Δεν είχα ακούσει τίποτα για τον Ραφαέλ Τσίρμπες μέχρι τώρα. Μια κουβέντα στο βιβλιοπωλείο με έναν φίλο για τις «Σκηνές κυνηγιού» μου τον σύστησε. Από σύμπτωση, σχεδόν σατανική, μία εβδομάδα μετά εμφανίστηκε ολοκαίνουργιο βιβλίο του Τσίρμπες, «Στην άκρη του γκρεμού» από τις εκδόσεις Κέδρος, με εκπληκτικό εξώφυλλο. Το αγόρασα.
Η αρχή του μυθιστορήματος είναι εντυπωσιακή. Λόγος μακροπερίοδος αλλά μεστός, ένας μετανάστης που βρίσκει ένα πτώμα μες στον βάλτο και δεν τολμά να το καταγγείλει για να μην μπλέξει. Και η κυρίως ιστορία έχει το ενδιαφέρον της, ένας άντρας, ο Εστέμπαν που έγινε ξυλουργός- όπως ο πατέρας του- αντί για γλύπτης χάνει την ξυλουργική επιχείρηση κι αφήνει άνεργους τους υπαλλήλους του εν μέσω κρίσης. Ως εδώ όλα μοιάζουν ιδανικά.
Όμως το βιβλίο τραβάει σε μάκρος, οι ιδέες, οι φράσεις, οι καταστάσεις ανακυκλώνονται κι όλα αυτά χωρίς παραγράφους, με ελάχιστα σημεία στίξης, με ένα λόγο που κολλάει και ξανακολλάει, με επαναλήψεις νοημάτων. Από την μέση και μετά το βαρυγκώμησα σε μεγάλο βαθμό, σχεδόν δεν ήθελα να το βλέπω στο κομοδίνο μου. Αλλά το τελείωσα.
Η Κρίση- η ισπανική αλλά κατ’ επέκταση κάθε καπιταλιστική κρίση του καιρού μας- αναλύεται διεξοδικά. Ο ήρωας βρίσκεται στα εξήντα του με μια ζωή σπαταλημένη στα όνειρα αλλωνών, να ξεσκατίζει το πατέρα του και να μην μπορεί να ξεκολλήσει τον λογισμό μου από την νεαρή μετανάστρια που τον φρόντιζε πριν χρεοκοπήσει. Ματαιωμένη όνειρα, ένας χαρακτήρας χωρίς ούτε καν κυνικότητα πια, παραιτημένος, που όλο χάνεται. Αλλά συνεχίζει να ζει. Μετανάστες που χάνουν την δουλειά τους, που δεν έχουν να φάνε, απολυμένοι που δεν συμπαραστέκονται στο αφεντικό τους, ένας φραγκάτος φίλος που παντρεύτηκε την γυναίκα της ζωής του Εστέμπαν. Πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας, που σηματοδοτούν μια κρίση αξιών πρωτίστως και μια κρίση χρηματοπιστωτική δευτερευόντως.
Δεν ξέρω αν όντως το «Στην άκρη του γκρεμού» θα αναδειχτεί σε κλασικό αριστούργημα τα επόμενα χρόνια. Για μένα πάντως, η μονοτονία της κρίσης- που την ζω σε ένα αντίστοιχο μεγαλείο- ήταν κουραστική, και ελαφρώς ενοχλητική. Σα να αναμασούσε τα ίδια και τα ίδια για να μας τα κάνει λιανά· να μας τάιζε- χιλιολιωμένα και με το κουταλάκι, σαν μωρά- αυτά που ζούμε έτσι κι αλλιώς και τα βλέπουμε κάθε μέρα.
Έμεινα να αναρωτιέμαι τι θα περίμενα από μια «λογοτεχνία της κρίσης». Φαντάζομαι μια πιο διεισδυτική και μακρόπνοη προσέγγιση, ή έστω μια ματιά στην «μικροκοινωνία» κάθε διαφορετικής κρίσης. ‘Η τελικά ίσως να μην περίμενα τίποτα. Να πρέπει να βρεις αυτό το βιβλίο που σε αντιπροσωπεύει για να αναφωνήσεις, να εδώ είμαστε, εδώ θα θελα να είμαι, αυτό θα ήθελα να διαβάσω.
"Στην άκρη του γκρεμού", Ραφαέλ Τσίρμπες, μετ. Βασιλική Κνήτου, εκδ. Κέδρος, 2015, σελ. 438
Συμφωνώ τόσο πολύ Κατερίνα. Μου κόστισε πολύ να το διαβάσω, από τη μέση και μετά έχασα το ενδιαφέρον μου. Κυρίως με κούρασαν οι ατέλειωτες παράγραφοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήβ.
Πολύ χαίρομαι που δεν ήμουν η μόνη.
ΔιαγραφήΚαλέ, λείπει το μισό εξώφυλλο!!!! Δεν μπορούσαν να κάνουν την θάλασσα με το ίδιο χαρτί του εξωφύλλου; Έπρεπε να φτιάξουν και προβλήτα;; Πάλι καλά που δεν μούσκεψαν το χαρτί με αλμυρό νέρο για να γίνει πιο διαδραστικό το όλο θέαμα. Εξαιρετική ιδέα!! Μου σηκώθηκε η τρίχα!!!! Σχεδόν νιώθεις τον γλάρο που σε λίγο θα περάσει και θα χέσει το εξώφυλλο! :Ρ
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο κακό είναι πως το μισό που λείπει δεν είναι με χοντρό χαρτί και γίνεται μετά από λίγο σαν τσαλακωμένη θάλασσα
ΔιαγραφήΚι εγώ μαζί σας ! Διάβασα τις πρώτες 100 σελίδες απνευστί - κι ύστερα έπαψε να με αφορά .Ενώ έχει πνοή ,θα μπορούσε να πει τα ίδια- και να αποκτήσουν το βάρος που τους αξίζει ,σε πολλή μικρότερη έκταση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧώρια η δυσκολία του από πού να το πιάσεις ,που δίπλωσε σχεδόν αμέσως και τσάκισε η θάλασσα η πλατιά ...
Ίσως είχαμε και μεγάλες προσδοκίες. Εγώ τουλάχιστον.
ΔιαγραφήΑυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
ΑπάντησηΔιαγραφή