοητευτικός, η πρωταγωνίστρια μυστήρια και επικίνδυνη. Αν προσθέσουμε και μια καλή πένα, τότε καταλαβαίνετε πως μιλάμε για ένα εκπληκτικό βιβλίο.

Η Άγκνες Μάγκνουσντότιρ είναι καταδικασμένη σε θάνατο για τον φόνο δυο αντρών. Κατηγορείται μαζί με άλλους δυο, έναν άντρα και μια γυναίκα, πως σκότωσε το αφεντικό της κι έναν εργάτη του. Την έχουν δεμένη σαν το σκυλί, είναι βρώμικη, πεινάει στο κελί της. Και τελικά αποφασίζεται πως για τους μήνες πριν από τον αποκεφαλισμό της θα τοποθετηθεί σε μια οικογένεια παραδουλεύτρα μιας και στην Ισλανδία δεν υπάρχουν φυλακές για αυτή τη δουλειά.

Η οικογένεια τρομοκρατείται. Ο Γιον, ο πατέρας, αποδέχεται στωικά την μοίρα του. Η μητέρα, η Μαγκρέτ, που φαίνεται να πεθαίνει κι αυτή μιας και φτύνει αίμα, κρατά σιδηρά πειθαρχία, βάζει την Άγκνες να δουλέψει μαζί τους, την αγνοεί τον υπόλοιπο καιρό. Η έξυπνη και όμορφη κόρη,  Λάουγκα, φοβάται και την αποστρέφεται γιατί νομίζει πως κανείς πια δεν θα την παντρευτεί αν την φιλοξενήσουν. Η χαζή και άσχημη κόρη, Στέινα, την θαυμάζει και την παίρνει από πίσω.

Οι συνθήκες είναι σκληρές, όλη η οικογένεια, οι εργάτες και οι παραδουλεύτρες κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο, εργάζονται πολύ, πεινάνε, κρυώνουν. Οι ταξικές διαφορές παρ’ όλα αυτά χαώδεις. Οι αγρότες που έχουν ένα υποστατικό μπορούν να παντρεύονται, να μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Οι παραδουλεύτρες και οι εργάτες δεν μπορούν καν να ορίσουν τον εαυτό τους, δεν δικαιούνται να κάνουν τίποτα χωρίς την άδεια του αγρότη, ούτε καν να παντρευτούν.

Ο Νομαρχιακός Επίτροπος Μπλόνταλ που καταδίκασε την Άγκνες, θα ορίσει έναν πολύ νεαρό ιεροδιάκονο, τον Τότι, να την προετοιμάσει για την τελευταία της κατοικία. Καθώς το κουβάρι της ιστορίας ξετυλίγεται, μαθαίνουμε σιγά σιγά την ιστορία της Άγκνες και του φονικού ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται σχέσεις και δεσμοί μεταξύ των ηρώων. Οι χαρακτήρες της Κεντ είναι εξαιρετικά δομημένοι, σε βάζουν μέσα στην τραγωδία τους, σε κάνουν να ταυτιστείς- σπουδαίο επίτευγμα μιας και μιλάμε και η κεντρική ηρωίδα είναι μια δολοφόνος. Η γραφή της που μπλέκει πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη αφήγηση με υπηρεσιακά έγγραφα και τοπικά τραγούδια, εντυπωσιακή.

Όλα είναι ζυγισμένα και τοποθετημένα όπως πρέπει. Ο πόνος της σπαταλημένης ζωής της Άγκνες, ο ζόφος του επικείμενου θανάτου της, αλλά και η αδικία, που εμπεριέχεται σε κάθε θανατική ποινή, σε χτυπούν με βία. Το κρυσταλλιασμένο φόντο της Ισλανδίας λειτουργεί καταλυτικά.  Κι η μικρή Αυσταλή συγγραφέας που έζησε στα νιάτα της στην Ισλανδία κι εκεί πρωτοάκουσε τον θρύλο της Άγκνες Μαγκνουσντότιρ, της τελευταίας γυναίκας που εκτελέστηκε ποτέ στο παγωμένο νησί, χτύπησε με τούτο το βιβλίο φλέβα χρυσού.

«Έθιμα ταφής», Χάνα Κέντ, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος, 2014, σελ. 418



9 σχόλια:

  1. Ωωωω! Τι συγχρονισμός με την ανάρτηση! Σήμερα ξεκίνησα το βιβλίο - και είχα, ούτως ή άλλως, πολύ καλό προαίσθημα γι' αυτό! :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος2/3/15, 2:48 μ.μ.

    Καταπληκτικό βιβλίο. Δεν έχω λόγια ,είχα πολλά χρόνια να διαβάσω τόσο καλό βιβλίο ( εκτός από την Καρδερίνα ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Την Καρδερίνα δεν την έχω διαβάσει :(

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος8/6/15, 9:01 π.μ.

      Συμφωνώ απόλυτα,έτσι ακριβώς και εγώ.Διάβασα την "Καρδερίνα" και μετά από 1-2 μήνες το 'Έθιμα ταφής" και έκανα ακριβώς τις ίδιες σκέψεις.Βάσω.

      Διαγραφή
  3. Μόλις τελείωσα το συγκεκριμένο βιβλίο...Θεωρώ ότι βάζει το μαχαίρι στο κόκκαλο σχετικά με τη θανατική ποινή και κάνει ακόμα και τους υπέρμαχους αυτής να αναθεωρήσουν.

