30/10/12

"Δημιουργική γραφή" στο ελληνικό πανεπιστήμιο;


Χθες το απογευματάκι ανηφόρισα (με κάποιο κόπο - δεν είμαι πια καμιά παιδούλα) στους Αέρηδες στην Πλάκα, γιατί το Ελληνοβρετανικό Συμβούλιο και το ΕΚΕΒΙ οργάνωναν μια ανοιχτή συζήτηση με Άγγλους και Έλληνες συγγραφείς για τη δημιουργική γραφή. Μέρος ενός διήμερου εργαστηρίου (στο οποίο δε συμμετείχα) , η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από δυο άξονες. Ο πρώτος, αν η δημιουργική γραφή διδάσκεται και αν βγαίνουν συγγραφείς άξιοι λόγου από αυτή τη διαδικασία. Δεύτερον, γιατί και τέτοιο δεν υπάρχει στην Ελλάδα σε πανεπιστημιακό επίπεδο όπως στην Αγγλία κι αν θα ήταν είναι σκόπιμο να γίνει μέρος της ανώτατης εκπαίδευσης ένα τέτοιο αντικείμενο.

Οι δυο Άγγλοι συνομιλητές (Rachel Cusk και Adam Baron)- καθηγητές και οι δυο στο Κίνγκστον σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής- ήταν αναφανδόν υπέρ∙ μέχρι προσηλυτισμού. Το Κίνγκστον έχει άλλωστε ένα low residency course, όπου σπουδάζεις από μακριά και πας στην Αγγλία μόνο δυο εβδομάδες τον χρόνο και ενθαρρύνει την πολυπολιτισμικότητα –αρκεί να γράφεις στην αγγλική γλώσσα, καταλαβαίνετε…

Οι Έλληνες  (ο Βαγγέλης Ραφτόπουλος και η Αμάντα Μιχαλοπούλου) ήταν πιο προσγειωμένοι στην ελληνική πραγματικότητα, αναγνωρίζοντας πάντως πως το να κάνει κανείς δέκα τρίωρα σεμινάρια το εξάμηνο δεν ισοδυναμεί με «σπουδή στο αντικείμενο» παρά με μια γεύση. Επίσης ξέροντας πως αυτά τα σεμινάρια καμιά φορά προσελκύουν κόσμο που δεν ξέρει πώς να περάσει τον χρόνο του και γράφει λίγο κρατούσαν πιο μικρό καλάθι.

Η γνώμη μου είναι πως ένα πανεπιστημιακού επιπέδου τμήμα δημιουργικής γραφής στην Ελλάδα μοιάζει στην παρούσα φάση με επιστημονική φαντασία, όταν στα πανεπιστήμια λείπουν τα βασικά. Από την άλλη, ίσως λόγω και της ροπής μας προς τη γαλλική κουλτούρα που προστάζει τους συγγραφείς να κινηθούν μακριά από φόρμες και κανόνες στην τέχνη τους, αμελήσαμε να γίνει κάτι τέτοιο όταν ήταν δυνατό. Πιστεύω πως αν η επιλογή υπήρχε το 1996 που έδινα πανελλήνιες η ζωή μου θα είχε πάρει τώρα διαφορετική ρότα. Και για αυτό λυπάμαι…



14 σχόλια:

  1. Το παν-επιστήμιο, θαρρώ, πως τροφοδοτεί τους φοιτητές του με την ειδίκευση στις επιστήμες. Η λογοτεχνία μπορεί να εκληφθεί ως τέτοια, κι αν αυτό συμβεί δε θα χάσει κάτι από αυτό το μη κανονιστικό, που αν μη τι άλλο της ταιριάζει; Δε θα ήταν καλύτερο, ας πούμε, να ανήκει η λογοτεχνία στο χώρο της Σχολής Καλών Τεχνών; Πρόσφατα παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ ακριβώς με το θέμα που θίγεις για τα αγγλικά πανεπιστήμια και σκεφτόμουν πως θα είναι το αναλυτικό πρόγραμμα σε μία τέτοια σχολή: οδηγίες για δημιουργική γραφή και μπόλικη λογοτεχνία! Σε τι διαφέρει λοιπόν από το να σπουδάζεις λογοτεχνία και να κάνεις και σεμινάρια δημιουργικής γραφής; Δεν ξέρω, σκέψεις κάνω...πάντως μην ξεχνάς το ενδεχόμενο ότι μπορεί και να σώθηκες που δεν υπήρχε η επιλογή το 1996...γιατί τώρα είσαι ελεύθερη από μέτρα και σταθμά που θα περιόριζαν ίσως το συγγραφικό σου ταλέντο, το οποίο βέβαια θέλει και την τεχνική του, αλλά κακά τα ψέματα δεν είναι η λογοτεχνία μουσικό όργανο να εξασκείσαι 800 ώρες την ημέρα για να παράξεις τέλειες νότες, το βιβλίο θέλει πρώτα ψυχή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η ιδέα για την Καλών Τεχνών έχεις δίκιο, είναι σωστότερη. Γιατί διαφορετικά κινδυνεύει να πνιγεί από φιλολογικού περιεχομένου μαθήματα το εγχείρημα. Από την άλλη στην Ελλάδα δεν υπάρχει Πανεπιστημιακό τμήμα Ελληνική λογοτεχνίας, έτσι δεν είναι; Δεν έχω σπουδάσει φιλόλογος, αλλά τα λίγα που κατάλαβα από τους φίλους μου στη Φιλοσοφική είναι πως δεν δίνεται καμία βάση στη λογοτεχνία, όπως δεν δίνεται και στη Μέση εκπαίδευση.

