Ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που διερευνά με ενάργεια τους οικογενειακούς δεσμούς- αίματος και μη- έγραψε η Καρολίνα Μέρμηγκα. Το βιβλίο, με τον εξαιρετικά εύστοχο τίτλο, «Συγγενής», πραγματεύεται θέματα που ήδη μας απασχολούν, όπως το θεσμό της οικογένειας, την μονογαμία, την υιοθεσία, αλλά και άλλα που θα μας απασχολήσουν ακόμα περισσότερο στο μέλλον, όπως η τεχνητή γονιμοποίηση και τα κατεψυγμένα έμβρυα. Όλο αυτό γίνεται με μεγάλη αφηγηματική μαεστρία, τόσο που εν πολλοίς, ο αφηγηματικός τρόπος της συγγραφέως μου θύμισε αγγλοσαξονική κι όχι ελληνική λογοτεχνία, σαν να διάβαζα ΜακΓιούαν.
Κεντρικοί ήρωες ένα ζευγάρι, η Αλεξάνδρα και ο Μιχάλης, που αναλαμβάνουν εναλλάξ τον ρόλο του αφηγητή. Μας μιλούν για τον γάμο τους, που δεν προέκυψε από μεγάλο ερωτικό πάθος αλλά συνειδητή απόφαση για το πόσο ταιριαστοί είναι ως άνθρωποι. Μας λένε για το πώς καθρεφτίζονται ο ένας μέσα στον άλλο, κι αυτό είναι η βασική συγκολλητική τους ουσία, πως δεν κρύβονται, είναι αυτόπτες μάρτυρες ο ένας της ζωής του άλλου.
Από την πρώτη κιόλας σκηνή ο Μιχάλης μαθαίνει κάτι που τον συνταράσσει, έχει μια κόρη μεγάλη από τον πρώτο του έρωτα στην Νομική Σχολή. Προσπαθεί να γνωρίσει αυτή την τριαντάχρονη γυναίκα, ανακαλύπτει πάνω της στοιχεία του εαυτού του, προβάλλει το εγώ του. Και φυσικά, μέσα από αυτή τη διαδικασία, την ερωτεύεται.
Η Αλεξάνδρα από την άλλη, προσπαθεί να διαχειριστεί την νέα κατάσταση, ενώ ταυτόχρονα βοηθά μια φίλη που θέλει κάτι ανήκουστο: ζητά, μιας και η κόρη της πέθανε από λευχαιμία, να δώσει σε παρένθετη μητέρα τα κατεψυγμένα έμβρυα που είχε φυλάξει πριν πεθάνει, και να μεγαλώσει εκείνη το εγγόνι της που θα προκύψει. Πέφτει όμως πάνω στην άρνηση του πρώην γαμπρού της, που διατείνεται πως είναι δικαίωμά του να επιλέξει αν θέλει ή όχι να γίνει πατέρας από την πεθαμένη του γυναίκα.
Πολλά τα ηθικά διλήμματα, ακόμα περισσότερες οι υπόγειες αιχμές για την οικογένεια, για τον ποιον θεωρούμε και ποιον όχι γιο, κόρη, πατέρα, μητέρα, άντρα. Τι είναι τέλος πάντων οι δεσμοί μας, αίματος ή αγάπης, ή και τα δύο. Προβάλλει πάνω από όλα ο θεσμός του γάμου και της μονογαμικής μακροχρόνιας σχέσης για να ρίξει φως στο πώς περνούν οι ζωές των ανθρώπων. Ματαιωμένα ως επί το πλείστον.
Μας τα λέει η Αλεξάνδρα μόλις αναλαμβάνει την αφήγηση:
Μας τα λέει η Αλεξάνδρα μόλις αναλαμβάνει την αφήγηση:
Πολλοί μου λένε ότι ο Μιχάλης κι εγώ μιλάμε με τον ίδιο τρόπο. Υποθέτω πως μετά από κάποια χρόνια τα ζευγάρια μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά αυτή η συγκεκριμένη ομοιότητα, αν αληθεύει, με ενοχλεί. Καμιά φορά, όταν μου λέει κάτι, αναρωτιέμαι αν θα το έλεγα κι εγώ, αν θα το έλεγα έτσι. Δεν ξέρω, είναι ένα από τα πολλά που ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω και μάλλον δεν θα καταλάβω ποτέ.
Γιατί ποτέ δεν πίστεψα στη σοφία της ωριμότητας και στην αυτογνωσία που υποτίθεται ότι φέρνει ο χρόνος. Ο χρόνος μας κάνει δούλους, αυτό είναι όλο. Δούλους στην συνήθεια, που είναι από τα πολλά του μπάσταρδα. Η συνήθεια μας κάνει να δεχόμαστε αυτά που στα νιάτα μας δεν θα δεχόμασταν ποτέ, η συνήθεια μας κάνει να ζούμε όπως ζούμε. Καμιά φορά η συνήθεια μας κάνει να αγαπάμε.
Ο Μιχάλης και η Αλεξάνδρα αν και χωριστά διατείνονται πως είναι πολύ διαφορετικοί, στην πράξη πολλές φορές λένε τα ίδια πράγματα. Και αυτό είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια του βιβλίου, που δικαιώνει την επιλογή των δυο πρωτοπρόσωπων αφηγητών και δίνει την εντύπωση ενός εξαιρετικά λεπτοδουλεμένου μυθιστορήματος. Αυτή η διαφορά αλλά και η ομοιότητα στις δύο φωνές, κάνει το βιβλίο ρουφηχτό, δεν θέλεις και δεν το αφήνεις από τα χέρια σου. Όχι μόνον γιατί θες να δεις τι θα γίνει παρακάτω, αλλά γιατί όπως συμβαίνει συχνά, αισθάνεσαι ταύτιση με τους ήρωες και τα λεγόμενά τους, κλείνεις πού και πού την σελίδα για να νιώσεις το δικό σου συναίσθημα, να στοχαστείς πάνω σε αυτό που αφορά εσένα.
Με αφορμή ένα πολύ επίκαιρο θέμα, αυτό της τεχνητής γονιμοποίησης, της κατάψυξης εμβρύων, την επιστήμης που μπορεί πια να υπαγορεύει και τους δεσμούς μας, η Καρολίνα Μέρμηγκα φτιάχνει ένα διαχρονικό μυθιστόρημα για τις ανθρώπινες σχέσεις και ταυτόχρονα ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα μέσα σε αυτόν τον χρόνο.
"Συγγενής", Καρολίνα Μέρμηγκα, εκδ. Μελάνι, 2013, σελ.214
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου