4/5/15

"Πόλεμος και πόλεμος", László Krasznahorkai



Ένα ειλικρινά ξεχωριστό βιβλίο είναι το «Πόλεμος και πόλεμος» του Λασλό Κράσναχορκαι. Κι αυτό δεν οφείλεται μονάχα στην διαφορετικότητα της μορφής- ακολουθώντας στα χνάρια του Μπέρνχαρντ, ο Κράσναχορκαι χρησιμοποιεί έναν εξαιρετικά μακροπερίοδο λόγο, δίχως τελείες και παραγράφους για ολόκληρα κεφάλαια, με κλασικές επαναλήψεις και στερεοτυπικές εκφράσεις, «του είπε», «σκέφτηκε», «έγραψε». Ο βασικός λόγος που το μυθιστόρημα είναι μακριά από όλα τα άλλα, είναι το βάθος του. Οι χαρακτήρες, και κυρίως ο πρωταγωνιστής, για τον οποίο δεν μαθαίνουμε παρά μόνον τα βασικά της ιστορίας του, αναλύονται με τέτοια ένταση που το κείμενο μοιάζει σε κάποιες στιγμές αμιγώς φιλοσοφικό. Η πλοκή είναι σχεδόν προσχηματική.

Ο Κόριμ είναι ένας Ούγγρος αρχειοθέτης που ανακαλύπτει ένα χειρόγραφο που του δημιουργεί τέτοιον ενθουσιασμό, ώστε να πουλήσει όλα του τα υπάρχοντα, να χώσει τα χρήματα στην εσωτερική τσέπη του παλτού του και να φύγει για την Νέα Υόρκη. Δεν ξέρει λέξη Αγγλικά, δεν έχει βίζα, αλλά κατορθώνει να φτάσει στην πόλη. Εκεί θα γνωρίσει τον διερμηνέα Σάρβαρυ, ένα τομάρι που θα του προσφέρει στέγη, θα του βρει έναν υπολογιστή και θα τον βοηθήσει να μεταγράψει το κείμενο στον παγκόσμιο ιστό για να μείνει στην αιωνιότητα. 

Οι ατελείωτες εξιστορήσεις του Κόριμ στην κακοποιημένη Πορτορικανή σύντροφο του Σάρβαρυ, που δεν μιλά γρι ουγγρικά, αποτελούν τον κορμό της ιστορίας. Πότε ο Κόριμ της μιλά για τον ίδιο, άλλοτε της ιστορεί το εκπληκτικό κείμενο που ανακάλυψε. Τέσσερις άντρες βρίσκονται ναυαγοί στον Μινωικό πολιτισμό αναζητώντας την ειρήνη. Αντί αυτού μια μεγάλη καταστροφή θα τους πετάξει από χώρα σε χώρα κι από εποχή σε εποχή. Το ταξίδι τους όμως θα είναι ατέρμονο. Πουθενά δεν θα ησυχάσουν, πουθενά δεν θα βρουν τίποτε άλλο, εκτός από πόλεμο και πόλεμο. 

Ο Κόριμ είναι ένας ήρωας στα όρια της τρέλας- κάποτε τα ξεπερνά. Πριν ακόμα βρει το χειρόγραφο εξάλλου είχε αποφασίσει να βάλει τέλος στη ζωή του. Η περιπλάνησή του στην άγνωστη και εχθρική Νέα Υόρκη, σε μια ξένη χώρα όπου δεν μιλά την γλώσσα, για έναν τόσο ευγενικό σκοπό, αλλά και η άσκοπη αφήγηση σε μια Πορτορικάνα που δεν αντιλαμβάνεται τι της λέει, αλλά τελικά τον καταλαβαίνει, είναι πράξη ύψιστης αγάπης προς την ανθρώπινη φύση. Ο Κόριμ που συνεχώς αμφισβητεί τον εαυτό του, αλλά έχει μεγάλη πίστη στο σκοπό του, που μιλά ακατάπαυστα κι όμως σπανίως συνεννοείται με τους ανθρώπους, είναι μια συνεχής αντίφαση. 

Ο Κράσναχορκαι κατορθώνει να γράψει ένα μυθιστόρημα από κείνα που σου μένουν στην μνήμη, θέλεις να τα ξαναδιαβάσεις, να διασαφηνίσεις μέσα σου μια φράση από δω, κι ένα χωρίο εκεί. Στο τέλος η ανάγνωση αφήνει αυτή τη γλύκα, την αίσθηση πως δεν έχασες τον καιρό σου διαβάζοντας το συγκεκριμένο μυθιστόρημα κι όχι άλλο. Κι αυτό είναι από σημαντικότερα επιτεύγματα που μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως μπορεί να επιτύχει ένα βιβλίο. Κι ίσως ο μοναδικός λόγος που, πριν ακόμα καθιερωθεί ως τέτοιο, μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει ένα έργο τέχνης, αριστούργημα. 