      Η γραφή απαιτεί εξάσκηση, όσο κι αν σου φαίνεται περίεργο. Απαιτεί πολλές ώρες μέσα στη μέρα και αφοσίωση. Αυτό νομίζω θα είχα κερδίσει αν υπήρχε τέτοιο τμήμα το '96. Από την άλλη ο κίνδυνος να ισοπεδωθείς από τα πρέπει, τις θεωρίες και τους κανόνες είναι πάντα ορατός.

      Όσο για τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής στην Ελλάδα είναι σα μικρά καναπεδάκια που προσπαθούν να υποκαταστήσουν ένα ολόκληρο γεύμα.

      Διαγραφή
    2. Φυσικά και υπάρχει τμήμα Ελληνικής Λογοτεχνίας...είναι μία από τις τρεις κατευθύνσεις της Κλασικής Φιλολογίας σε όλα τα πανεπιστήμια. Αυτή, το κλασικό (αρχαία και λατινικα) και η Γλωσσολογία. Όσο για την εξάσκηση, μου φαίνεται απολύτως λογικό...ποιο ταλέντο και ποια κλίση δεν πρέπει να εξασκήσεις;Και για τα σεμινάρια, μάλλον πως το ΕΚΕΒΙ κάνει κάπως συμπαθητικά πράγματα, εκεί είμαστε πτωχοί έχεις δίκιο...εγώ αντιστοίχως ψάχνω πράγματα στον τομέα της επιμέλειας και διόρθωσης λογοτεχνικών κειμένων (να μη σου πω καλύτερα σε ποιες εκδόσεις έχω όνειρο να δουλέψω, μόνο και μόνο επειδή βλέπω άπειρα λάθη, είμαι σίγουρη ότι θα σκέφτεσαι τις ίδιες) και σε αυτόν τον τομέα ακόμη αισθάνομαι ότι γίνονται προχειρότητες...

      Διαγραφή
  2. ποτέ δεν είναι αργά, σκέψου το βαθιά αυτό: ΠΟΤΕ!!! και αν θέλεις ΠΟΛΥ κάτι, τελικά ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ! με κάθε τρόπο...αλλιώς δεν το ήθελες πραγματικά...
    στην Αμερική και στην Αγγλία έχει "φοιτητές" και 50 και 60 χρονών...
    και στην Αγγλία έχει εξαιρετικό creative writting..., οπότε ΚΑΝΤΟ!!! πρέπει να έχει και open learning και τέτοια...
    εντάξει, και εγώ θα ήθελα να είχα γεννηθεί μεσοτοιχία με το Στανφορντ, αλλά τί να κάνουμε...
    για μένα, η δυσκολία αποδεικνύει πολλές φορές και την σφοδρότητα της επιθυμίας να κάνουμε κάτι...
    περιμένω το enlisting σου...(και πού ξέρεις...μπορεί να έρθω και γω...χαχαχα)
    την καλημέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μωρέ εγώ να το κάνω το enlisting, αλλά θα είναι τα Αγγλικά μου αρκετά για να ανταποκριθώ; Εδώ μιλάμε για ένα μάστερ βασισμένο στην ικανότητα στη γλώσσα, όχι απλά καταλαβαίνω και μιλάω καλούτσικα.

      Διαγραφή
  3. Εντάξει, οι άγγλοι έχουν και τα πανεπιστήμιά τους σαν "εθνικό μέσο εισροής συναλλάγματος", οπότε λογικό είναι να "αναφανδόν υπέρ∙ μέχρι προσηλυτισμού". Τα βλέπουν όλα ως ευκαιρία για διανομή πτυχίων σε ξένους φοιτητές.

    Τώρα για το αν θα είχες τη δυνατότητα να σπουδάσεις δημιουγρική γραφή μετά τις πανελλήνιες, σκέψου ότι σε μια τέτοια περίπτωση, θα είχες σπουδάσει (θα είχες επενδύσει με χρόνο, κόπο και χρήμα σε) κάτι που με απόλυτη βεβαιότητα θα σε άφηνε επαγγελματικά ξεκρέμαστη (εκτός κι αν οι εκδοτικοί οίκοι έκαναν ουρά για να εκδώσουν αποφοίτους από τμήμα δημιουργικής γραφής του Πανεπιστημίου...αλλά δε νομίζω)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, Θαλή, μα γα αυτό ήρθαν, δεν νομίζω πως το έκρυψε κανείς τους. Το αφήνω εξάλλου και να υπονοηθεί στο κείμενο, νομίζω.

