24/6/15

Η ηδονή



Γιατί δεν διαβάζουν λογοτεχνία οι άνθρωποι;

Γιατί, δεν γουστάρουν, για αυτό.

Γιατί δεν έμαθαν από τα μικράτα τους

Γιατί μιαν άλλη φαντασία κεντρίζει τις ανάγκες τους για μυθοπλασία. Βασικά αυτό.

Η εγγενής ανάγκη του ανθρώπου να ακούει και να φτιάχνει ιστορίες- αυτή που τον ξεχωρίζει από όλα τα άλλα ζώα- δεν παύει να υπάρχει. Όμως, όπως και σε άλλους καιρούς, ικανοποιείται μακριά από την ανάγνωση. Η ανάγνωση λογοτεχνίας, σπάνια, απλά τυχαίνει, σε ελάχιστες ιστορικές συγκυρίες τέλος πάντων, ήταν για τους πολλούς. Οι περισσότεροι θέλουν να ακούν τις ιστορίες τους, να τις βλέπουν. Το να τις διαβάζεις απαιτεί μιαν άλλη εκπαίδευση. Αυτό δεν αναιρεί την μαγεία όλων των άλλων εκφάνσεων του μύθου- κι οι αναγνώστες ακούνε μουσικές και βλέπουν ταινίες, και θέατρο και τις ειδήσεις των 9. Όμως, μάλλον, απαιτεί ιδιωτικότητα. Πολλά πράγματα μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι μαζί. Δεν μπορούν να διαβάσουν.

Η διαφορά της ανάγνωσης από όλες τις άλλες μορφές κοινωνίας σε μια πλαστή ή και όχι τόσο πλαστή ιστορία, είναι η μοναχικότητα που απαιτεί. Και η προσωπική ματιά. Τα βιβλία ενεργοποιούν άλλες πλευρές της φαντασίας, ενίοτε εντελώς απάτητες. Απαιτούν να φτιάξεις το δικό σου ηλιοβασίλεμα και την δική σου σκηνή μαρτυρίου· να κρεμαστείς μαζί με τον αυτόχειρα μες στο μυαλό σου.





Η ηδονή της ανάγνωσης κρύβει μέσα της εν σπέρματι την ηδονή της οδύνης. Αυτό είναι και το μόνο κριτήριο για να ξέρει κανείς αν το κείμενο που διάβασε είναι απλά άρτιο ή ένα έργο τέχνης. Και για πετύχει αυτή η ταύτιση απαιτεί δυο, αναγνώστη και βιβλίο.


Η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων δεν είναι για όλους, γιατί απλά η λογοτεχνία είναι τέχνη. Δεν διαβάζουν οι άνθρωποι, και δεν ακούν μουσικές, και δεν πάνε δουν παραστάσεις και πίνακες. Αυτό δεν σημαίνει πως χάνουν την αγάπη τους για την κατασκευασμένη ιστορία. Απλά δεν ξέρουν και δεν θέλουν –γιατί όλοι δεν είναι ίδιοι- να την αναζητήσουν εκεί. Στο αφηρημένο. Την πληρώνουν αδρά στο απτό.





15 σχόλια:

  1. "Η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων δεν είναι για όλους, γιατί απλά η λογοτεχνία είναι τέχνη."
    συμφωνώ απόλυτα.
    Δεν είναι όλα για όλους.
    Επειδή εμείς απολαμβάνουμε θέλουε να μοιραστούμε τη χαρά. δε γίνεται.
    Πόσες... πόσες φορές δε χάσμε βιβλία που δανείσαμε πάνω σον ενθουσιασμό νομίζοντας πως θα τα μοιραστούμε μα δε γίνεται να προσηλυτιστεί κανείς, ή το χεις ή δεν το χεις..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όχι, δεν γίνεται να την μοιραστούμε έτσι. Μπορούμε να την διατυπώνουμε, μπας και παρασύρουμε κι άλλους στην ίδια λαγνεία. Αλλά με το πιστόλι στον κρόταφο, και το βιβλίο στο χέρι, δεν γίνεται.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος28/6/15, 11:37 π.μ.

      τι σημαινει ή το χεις ή δεν το χεις;στη ρατσα σου;οι συνθηκες καθοριζουν το γιγνεσθε και οχι το αναποδο

      Διαγραφή
  2. Όπως θα έλεγε και ο Κερτ Βόννεγκατ για το κείμενό σου, Αν αυτό δεν είναι ωραίο, τότε τι είναι; :Ρ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Γιατί δεν έμαθαν από τα μικράτα τους!
    Γιατί μεγάλωσαν σε περιβάλλον που περιγελούν όσους διαβάζουν!
    Γιατί το θεωρούν χαμένο χρόνο.
    "Γιατί να μη δω μια ταινία που δεν θα με κουράσει και θα τελειώσει σε 1,5 ωρίτσα;" έχω ακούσει κατλα καιρούς!
    Γιατί το χρησιμοποιούν και σαν κατηγορία: (κατά λέξη ) Κλείσου μέσα¨και διάβαζε και άσε τη ζωή να τρέχει έξω"!
    Να συνεχίσω;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιατί οι γονείς τους δεν τους αγόραζαν ποτέ αρκετά βιβλία, για να μην παρασυρθούν. Ας προσθέσω εγώ.