"Πόλεμος και πόλεμος", Λασλό Κράσναχορκαι, μετ. Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις, 2015, σελ. 375


















Υ.Γ. 42 Δεν είχα δει Μπέλα Ταρ στο σινεμά και το «Κολαστήριο»- σε σενάριο Κράσναχορκαι- που προβλήθηκε μετά την παρουσίαση του βιβλίου, με ενθουσίασε. Ένας Ταρκόφσκι που δεν είναι Ταρκόφσκι. 







8 σχόλια:

  1. Σήμερα ξεκίνησα το βιβλίο. Πήγα και στην παρουσίαση που είχε στον Βακούρα (Θεσσαλονίκη) αλλά δεν πρόλαβα παρά το τέλος και δεν είχα χρόνο για την προβολή.
    Παρόλα αυτά την ταινία την βρήκα και σκοπέυω να την δω μέσα στην εβδομάδα. Παράλληλα διαβάζω το βιβλίο, με λίγα πίσω μπρος... Όπως νομίζω αξίζει σε ένα καλό βιβλίο.
    (Δεν θα μπω καν στον κόπο να χρονομετρήσω σελίδες ανά ώρα! Μόλις το άρχισα και στις πρώτες ήδη σελίδες με παρασύρει... για να δούμε!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος21/3/16, 3:16 π.μ.

    Αναρωτιεμαι πως και δεν υπαρχουν σχολια γι'αυτο το σπουδαιο βιβλιο. Ο ανθρωπισμος,ως το νερο του πηγαδιου μιας θλιψης για την ανθρωποτητα,στοιχειο που προβαλει την ευαισθησια,αλλα και την ελπιδα του Ουγγρου συγγραφεα παρ'ολη την ζοφερη ατμοσφαιρα που δημιουργει,η οποια βεβαια γραπωνει τον αναγνωστη(αυτον με την ορεξη να μπει σ'αυτην δηλαδη,γιατι ειναι ) Η γραφη του και η αισθηση(η μουσικοτητα,οι μεγαλες αναπνοες)μοιαζει με την υπεροχη Διορθωση του μεγιστου Τ.Μπερνχαρντ.Η μεταφραση του φαινεται εξαιρετικη,ετσι νιωθω παντως.Θα συμφωνησω με την Κατερινα πως η πλοκη μοιαζει προσχηματικη,καθως τα νοηματα που περιβαλλει(η την περιβαλλουν) ειναι η ουσια του βιβλιου.Αξιζει να διαβαστει γιατι πιστευω πως θα ειναι αρκετες-οι που θα πωρωθουν! Ανυπομονω για το επομενο του ιδιου(οι εκδοσεις πολις ειχαν ανακοινωσει πως ειναι απ'τους στοχους τους για το 2016 ενα δικο του).Μεγας Κρασναχορκαι λοιπον,ορματε ελευθερα. υ.γ. πρωτη φορα που γραφω στο διαδικτυο,δεν ξερω να βαζω τονο στις λεξεις. Μιχαλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κι εγώ το περιμένω με ανυπομονησία. Και θέλω να γίνει το "Πόλεμος και πόλεμος" από αυτά τα κλασικά longsell που δεν φεύγουν ποτέ από τα ράφια.

      Διαγραφή
  3. Ανώνυμος21/3/16, 10:40 π.μ.

    Εμένα πάλι με δυσκόλεψε πολύ ......δε μου άρεσε καθόλου με όλες αυτές τις ΤΟΣΟ μακροσκελείς προτάσεις.... :(
    Φαίη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι σκόπελος, πρέπει να τον ξεπεράσεις. Αν δεν είσαι στην κατάλληλη διάθεση καταλαβαίνω πως μπορεί να σε καταπιέσει πάρα πολύ.

      Διαγραφή
  4. Ανώνυμος22/3/16, 2:58 π.μ.

    Φυσικα και ειναι κατανοητο, πως αυτος ο μακροπεριοδος λογος ,μπορει να δυσανασχετησει,ομως ολα τα μεγαλα βιβλια εχουν τον δικο τους χαρακτηρα. Μακαρι να ειναι συνεχως στα ραφια,ετσι θα δουμε και το υπολοιπο εργο του κατα 'δω. Μιχαλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος30/1/17, 3:06 μ.μ.

    Για όσους δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο και τους φοβίζει ο μακροπερίοδος λόγος, να πω ότι δεν πρέπει να ανησυχούν για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα. Είναι τόσο εύκολα κατανοητός ο λόγος του που δεν δημιουργεί πρόβλημα και ούτε σε κάνει να γυρίζεις πίσω να θυμηθείς τι έλεγε ο συγγραφέας. Επίσης είναι έτσι γραμμένο που πολλές τελείες εννοούνται εύκολα στο μυαλό του αναγνώστη και ας μην υπάρχουν. Εξαιρετικό. Πέτρος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αυτός είναι στην ουσία ο τρόπος που διαβάζουμε τέτοια βιβλία, βάζουμε τις τελείες εκεί που εννοούνται στο μυαλό μας. Για τον μεταφραστή πάλι φαντάζομαι αυτό είναι μεγαλύτερο βάσανο.

      Διαγραφή