Κάποτε- σχεδόν πάντα για να είμαστε ακριβείς- οι αρνητικοί ήρωες δεν δικαιώνονται, μένουν στην συλλογική συνείδηση ως κακοί, τρελοί, επονείδιστοι. Αυτή την αδικία προσπάθησε να διορθώσει η Τζην Ρυς με την «Πλατιά θάλασσα των Σαργασσών» για μια ηρωίδα που ίσως έχει διαβαστεί περισσότερο από καμία άλλη. Η Μπέρθα, η τρελή σύζυγος του καλού κύριου Ρότσεστερ που τρομοκρατεί την Τζέην Έυρ και απειλεί να σκοτώσει τον άντρα της, βρίσκει σε τούτο το μυθιστόρημα την πραγματική φωνή της. Η συγγραφέας στέκει πάνω από την «τρελή που τα έκαψε όλα», την συμπονά και την συντρέχει, την καταλαβαίνει, μεγαλώνει μαζί της στις Δυτικές Ινδίες τότε που την έλεγαν ακόμα Αντουανέτ, την ακολουθεί στον άτυχο γάμο της. Και τελικά τη δικαιώνει.
Γραμμένο σε 3 μέρη- το πρώτο με αφηγήτρια την ηρωίδα, που αφορά τα παιδικά χρόνια της, το δεύτερο με αφηγητή τον Ρότσεστερ που μιλά για τα πρώτα χρόνια του γάμου τους και το τρίτο με αφηγήτρια την Γκρέις Πουλ, υπηρέτρια στην Τζέην Έυρ και δεσμοφύλακα της Μπέρθα- το βιβλίο ξετυλίγει την ιστορία της Αντουανέτ-Μπέρθα με πολλή αγάπη και στοργή . Η Αντουανέτ Κόσγουελ – πριν γίνει Μπέρθα Μέισον- είναι μια κρεολή, μια «λευκή νέγρα», ή μια «μαύρη λευκή» που δεν ανήκει πουθενά. Από μικρό παιδί βιώνει συνεχείς ξεριζωμούς, πεθαίνει ο πατέρας της, τους εγκαταλείπουν οι εργάτες-σκλάβοι στο κτήμα, η μητέρα της δεν ασχολείται παρά μόνον με τον καθυστερημένο αδελφό της και μοιάζει να τα ‘χει χαμένα. Όταν τελικά ξαναπαντρεύεται τον Μέισον, όλα πάνε στραβά.
Η Αντουανέτ μεγαλώνει μες στην μοναξιά, τον φόβο, με μια νέγρα, την Κριστοφίν, που αγαπά την μαύρη μαγεία στην αρχή κι έπειτα σε ένα οικοτροφείο-μοναστήρι. Ο Ρότσεστερ την παντρεύεται μόνο από συμφέρον, για να οικειοποιηθεί την περιουσία της. Στην αρχή την ποθεί, γιατί είναι πολύ όμορφη, αλλά γρήγορα οι φήμες για την ίδια και την τρελή μητέρα της εξαφανίζουν τον έρωτα του και μένει μόνο μίσος για τις Ινδίες και τα χρόνια του που χάθηκαν.
Η Τζην Ρυς, μια γυναίκα που ήταν κι η ίδια κρεολή, ένιωσε έντονα αδικημένη όταν διάβασε την Τζέην Έυρ κι έγραψε την «Πλατιά θάλασσα των Σαργασσών» συνομιλώντας με την Μπροντέ ως ίση προς ίση. Αυτό είναι το μεγάλο ατού του βιβλίου, επεξεργάζεται τον χαρακτήρα της Αντουανέτ ως αυτόνομο ήρωα, χρησιμοποιεί ως πρόσχημα το μεγάλο βιβλίο που προηγήθηκε για να πει αυτό που πνίγει την συγγραφέα του. Είναι μια καταβύθιση στην γυναικεία ψυχή, μια αλλιώτικη ιστορία για ανθρώπους που γεννήθηκαν με άλλες προσδοκίες και τελικά βρέθηκαν χωρίς ταυτότητα και εν πολλοίς χωρίς πατρίδα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα ευγενείς, ακόμα πλούσιοι, ακόμα ευνοημένοι, ακόμα για λύπηση.
«Η πλατιά θάλασσα των Σαργασσών» σε βάζει σε πειρασμό να ξαναδιαβάσεις την «Τζέην Έυρ», αν και για ένα κοριτσάκι σαν κι εμένα που μεγάλωσε με αλλεπάλληλες αναγνώσεις της, τα πάντα ήρθαν πολύ φυσιολογικά, δεν ένιωσα να μου λείπει καμιά πληροφορία. Και είναι σίγουρα ένα βιβλίο, μεγάλο, σημαντικό, που του πρέπει- δίκαια και πανηγυρικά- να στέκεται δίπλα στο κλασικό.
«Η πλατιά θάλασσα των Σαργασσών», Τζην Ρυς, μετ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Μελάνι, 2007, σελ.222
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου