"Τελευταίο έρχεται το κοράκι", Italo Calvino

Μου πήρε αρκετό καιρό να τελειώσω την συλλογή διηγημάτων του Ίταλο Καλβίνο «Τελευταίο έρχεται το κοράκι». Αυτό καθόλου δεν έχει να κάνει με την αξία του βιβλίου και των επιμέρους κειμένων, ίσως μονάχα με το γνώριμο τρόπο γραφής του Ιταλού συγγραφέα που απαιτεί σταθερούς, αργούς ρυθμούς. Η συλλογή αποτελείται από 30 πρώιμα διηγήματα, στα οποία όμως διαφαίνεται ξεκάθαρα το μετέπειτα ύφος του. Δεν λείπουν από δω η παιγνιώδης διάθεση και το φανταστικό πεδίο, ούτε όμως και η γνωστή του αποσπασματικότητα, με τον πυκνό γεμάτο νοήματα λόγο που απαιτεί την αδιάλειπτη προσοχή. Δεν ξέρω καν, αν γραμμένο αργότερα, ένα τέτοιο βιβλίο θα το έλεγε «μυθιστόρημα».

Οι ιστορίες ξεκινούν με ήρωες παιδιά, στο φυσικό τοπίο της Ιταλίας, στη φτώχεια και τη μιζέρια και συνεχίζονται με ήρωες στρατιώτες-παιδιά στην εποχή της Αντίστασης. Τα αυτοβιογραφικά στοιχεία είναι έντονα, άλλωστε είναι γνωστό πως ο Καλβίνο υπήρξε μέλος της Ιταλικής Αντίστασης και του Ιταλικού Κομμουνιστικού κόμματος. Τα θέματα των διηγημάτων- η ζωή μες στην ανέχεια της επαρχιακής Ιταλίας, ο πόλεμος, η εξουσία, η πολιτική, η ζωή και κυρίως ο θάνατος είναι τέτοια που δεν μπορούν κανένα να αφήσουν ασυγκίνητο. Θεωρώ πως θα ήταν αδικία να ξεχωρίσω κάποια από αυτά, ή να χαλάσω την έκπληξη για την πλοκή κάποιων άλλων. Το βιβλίο μπορεί μονάχα ως ενότητα να συζητηθεί. Και παραδόξως, αν και τα πρώτα κείμενα των συγγραφέων συνήθως δεν έχουν την δύναμη των μεταγενέστερων, θα έλεγα πως μπορεί επάξια να σταθεί δίπλα στα αριστουργήματά του όπως το "Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης" ή οι "Αόρατες πόλεις". 

"Τελευταίο έρχεται το κοράκι", Ίταλο Καλβίνο, μετ. Ανταίος Χρυσοστομίδης, εκδ. Καστανιώτη, 2010, σελ.282