Είναι «Η ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική» βιβλίο που διαβάζεται απνευστί; Με σιγουριά όχι. Τουναντίον πρόκειται για ανάγνωσμα που απαιτεί το χρόνο του, σε σπρώχνει να του απιστήσεις, μετά να το ξαναπιάσεις, να απολαύσεις μια μια τις ψευτοβιογραφίες των Αμερικάνων ναζιστών συγγραφέων, να αφεθείς στην γοητεία του Μπολάνιο που αποτίει φόρο τιμής στον Μπόρχες.
Τριάντα βιογραφίες λοιπόν, Λατινοαμερικάνων ως επί το πλείστον, ήσσονος σημασίας και ναζιστών, εντελώς φανταστικών συγγραφέων. Οποιαδήποτε ομοιότητα με την πραγματικότητα ασφαλώς και δεν είναι τυχαία. Από την άλλη, κανείς τους δεν υπήρξε. Το χιούμορ του Μπολάνιο είναι καυστικό μες στην σοβαρότητά του, καταιγιστικό αλλά και υπόγειο, σχεδόν κάποιες στιγμές το χάνεις. Οι ήρωές του- κυρίες του σαλονιού, άσημοι δάσκαλοι, ελεεινά καθάρματα, μαχαιροβγάλτες, βασανιστές, ανθρωπάκια με λίγα λόγια,-διακρίνονται για την λογοτεχνική τους ασημαντότητα, την κάποτε τυχαία πολιτική τους τοποθέτηση (τι φταίει ένα στρουμπουλό κοριτσάκι αν το ταχτάρισε στα γόνατά του ο Χίτλερ), για την «φτωχή» ζωή τους και την ακόμα φτωχότερη υστεροφημία τους. Ο ναζισμός, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ο δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, δεν αναφέρονται παρά ακροθιγώς, η ίδια η ιδεολογία ούτε που θίγεται. Οι ήρωες του Μπολάνιο είναι φαλαγγίτες, όπως θα μπορούσαν να πολεμούν για τον Δημοκρατικό Στρατό, χωρίς εμφανή επίκριση.
«Η ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική» είναι το πρώτο βιβλίο του Μπολάνιο που έκανε κάποια αίσθηση, ως τότε, 7 χρόνια μόλις πριν τον θάνατό του, δεν τον είχε προσέξει λογοτεχνικά κανείς. Περιέχει εν σπέρματι ένα σωρό ιδέες για μυθιστορήματα και διηγήματα που στην ουσία δεν γράφτηκαν ποτέ. Αν για κάτι διακρίνεται ο Μπολάνιο εξάλλου ακόμα και στα ογκώδη αριστουργήματά του όπως «Οι άγριοι ντετέκτιβ» και το «2666» είναι για τις αποσπασματικές ιδέες, τις ανολοκλήρωτες, την ιστορία που δεν λέγεται παρά μόνον με υπονοούμενα.
Ίσως αναρωτηθεί κανείς τι νόημα έχει να διαβάσει τριάντα άχρηστες εν πολλοίς βιογραφίες ανύπαρκτων προσώπων. Κι αν αυτό είναι λογοτεχνία. Δεν ξέρω την απάντηση στο γιατί, ξέρω όμως πως είναι. Όπως είναι όλα τα κείμενα του Μπολάνιο. Χωρίς λογική εμφανή, με καμία σιγουριά για το τι διαβάζεις και αν αυτό θα σε πάει πραγματικά παρακάτω αλλά με την απόλυτη βεβαιότητα πως έχει κάτι να πει. Στην προκειμένη περίπτωση το προφανές, αν η Ιστορία είχε γραφτεί αλλιώς κι είχε άλλον νικητή, οι βιογραφίες αυτές – ή άλλες σαν κι αυτές- θα ήταν οι κεντρικές μας αναφορές.
*Το κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο 29ο τεύχος του περιοδικού vakxikon
Νομίζω ότι το μεγαλύτερο αστείο του βιβλίου είναι ότι ακόμα και αν είχε επικρατήσει ο ναζισμός, οι συγκεκριμένοι συγγραφείς θα είχαν εξαφανιστεί αφού ουδεμία σχέση είχαν με τα ναζιστικά πρότυπα. Δεν είναι απίστευτα ειρωνικό, άνθρωποι να υποστηρίζουν ακριβώς αυτό που θα τους απέρριπτε χωρίς δεύτερη σκέψη;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕ.Γ.
Ειρωνικό είναι. Από την άλλη όλοι είναι μετριότητες, κι αυτό πονάει, όποια κι αν είναι η ιδεολογία σου.
Διαγραφή