      Γιατί δηλαδή τώρα με το πτυχίο και το μεταπτυχιακό στη φαρμακευτική από το ελληνικό Πανεπιστήμιο πιστεύεις πως θα είχα καλύτερες προοπτικές αν δεν είχε η μητέρα μου ήδη φαρμακείο; Ας γελάσω. Οπότε οι επαγγελματικές προοπτικές δεν είναι το ζητούμενο, τουλάχιστον όχι μόνο.

      Διαγραφή
    2. Θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι ιδεατά τουλάχιστον δε σπουδάζουμε απαραίτητα για να βγάλουμε χρήματα από αυτό. Τουτέστιν μια χαρά μπορεί να έχεις το φαρμακείο σου για να ζεις αξιοπρεπώς, αλλά να κάνεις παράλληλα και αυτό που σου αρέσει. Τώρα αν αυτό σου αποφέρει κέρδος μέχρι του σημείου να παρατήσεις το φαρμακείο, μια χαρά. Το εύχομαι. Πάνω απ' όλα εύχομαι όμως να γράψεις όμορφα πράγματα και να χαίρεσαι με αυτό.

      Διαγραφή
    3. Σαφώς : "ιδεατά" δε σπουδάζουμε για να βγάλουμε χρήματα. "Ιδεατά", αλλά δε ζούμε σε ιδεατή κοινωνία.
      Αυτό που θέλω να πω, για να μην παρεξηγηθώ, είναι : αν είχες σπουδάσει π.χ. συγγραφή, με βεβαιότητα τώρα θα έγραφες και θα γέμιζες απορριπτικές επιστολές (ενώ παράλληλα θα έπρεπε και να βιοπορίζεσαι με κάποιον τρόπο), ενώ τώρα, πάλι γεμίζεις απορριπτικές επιστολες μεν, αλλά έχεις και τη δουλειά σου που σου επιτρέπει να μπορείς να κάνεις και το χόμπι σου (ο β' ενικός δεν είναι προσωπικός-εννοώ 'ο καθένας').
      Λυπάμαι αν ακούγομαι κυνικός/ρεαλιστής/υλιστής, αλλά νομίζω η σύγκριση του 'τώρα' με το 'υποτιθετικό τώρα' είναι καταλυτική.

      Διαγραφή
    4. Γι' αυτό άλλωστε το μετρίασα το πράγμα (νομίζω) με το "τουλάχιστον". Και νομίζω ότι το ενδεχόμενο που στη συνέχεια περιέγραψα δεν είναι εκτός πραγματικότητας.

      υγ. καλώς σε βρίσκω στο ιστολόγιό σου

      Διαγραφή
  4. Ανώνυμος17/9/14, 12:08 μ.μ.

    Υπάρχει ήδη Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το οποίο και λειτουργεί εδώ και έξι χρόνια!!!
    http://dim-grafi.uowm.gr/

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΘΕΛΕΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΙΔΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΕΛΕΤΕ ΕΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΥΣΗ Ο Δρ AJAYI ΕΙΝΑΙ ΙΣΧΥΡΟ ΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΣΤΕΡ ΣΤΟ Viber ή WhatsApp: +2347084887094 ή Email: drajayi1990@gmail.com

    Ο σύζυγός μου σχεδίαζε να με χωρίσει λέγοντας ότι ήταν κουρασμένος από την ένωση μας, έκπληκτος γιατί αυτό έγινε ξαφνικά και το ένστικτό μου μου είπε ότι κάτι πήγε στραβά, αργότερα ανακαλύπτω ότι ο σύζυγός μου έχει μια γυναίκα έξω, τον ρώτησα για αυτό , εξοργίστηκε πολύ και είπε ότι γι 'αυτό θέλει να χωρίσουμε, έφυγε από το σπίτι για 6 μήνες όταν είδα την επαφή του Δρ Ajayi του ξόρκι που μια γυναίκα εξήγησε ποιος ήταν σε θέση να μείνει έγκυος και να αποκτήσει ένα δικό της παιδί ένα φυτικό φάρμακο μετά από 9 χρόνια γάμου, πήρα την επαφή του και του εξήγησα την κατάστασή μου με τον άντρα μου, μου είπε ότι ο σύζυγός μου έχει χειραγωγηθεί από σκοτεινή δύναμη, μου είπε μερικά πράγματα να κάνω και να κάνω ένα ξόρκι για μένα, μετά από επτά μέρες από το ξόρκι ο σύζυγός μου επέστρεψε στο σπίτι και έσκισε το χαρτί διαζυγίου, ζούμε ευτυχισμένοι τώρα όλα χάρη στον Δρ Ajayi. Μην ντρέπεστε για τα προβλήματά σας, ζητήστε βοήθεια και λύστε το.

    ΑπάντησηΔιαγραφή