21/10/15

"Της αγάπης και του πολέμου", Chang-rae Lee



Βιβλίο βαθιά συγκινητικό, το «Της αγάπης και του πολέμου» του- Κορεάτη στην καταγωγή αλλά Αμερικάνου στην ανατροφή- Τσάνγκ-Ράε Λι έχει κάποιες εκπληκτικές στιγμές και άλλες πιο αδύναμες. Δεν ξεπέφτει όμως στο φτηνό μελό και τα κροκοδείλια δάκρυα. Η δύναμή του, η μακριά αφήγηση που σε νανουρίζει μέχρι να σου πει το σημαντικό, είναι ταυτόχρονα το πλεονέκτημα και το μειονέκτημά του.

Το πρώτο μέρος του βιβλίου- και για μένα συγκλονιστικό- μας αφηγείται την ιστορία της Τζουν, ενός εντεκάχρονου κοριτσιού που έχει υπό την εποπτεία του τα δυο μικρότερα δίδυμα αδελφάκια του στην μακρά πορεία της προσφυγιάς, της πείνας και της κακουχίας. Οι γονείς, ο αδελφός και η μεγαλύτερη αδελφή της όλοι έχουν πεθάνει δραματικά από την έναρξη του πολέμου. 

"Το ταξίδι κόντευε να τελειώσει.
Η νύχτα ήταν ασυνήθιστα κρύα, ο αέρας ξύριζε παγωμένος, καθώς το τρένο κυλούσε νότια, διασχίζοντας την σκοτεινή κοιλάδα. Η βαμβακερή κουβέρτα που η Τζουν είχε κλέψει έφτανε για να τυλιχτούν και οι τρεις τους: ο αδελφός, η αδελφή της και η ίδια. Αλλά ήταν λεπτή πολύ. Και πότε-πότε το τρένο άνοιγε ταχύτητα και ο αέρας τρύπωνε και τους πάγωνε ως το κόκκαλο. Την περασμένη νύχτα το κρύο δεν ήταν πρόβλημα. Τώρα, όμως, είχαν στριμωχτεί στην σκεπή του τρένου- θέση δεν είχαν βρει πουθενά μέσα, κι ας είχε η αμαξοστοιχία πάνω από δώδεκα βαγόνια. Στον τελευταίο σταθμό περίμενε μια ολόκληρη στρατιά από πρόσφυγες. Και στα λίγα λεπτά που χρειάστηκαν τα μικρά της αδέλφια να κάνουν την ανάγκη τους δίπλα στις ράγες, έχασαν τις θέσεις τους και αναγκάστηκαν να σκαρφαλώσουν από την σκουριασμένη σκάλα ανάμεσα στα βαγόνια. Η Τζουν είχε ακολουθήσει το τρένο τρέχοντας για πενήντα μέτρα, ώσπου να ανέβει αρκετά ο αδελφός της, για να μπορέσει και η ίδια να πιαστεί από τη σκάλα και να πηδήξει πάνω" 

Έπειτα βλέπουμε ξανά την Τζουν, μεγάλη και σχεδόν ετοιμοθάνατη στα 47 της, να ψάχνει τον γιο της που τον μεγάλωσε ολομόναχη. Στην πορεία θα αναζητήσει τον Χέκτορ, τον πατέρα του παιδιού της, τον στρατιώτη που την έσωσε και την οδήγησε στο ορφανοτροφείο τότε. Με συνεχή φλας μπακ στην περίοδο του ορφανοτροφείου μαθαίνουμε σιγά σιγά τι ενώνει και τι χωρίζει τον Χέκτορ και την Τζουν. Παράλληλα μπλεκόμαστε στην μαυλιστική ιστορία της Σιλβί, της γυναίκας του ιεραπόστολου που διοικούσε το ορφανοτροφείο.

Η αγριότητα του πολέμου και η προσφυγιά σε όλο τον φρικτό της μεγαλείο είναι θέματα, που ιδιαίτερα στους ταραγμένους καιρούς μας, δεν θα αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο. Η ταύτιση με το κορίτσι που βρίσκεται ξαφνικά κηδεμόνας δυο μικρότερων ενώ πεθαίνει της πείνας και γύρω του όλοι είναι χαροκαμένοι κι ορφανοί, άρα αδύνατο να βοηθήσουν, είναι έντονη. Νιώθεις σαν να είσαι εκεί, σαν να σου συμβαίνει κι εσένα.

Οι χαρακτήρες του Τσανγκ-Ράε Λι έχουν μεγάλο βάθος, ξέρει να τους υπερασπίζεται. Στήνει ολόκληρη τοιχογραφία, κι όμως κανένας τους δεν ξεφεύγει ή μένει εκτός πλαισίου. Οι τρεις πρωταγωνιστές δεν επισκιάζουν ο ένας τον άλλον, τους μαθαίνουμε καλά κι είναι συνεπείς. Όχι σε κάποια ηθική αλλά στον κατεστραμμένο εαυτό τους. Το βασικό του θέμα είναι τα τραύματα των ανθρώπων που δεν επουλώνονται όσα χρόνια κι αν περάσουν κι η ίδια η ανθρώπινη αδυναμία αυτών που επιβιώνουν.

Αν κάτι έχει κανείς να προσάψει στο βιβλίο είναι ίσως φλυαρία. Η ιστορία ενώ αρχικά είναι σφιχτοδεμένη, έπειτα πλατειάζει και στο τέλος μπουκώνει με γεγονότα που δεν είναι πάντοτε πιστευτά. Επειδή όμως το να γράψει κανείς 570 αριστουργηματικές σελίδες είναι αδύνατον, το συγχωρείς. Για χάρη της μεγάλης αφήγησης. 

Το «Της αγάπης και του πολέμου» κυκλοφόρησε το 2014 κι έμεινε σχεδόν στην αφάνεια. Το ανακαλύψαμε ξανά γιατί η μεταφράστρια του Μαρία Αγγελίδου ήταν υποψήφια για αυτό το βιβλίο για το βραβείο μετάφρασης από τα Αγγλικά κι όχι για τα «Έθιμα ταφής» που κυκλοφόρησε τον ίδιο χρόνο. Αν και ακόμα θεωρώ ακατανόητη την επιλογή της επιτροπής- το βιβλίο της Χάνα Κεντ συνεχίζει να είναι για μένα το καλύτερο του 2014- χάρηκα που η υποψηφιότητα του "Της αγάπης και του πολέμου" ήταν αφορμή για να το διαβάσω. 


"Της αγάπης και του πολέμου", Τσανγκ-Ράε Λι, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ωκεανίδα, 2014, σελ.571










Υ.Γ. 42 Το βιβλίο αδικήθηκε από τον νερόβραστο ελληνικό τίτλο- ο αγγλικός είναι «The Surrenderer»- και το ακόμα πιο νερόβραστο εξώφυλλο. Ο Τσανγκ-Ράε Λι είναι πολυβραβευμένος στην Αμερική όμως εδώ δεν τον γνωρίζαμε. Και τελικά παρέμεινε άγνωστος.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου