28/1/12

Βιβλιοπροτάσεις :" Διόρθωση", Thomas Bernhard


Συνειδητοποίησα πόσο δύσκολο μου είναι να μιλήσω για ένα έργο του Μπέρνχαρτ μόλις καταπιάστηκα με το κείμενο αυτής της ανάρτησης. Δεν είναι πως δεν έχω κάτι να πω, το αντίθετο μάλλον, είναι τόσα αυτά που θα ήθελα να πω που μπλέκονται και γίνονται κουβάρι. Θα αντισταθώ, και δεν θα κάνω ούτε προσχέδιο, ούτε σχεδιάγραμμα, υποσχέθηκα στον εαυτό μου πριν τρία χρόνια που ξεκίνησα το μπλογκ πως οι αναρτήσεις θα είναι αυθόρμητες, δε θα μοιάζουν με εργασία ή έκθεση, ούτε θα ακολουθούν κλασικούς κανόνες κριτικής.

Η "Διόρθωση" είναι το έργο του Αυστριακού συγγραφέα που με συγκλόνισε περισσότερο. Η γραφή του, με τις συνεχείς επαναλήψεις, τις αντιγραφές, τα αφηγηματικά παιχνίδια, μπορεί να ξενίσει τον αναγνώστη που καταπιάνεται πρώτη φορά με έργο του. Όμως μέσα από αυτή τη μανία με τη φόρμα, αυτό που ξεπηδάει είναι ατόφια, ειλικρινής συγγραφική έμπνευση- σα να γίνεται η τελετουργία μέρος της αφήγησης.

Στο πρώτο μέρος, ο αφηγητής του μυθιστορήματος επιχειρεί να τακτοποιήσει τα χειρόγραφα του φίλου Ρόιτχαιμερ, που αυτοκτόνησε αφού έκτισε τον «Κώνο», ένα κτήριο που θεωρούσε πως θα κάνει την αδελφή του ευτυχισμένη, αλλά την οδήγησε στον θάνατο, μόλις πάτησε το πόδι της μέσα. Ο Ρόιτχαιμερ άφησε τον «Κώνο» στο κράτος με μόνη παράκληση να τον αφήσει να χαθεί, να τον αναλάβει η Φύση. Ο αφηγητής αποφασίζει να ζήσει στην σοφίτα που έζησε ο φίλος του, και σιγά σιγά νιώθει πως όλες του οι σκέψεις θα μπορούσαν να είναι εκείνου, πως χάνεται. Στο δεύτερο μέρος η αφήγηση μπλέκεται με το ίδιο το χειρόγραφο του Ρόιτχαιμερ, που ο συγγραφέας του φαίνεται να διορθώνει συνεχώς, ως να οδηγηθεί στην τρέλα και την αυτοκτονία- στις διορθώσεις λαμβάνει μέρος κι ο ίδιος ο αφηγητής.

Τα αγαπημένα θέματα του Μπέρνχαρτ, ο θάνατος και το νόημα της ύπαρξης, φτάνουν εδώ στα όρια τους, οδηγούν τον αναγνώστη σε ένα σκοτεινό και κάπως κλειστοφοβικό σύμπαν, που είναι η ουσία όλου του μυθιστορήματος. Κάποιοι λένε πως αυτό είναι ένα κείμενο για το άγχος του συγγραφέα που ολοένα διορθώνει τα κείμενά του, άλλοι πως μιλά για την προσπάθεια της Αυστρίας να διασκευάσει και να διορθώσει την πρόσφατη ιστορία της και τη συνεργασία με τους Ναζί, κι άλλοι πως πρόκειται για την αναζήτηση της ατομικής ταυτότητας σε έναν κόσμο που δεν έχει καμία σταθερά.  Όπως κι αν το δει κανείς πάντως, η "Διόρθωση" είναι από τα βιβλία εκείνα που μετανιώνει κανείς αν δεν τα έχει διαβάσει πριν πεθάνει.  

3 σχόλια:

  1. συμφωνώ απόλυτα, ο Μπέρνχαρντ είναι πραγματικά ΜΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ...
    σπάνιο πνεύμα, πολύ σπάνιο...
    μαζί με τον Μούζιλ, τον Μαν και τον Ρίλκε άλλαξαν για πάντα τον τρόπο που σκέφτομαι...
    έχεις απόλυτο δίκαιο όταν λες ότι πρέπει να τον διαβάσει κανείς πριν πεθάνει...
    επίσης: οι αναρτήσεις σου να μείνουν πάντα αυθόρμητες!!! γι' αυτό τις λατρεύουμε άλλωστε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ανώνυμος28/3/16, 12:23 μ.μ.

    Γεια...Πρωτα Κρασναχορκαι και τωρα Μπερνχαρντ. Δεν ειδα και 'δω πολυ σχολιο γι'αυτο ριχνω ενα. Ενας ανθρωπος αποβαλλοντας καθε στοιχειο εγωισμου,επιχειρει με ηθικα και αγνα κριτηρια,το σχεδον ακατορθωτο,και το κατορθωνει(αποπερατωση του κωνου).Για να μην νιωθει η αδερφη του οπως νιωθει αυτος.Θετει ολα του τα μεσα γι'αυτον τον σκοπο,η επικεντρωση του ομως σ'αυτον,καιτοι υπεροχος και ρομαντικος,τον οδηγει μακρια απ'την ουσια,του στερει την πραγματικοτητα και την ζωη,οπως και της αδερφης του.Χανει οσα υποβαθμισε και καταστρεψε ο σκοπος του,οσα "ξεχασε" για να τον αποπερατωσει.Σαν μια αποτυχημενη αφαιρεση,η σαν μια αφαιρεση κυριευμενη,υπο τον ελεγχο της Εφερντινγκεζας μητερας του και της παιδικης του ηλικιας. Αυτη ειναι μια υποκειμενικη σκεψη-αισθηση για την "Διορθωση".Δεν ειμαι σιγουρος αν ο Μπερνχαρντ,ηθελε αλληγορικα,να θιξει συγκεκριμενο θεμα(Αυστρια,ναζισμος),να τα χωσει στην χωρα του, οπως συνηθιζε, η αν εγγραψε κατι ανοικτο σε ερμηνειες και υποκειμενικη θεαση. "ολα παντοτε ειναι μονο θραυσματα και εγκαταλειφθεντα σχεδια"(σελ.381).Αυτο πρεπει να μας μαθαινει κατι νομιζω. Μετα απο μηνες,θα ερχονται στο μυαλο οσων το διαβασουν(στοιχηματιζω χρονια) "Ροιτχαμερ",σοφιτα του Χελερ",κ.α. σαν παραφρων! υ.γ.1 ηταν λιγο μακρυναρι κειμενο εξκιουζ μι. υ.γ.2 Ειναι πολυ ευχαριστο,που δινεται σε καποιον που δεν εχει email,η ευκαιρια να σχολιασει.Ευγε για την παρουσιαση και την ιστοσελιδα. Ευχαριστω,Μιχαλης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή