«Το Πέρασμα», Κωνσταντίνος Τζαμιώτης

Μια καυτή πατάτα διαχειρίζεται στο νέο του βιβλίο «Το πέρασμα» ο Κωνσταντίνος Tζαμιώτης. Πόσο καυτή, ανάλογα με το ποιον σου. Αν σε αφορά πραγματικά, έχει να κάνει με το ποιος είσαι. Ο Τζαμιώτης προφανώς δεν χρειάζεται συστάσεις ως προς αυτό, ξέρει ποιος είναι και ξέρει πως το προσφυγικό τον αφορά. 

Η πλοκή ξεκινά όταν ένα μεγάλο καράβι με πρόσφυγες ξοκείλει σε ένα μικρό νησάκι του Αιγαίου. Οι μετανάστες είναι περισσότεροι από το σύνολο των κατοίκων, οι αρχές κάνουν ό,τι μπορούν για να τους βοηθήσουν, το ίδιο και κάποιοι στο νησί. Αλλά υπάρχουν ανησυχίες, όλο αυτό έχει φτάσει τους κατοίκους στα όρια τους, για πόσον καιρό θα περιθάλπουν πρόσφυγες, πρέπει να ζήσουν και την ζωή τους. Έχει τελειώσει σε μερικούς ακόμα κι η καλή διάθεση. Ειδικά όσο ο καιρός παραμένει κακός και οι πρόσφυγες δεν μεταφέρονται στο γειτονικό Μεγανήσι.

Κρατώντας ίσες αποστάσεις ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης στήνει μια τοιχογραφία περίπου 35 χαρακτήρων. Από τους νησιώτες βλέπουμε σχεδόν όλους τους τύπους, από τα λαμόγια ως τους καλύτερους ανθρώπους, το ίδιο φυσικά και από τους πρόσφυγες. Οι συναναστροφές και οι απόψεις τους είναι έντονες, για τον καθένα ο αντίκτυπος είναι διαφορετικός. Έχει να κάνει με την φιλοσοφία ζωής αλλά και την πρακτικότητα, με αυτό που συμβαίνει, ως μεγάλο γεγονός και αδιαμφισβήτητο, και αυτό που συμβαίνει τώρα στον καθένα, απλά και καθημερινά.

Αν αναρωτιέστε, λύση για το προσφυγικό δεν δίνεται, και δεν θα έπρεπε να δίνεται, άσε που δεν υπάρχει λύση στην μετακίνηση των πληθυσμών. Δεν ξεχωρίζει ένας κεντρικός ήρωας, είναι περισσότερο σαν να βλέπουμε ένα ζουμάρισμα σε μια εικόνα παρά να παρακολουθούμε μια ιστορία. Ένα στιγμιότυπο της Ιστορίας αποτυπώνεται. Αυτό είναι το βιβλίο- ακριβής καταγραφή με προβληματισμούς, χωρίς παρωπίδες, με μυρωδιές και αίμα, και σπέρμα και φαγητό. Λείπουν κάπως τα πραγματικά πάθη, γιατί κανέναν χαρακτήρα δεν γνωρίζουμε σε βάθος. 

Το ενδιαφέρον κρατιέται αδιάλειπτο ως το τέλος, έχω δε την αίσθηση πως όσο πλησιάζουμε σε αυτό, τόσο περισσότερο καταλαβαίνει κανείς τι ήθελε να πει λογοτεχνικά ο συγγραφέας. Θα έλεγα πως μου έλειψε ο βασικός ήρωας, όμως χαίρομαι που τουλάχιστον κάποιος έγραψε με θέμα το προσφυγικό χωρίς ευχολόγια και φόβους. Ή μάλλον με φόβους. Εύλογους. «Το Πέρασμα» ίσως είναι ένα πέρασμα για την λογοτεχνία μας· για να αρχίσουμε να μιλάμε και να γράφουμε, επιτέλους, με όρους πιο απτούς για αυτό που συμβαίνει γύρω. Κι αυτό που θα κρατήσω είναι το μότο του βιβλίου, πρώτο και τελευταίο, που θα έπρεπε πάντα να παραμένει στο πίσω μέρος του μυαλού μας:

Χθες ήμασταν εμείς, σήμερα κλήρωσε σε σας, ποιος ξέρει αύριο ποιον θα διαλέξει;

                                                                           Κατερίνα Μαλακατέ

«Το Πέρασμα», Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, εκδ. Μεταίχμιο, 2016, σελ. 257


















Ακούστε τον Κωνσταντίνο Τζαμιώτη να μας μιλά στην εκπομπή Διαβάζοντας της Κυριακής στον Amagi. Από τις συνεντεύξεις που αξίζουν τον κόπο.