      Διαγραφή
  4. H πρώτη παρατήρηση είναι ότι δεν αφορά μόνο τη λογοτεχνία(αφορά και την ιστορία,και τη φιλοσοφία κλπ)
    Χωρίς να επιθυμώ διαχωρισμούς και αλαζονίες,επειδή το θέμα με έχει απασχολήσει-πχ πόσες διαφορές στη σχέση με το βιβλίο και το διάβασμα μεσα στην ίδια οικογένεια-έχω καταλήξει ότι οι άνθρωποι που διαβάζουν -με πάθος- έχουν 2 κοινά χαρακτηριστικά
    1.Υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης
    2.Σχετικά νωρίς κατάλαβαν μια διάσταση τους από το περιβάλλον τους που αναγκαστικά τους έκανε να ψάξουν -ήταν λοιπόν σημαντική ανάγκη του ατόμου που αποκαθιστούσε εξίσου σημαντικές ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ.
    Η οικογένεια,το σχολείο κλπ βοήθησαν αλλά ελάχιστα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το πρώτο μου φαίνεται κάπως ελιτίστικο.
      Με το δεύτερο θα συμφωνήσω. Με εκφράζει απόλυτα.

      Διαγραφή
  5. Όσο ήμουν μικρή, διάβαζα πολλή λογοτεχνία επειδή μού έδινε τα υλικά για να χτίσω έναν κόσμο διαφορετικό από αυτόν όπου βρισκόμουν - και τον οποίο είχα ανάγκη. Και διανοητικά και συναισθηματικά. Τα ερεθίσματα από το περιβάλλον μου ήταν φτωχά για εμένα και πραγματική συγγένεια δεν ένιωθα με κανέναν. Σε αυτό αποδίδω τη στροφή μου προς τα βιβλία. Φίλοι μου, γονείς, ήταν οι συγγραφείς, με τους οποίους συνομιλούσα, κατά κάποιον τρόπο. Με έπαιρναν από το χεράκι και μου μάθαιναν, έφτιαχναν χαρακτήρες που νόμιζα μου έμοιαζαν - κι όλο αυτό το έβρισκα τόοοοοσο γοητευτικό που δεν ξεκόλλαγα. Κόσμος μου ήταν ο κόσμος της κάθε ιστορίας. Κι αυτό ακριβώς ήθελα. Να φεύγω (βέβαια, υπάρχει και η αντίθετη άποψη, που λέει πως η λογοτεχνία, η καλή λογοτεχνία, σε βάζει πιο πολύ μέσα στον κόσμο. Ίσως και να μην υπάρχει αντίθεση, πάντως. Ποτέ δεν ένιωσα τον κόσμο των παιδικών μου χρόνων ως τον πραγματικό.).
    Πλέον δεν διαβάζω τόση πολλή λογοτεχνία. Όχι συστηματικά. Και γι' αυτό, μπορώ να σου απαντήσω στην ερώτηση της ανάρτησης. Η λογοτεχνία σού δίνει, πιστεύω, τα εργαλεία και τα υλικά. Δε σου δίνει, όμως, αναμνήσεις. Δε θα το πάω παραπέρα να ισχυριστώ, πως σαν τον καλό γονιό πρέπει και να σε αφήνει κιόλας, από κάποιο σημείο και μετά, για να ανοίξεις τα φτερά σου. :-Ρ Όμως, υπάρχουν άνθρωποι σαν εμένα, που από κάποιο σημείο και μετά ανατρέχουν σε αυτήν ως καταφύγιο, σε περιόδους μεγάλης λαχτάρας για περισσότερη "πνευματικότητα", ας πούμε. Δεν είναι η καθημερινότητά τους, είναι το στήριγμα της καθημερινότητάς τους, όποτε θα το χρειαστούν. Και μετά, με το βλέμμα τους πιο βαθύ, θα στρέψουν να κοιτάξουν προς τον κόσμο γύρω τους και θα επιδιώξουν να γράψουν δικές τους ιστορίες. (Άλλωστε, το να ζεις, να μαζεύεις εμπειρίες, σε βοηθά να καταλαβαίνεις και καλύτερα κάποιες από τις ιστορίες που διαβάζεις. Αυτό -την αναζήτηση κομματιών "πραγματικής" ζωής - το αναζητούσαν και αναζητούν και πολλοί συγγραφείς για να μπορούν να γράψουν, ή κάνω λάθος;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αν κι εγώ είμαι της άποψης πως αρκεί η ζωή που ζει ο καθένας μας. Οι συγγραφείς μας ζουν αρκετά, δεν διαβάζουν αρκετά, οι περισσότεροι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μαριάννα Αβούρη26/7/16, 2:01 π.μ.

    Εγώ που έκανα μια στροφή στη ζωή μου και ξαναγύρισα μετά από 10+ χρόνια στο βιβλίο (και στη μουσική), δεν μπορώ να διανοηθώ πόσο πολύ ενοχική υπήρξα και πόσο τιμωρούσα τον εαυτό μου, στερούμενη το διάβασμα. Αν και δεν βρίσκω τον χρόνο να διαβάζω όσο πολύ και συχνά θέλω, το βιβλίο μου με ακολουθεί πλέον παντού. Στο αυτοκίνητο μου ως συνοδηγός, στην τσάντα μου στις βόλτες. Κι ας μη προλαβαίνω να το διαβάσω, το 'χω μαζί μου. Και όταν επιτέλους καταφέρω να διαβάσω την τελευταία του αράδα, κάποιο άλλο θα πάρει τη θέση του. Περιμένουν ανυπόμονα στο κομοδίνο μου, οι άξιοι συνεχιστές του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγώ τα τελευταία χρόνια ζω έτσι και δεν νιώθω ενοχές για αυτό.

      Διαγραφή