"84 Charing Cross Road", Helene Hanff

Αφήνει μια γλυκιά επίγευση το «84 Charing Cross Road», μια αίσθηση πως οι άνθρωποι που είναι φτιαγμένοι από το ίδιο καλούπι μπορούν να αγαπηθούν κι ας μην ιδωθούν ποτέ. Η Helene Hanff είναι μια συγγραφέας από την Νέα Υόρκη που αγαπά τα βιβλία με πάθος (όχι τα καινούργια, κι όχι τα μυθιστορήματα) αλλά της αρέσουν οι βιογραφίες, και η Βίβλος, αν και είναι Εβραία. Δεν βρίσκει αυτά που θέλει στα γειτονικά της βιβλιοπωλεία και έτσι γράφει σε ένα μικρό παλαιοβιβλιοπωλείο στο Λονδίνο το 1949 κάνοντας παραγγελία.

Στην αρχή σοβαρή και μετρημένη, η αλληλογραφία που θα ξεκινήσει με τον υπάλληλο Frank Doel θα γίνει ζεστή και φιλική. Η Helene που έχει εκρηκτικό, αμερικάνικο χαρακτήρα και έντονο χιούμορ θα καταφέρει να χτίσει μια βαθιά φιλία με τον μετρημένο Άγγλο Doel, στα όρια του φλερτ, αλλά δίχως ποτέ να τα ξεπερνά. Κι άλλοι υπάλληλοι του μαγαζιού θα ανταλλάξουν γράμματα μαζί της, κυρίως γιατί στέλνει καλάθια με φαγητό τα Χριστούγεννα σε μια Αγγλία που μεταπολεμικά ζει ακόμα με το δελτίο.

Η Helene θέλει πολύ να δει το βιβλιοπωλείο της, αλλά όλο το αναβάλει, τα λεφτά δεν φτάνουν, χρειάζεται καινούργιο σπίτι, δόντια. Όταν τελικά θα πάει στην Αγγλία το 1969, ο Frank θα έχει ήδη πεθάνει από μια κρίση σκωληκοειδίτιδας.

Το μικρό βιβλιαράκι είναι σαν βούτημα για τον καφέ, χαριτωμένο, απολαυστικό. Κι αποπνέει μια αίσθηση χιούμορ και ματαίωσης, αγάπης και φροντίδας. Μιλά για δυο ανθρώπους που δεν είδαν ο ένας τον άλλο ποτέ κι όμως κατάφεραν να στηρίξουν ο ένας τον άλλο, να τον αγαπήσουν και κυρίως να τον κατανοήσουν.

Οι διακειμενικές βιβλιοφιλικές αναφορές είναι ένα πρόσθετο μπόνους. Καθώς και η ιδέα πως τα βιβλία μπορούν να μας ενώσουν, λίγες λέξεις για αυτά φανερώνουν πιο πολλά για μας από οτιδήποτε άλλο. Η εικόνα του Λονδίνου που σκιαγραφείται, μιας πόλης που προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές του Πολέμου είναι διακριτική, αλλά πανταχού παρούσα. Κι η σκέψη πως όλο αυτό ήταν αληθινό, δίνει στην συγκίνηση μια διαφορετική χροιά.

Αξίζει κανείς να διαβάσει το «84 Charing Cross Road», κάποιες επιστολές για παραγγελίες βιβλίων; Φυσικά, ακόμα και μόνον από βιβλιοφιλική διαστροφή, για να κρατήσει σημειώσεις. Αλλά και γιατί η φιλιά της Hanff με τον Doel έχει την βάση της εκεί που την έχουν όλες οι ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις∙ στις κοινές αναφορές. Κι ας είναι διαφορετικά όλα τα άλλα.

"84 Charing Cross Road", Helene Hanff, μετ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πόλις, 2004, σελ. 146