Θέλω να πάρω τον Καρλ Ούβε στην αγκαλιά μου και να τον παρηγορήσω. Θέλω να του πω να μην λυπάται και πώς όλοι πάνω κάτω ζούμε μια παρόμοια ζωή. Είμαι ο Καρλ Ούβε, θέλω να ξεφύγω από την ζωή που διάλεξα, που επιβάλλει τόσα και με βάζει να κάνω άλλα τόσα, από την συνεχή αμφισβήτηση, είμαι, δεν είμαι, την προσωπική, την καλλιτεχνική. Θα θελα να είχα γράψει το «Ο αγώνας μου» κι ακόμα περισσότερο τον «Ερωτευμένο άντρα»
Και μετά το παραλήρημα, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. «Ένας ερωτευμένος άντρας» είναι ο τίτλος του δεύτερου βιβλίου της εξαλογίας του Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ με πρωταγωνιστή τον εαυτό του και πλοκή τη ζωή του, δευτερεύοντες χαρακτήρες τους γύρω του, τη μάνα, τον πατέρα, τη γυναίκα, τους φίλους, τα παιδιά του. Είναι ένας τόμος σχετικά διαφορετικός από τον πρώτο αλλά στην πράξη ίδιος. Μέσα από την μεγάλη πλατειά αφήγηση της καθημερινότητας, του μη σημαντικού και του αμελητέου, αυτού που καθόλου δεν σε νοιάζει – το πόσες πάνες αλλάζει ο Καρλ Ούβε σε τούτο το βιβλίο είναι απίστευτο- προκύπτει το σημαντικό, αυτό που έχει να κάνει με την ζωή σου. Με μια γραφή σχεδόν συνειρμική, αφήνει ο συγγραφέας τον εαυτό του ελεύθερο πια από πλοκή και γεγονότα, να διηγηθεί αυτό που του συμβαίνει χωρίς φτιασίδια, να απογυμνωθεί από τα περιττά και να μείνει η λογοτεχνία γυμνή και σε κάποιες φορές κακότεχνη, γιατί έτσι είναι, να σε κοιτάει κατάματα.
Σε αυτόν τον τόμο βρίσκουμε έναν Καρλ Ούβε στο τέλος των τριάντα του, σε δημιουργικό αδιέξοδο, που αποφασίζει να αφήσει την εύκολη ζωή του στην Νορβηγία με την γυναίκα του, να χωρίσει και να μεταναστεύσει στην Σουηδία ψάχνοντας τον εαυτό του. Εκεί θα δεθεί με έναν άλλο Νορβηγό συγγραφέα, τον Γκάιρ και θα βρει τον έρωτα της ζωής του, την Λίντα. Με την Λίντα θα κάνουν την επόμενη πενταετία τρία παιδιά. Κι έτσι θα μας πει με ενάργεια αυτό που συμβαίνει στον μέσο άνθρωπο. Χωρίς κανείς να του το έχει επιβάλλει βρίσκεται σε μια αφόρητη καθημερινότητα που δεν μπορεί να διαχειριστεί. Ούτε τα παιδιά, ούτε την αλλαγή των προτεραιοτήτων και του εαυτού του, ούτε την αλλαγή στην σχέση. Σε μια σχέση που ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς.
Λέει σκληρές αλήθειες ο Καρλ Ούβε αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Το θέμα είναι η ίδια η ζωή. Και η ματαίωση. Και η τέχνη. Και το ξεγύμνωμα. Και οι σκέψεις που βασανίζουν όλους μας, μέρα και νύχτα, ανάκατα τα σημαντικά με τα ασήμαντα, αχταρμάς συνείδησης.
Μπορεί κανείς πολλά να πει για την εικόνα που έχει για τον εαυτό του, αλλά πάντως αυτή δεν σχηματίζεται με την λογική. Οι σκέψεις την καταλαβαίνουν αλλά δεν έχουν τη δύναμη να την κατευθύνουν. Για την εικόνα του εαυτού δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο πραγματικό και το υποθετικό. Μέσα της εμπεριέχει όλα τις ηλικίες, όλα τα συναισθήματα, όλες τις ορμές. Όταν γυρνούσα εδώ κι εκεί στην πόλη με το καρότσι και περνούσα τις μέρες μου νταντεύοντας το παιδί μου, αυτό δεν έδινε κάτι στην ζωή μου, δεν την έκανε πιο πλούσια, αντίθετα, αυτό έπαιρνε κάτι από αυτήν, ένα μέρος του εαυτού μου, αυτό που είχε να κάνει με τον ανδρισμό μου.
Δεν ξέρω αν ταυτίζομαι τόσο πολύ με τον Κνάουσγκορντ γιατί η ζωή μας έχει τόσες ομοιότητες, φαντάζομαι έχει να κάνει και με αυτό. Όμως πιστεύω πως στην τελική είναι η ελευθερία της σκέψης του, που με συναρπάζει· που αφήνεται να πει αυτό που πραγματικά νιώθει, που δεν κρύβεται πίσω από καμία σύμβαση. Με σιγουριά ξέρω πάντως, πως την εξαλογία θα την τελειώσω.
«Ένας ερωτευμένος άντρας», Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, μετ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Καστανιώτης, 2015, σελ. 733
Υ.Γ. 42 Λίγα λόγια για τον 1ο τόμο εδώ
Σίγουρα θα την τελειώσουμε την εξαλογία. Τώρα μόλις κυκλοφόρησε η αγγλική μετάφραση του πέμπτου και ανυπόμονα περιμένει να διαβαστεί μόλις τελειώσω τον ογκόλιθο του Wallace - Infinite Jest σε κανά δυο εβδομάδες 😀
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτός ο Κναουσγκαρντ έχει κάτι διεγερτικό στην αφήγηση του. Δεν είναι η ταύτιση με τα συγκεκριμένα προβλήματα αλλά η ανάγκη να συμμεριστείς τις αγωνίες του.
Για πες για Wallace!
ΔιαγραφήΠυκνός, στιβαρός, ανελέητος λόγος. Δεν σου δίνει τη δυνατότητα ουρές για αναπνοές. Ο τίτλος δεν του ταιριάζει, θα προτιμούσα Infinite Torment. Θες να το παρατήσεις αλλά σου ρίχνει τέτοια πλοκάμια που αυτή η σκέψη γρήγορα υποχωρεί. Και είμαι ακόμα στο δεύτερο από τα εφτά μέρη. See you at the end.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠαρατηρώ, Κατερίνα, σιγή μετά από αυτές τις τάσεις να τον παρηγορήσεις. Δηλαδή τον 4ο και 5ο τόμο δεν τους κατάφερες; Εκπλήσσομαι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ μετά τον 1ο πήδηξα στον πέμπτο. Αναμφίβολα είναι λογοτεχνική παραξενιά αυτό το απόλυτο τίποτα, κι αυτή η διαστολή του μυθιστορηματικού χρόνου ως την ταύτιση με το σύνολο της ζωής μας. Κάτι σαν σχεδίαση ενός χάρτη σε κλιμακα 1:1.
Τον διάβασα τον 4ο: http://diavazontas.blogspot.com/2018/03/v-karl-ove-knausgard.html
ΔιαγραφήΔεν έχω πιάσει τον 5ο όχι, αλλά θα το διαβάσω. Ίσως όχι 1:1, αλλά κοντά. Δεν είναι ο πρώτος που το έκανε βέβαια. Αν κι ελπίζω να μην επικρατήσει ως τάση, τον Καρλ Ούβε τον αγαπώ.