    Ανατριχιαστικό, δυνατό, συγκινητικό, άβολα αληθινό...Σοκαρίστηκα από την απάθεια και την ψυχρότητα με την οποία αντιμετωπιζόταν από τα ανώτερα κλιμάκια η εκτέλεση, τα μηνύματα κοστολόγησης του τσκουριού και ο προγραμματισμός από πού θα αγοραζόταν και πού θα επέστρεφε...Η αντιμετώπιση της αφαίρεσης μίας ανθρώπινης ζωής σαν τη σύνταξη μίας λίστας αγορών από το σουπερμάρκετ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Συγκινητικό ,σοκαριστικό πίσω σε μια εποχή δύσκολη ,με ζωντανές εικόνες χωρίς να σερνετσέ η περιγραφή....πολύ δυνατό βιβλίο.
    Με πολύ καλή μετάφραση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος19/5/23, 12:16 π.μ.

    ΧΆΝΝΑ ΚΕΝΤ, ΈΘΙΜΑ ΤΑΦΉΣ. ΊΚΑΡΟΣ 2014/2013.

    Είναι φορές που θες οπωσδήποτε να μοιραστείς την εμπειρία σου ως αναγνώστης. Όσο μεγαλώνεις, αυτό συμβαίνει σπανιότερα, καθώς περιδιαβαίνεις τις σελίδες άλλοτε με την περιέργεια του εξερευνητή, άλλοτε με τη διάθεση του ανήκειν σε μια ομάδα, άλλοτε με το "πρέπει" του φιλολόγου. Σε κάθε περίπτωση πιο "δύσκολος" ή ίσως λιγότερο "ανοικτός" σε γραφές ανοίκειες.

    Τα ΕΘΙΜΑ ΤΑΦΉΣ είναι βιβλίο που δεν σου χαρίζεται. Είναι δύσβατος τόπος η Ισλανδία στο βορειοδυτικό κομμάτι της με απομονωμένα αγροκτήματα που έχουν παράξενα πολυσύλλαβα ονόματα. Ο χάρτης σε βοηθά να καταλάβεις τη δυσκολία, την παγωνιά των αποστάσεων. Είναι σκληρός αιώνας ο 19ος στο ξεκίνημά του.

    Απρόσωποι νομαρχιακοί επίτροποι, εφημέριοι και ιεροδιάκονοι, άγραφος και γραπτός ο λαβύρινθος των κανόνων, καφκικό το τελετουργικό. Όλα πρέπει να γίνουν in situ γρήγορα και μακριά από την δυσπρόσιτη Κοπενχάγη με περίσσεια έγνοια για οικονομία. Στα υλικά, στις μετακινήσεις, στο χρόνο, στα έθιμα ταφής. Οι κρατούμενοι μένουν νηστικοί και άνυδροι, οι μελλοθάνατοι κατάδικοι απασχολούνται σκληρά στα υποστατικά των νομαρχιακών υπαλλήλων που τους φιλοξενούν υποχρεωτικά ελλείψει φυλακών, συγκατοικώντας με τις οικογένειές τους μέχρι την ημέρα της θανατικής τους καταδίκης, οι δήμιοι προπονούνται στις τσεκουριές ιδιωτικά στα σπίτια των επιτρόπων. Οι εφημέριοι αναλαμβάνουν υποχρεωτικά την κάθαρση ψυχών αναντίστοιχων προς την ηλικία και την εμπειρία τους. Όλα πρέπει να γίνουν κάπως και να τελειώσουν.

    Η αφήγηση της ιστορίας είναι ένα πολυφωνικό κέντημα: ο εσωτερικός μονόλογος μιας κρατούμενης συνυφαίνεται με τα έγγραφα-ντοκουμέντα της τοπικής και κεντρικής διοίκησης. Και πάνω σε αυτόν τον καμβά ξεδιπλώνεται ο λόγος του τριτοπρόσωπου αφηγητή. Ποια είναι η Άγκνες που κατηγορείται ως φόνισσα; Ποιον σκότωσε και γιατί; Καθώς γνωρίζουμε τα πρόσωπα, οι βεβαιότητες δίνουν τη θέση τους νέες πλάνες. Πώς θα μπορέσει η φυματική Μαγκρέτ να συμβιώσει με την Άγκνες κάτω από τη σαθρή στέγη που σκεπάζει τα κορίτσια της; Πώς αγαπιέται το ανείπωτο; Πώς ό,τι μπορεί να αγαπήσεις πιο πολύ γίνεται μισητό σου;

    Τα ΕΘΙΜΑ ΤΑΦΉΣ είναι μια ιστορία για τις γυναίκες και τους άντρες του 19ου αι., μια ιστορία μυστηρίου, έρωτα και εκδίκησης, μια ιστορία που αμφισβητεί τη δικαιοσύνη της δικαιοσύνης. Μια ιστορία για την καλοσύνη και το αδιανόητο βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης. Μια ιστορία για τα έθιμα και τα στερεότυπα που θάβουν τη ζωντάνια, την ομορφιά και την αγάπη.

    Η Αυστραλέζα Κέντ έγραψε στα 29 της χρόνια μια ιστορία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, την οποία εμπνεύστηκε κατά τη διάρκεια υποτροφίας της στην Ισλανδία. Όπως, γράφει και η ίδια, η συγγραφή του μυθιστορήματος απαίτησε πολυετή έρευνα πηγών

    ΑπάντησηΔιαγραφή