Όλα τα βιβλία του live

Η λίστα όλων των βιβλίων που αναφέρθηκαν στο live της Δευτέρας με την Αγγελική Μποζίκη στο Διαβάζοντας. Ελπίζω. Αν δείτε κάποιο λάθος ή παράλειψη, πείτε μας να διορθώσουμε. 

«Η χώρα των άλλων» Λειλά Σλιμανί, μετ. Κλαιρ Νέβα και Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Μεταίχμιο

«Αυτοί που επέζησαν», Τζέιν Χάρπερ, μετ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Μεταίχμιο

«Αβεσσαλώμ Αβεσσαλών», Γουίλιαμ Φώκνερ, μετ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Gutenberg

«Εκπνοή», Τεντ Τσιανγκ, μετ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Ίκαρος

«Ανωμαλία», Ερβέ Λε Τελιέ, μετ. Αχιλλέας Κυραικίδης, εκδ. Opera

«Να μάθω να μιλώ με τα φυτά», Μάρτα Οριόλς, μετ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Καστανιώτη

«Η θάλασσα δεν είναι μπλε», Πέλα Σουλτάτου, εκδ. Καστανιώτη

«Αρκαδία», Εμανυέλ Μπαιαμάκ-Ταμ, μετ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Πόλις

«Οι εμπρηστές», Ρ.Ο. Κουόν, μετ. Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδ. Δώμα

«Γη που χάνεται», Τζούλια Φίλιπς, μετ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο

«ρου», Κιμ Τούι, μετ. Δάφνη Κιούση, εκδ. Άγρα

«Γυμνά οστά», Δημοσθένης Παπαμάρκος, Kanellos Kob, εκδ. Polaris

«Σφαγείο Νούμερο 5 – Graphic Novel», Κέρτ Βόνεγκατ, Ράιαν Νορθ, Άλμπερτ Μόντειζ, εκδ. Anubis

«Η λίστα του Λεπορέλο», Φώτης Δούσος, εκδ. Νεφέλη

«Ο θάνατος του Οδυσσέα», Δημήτρης Σίμος, εκδ. Μεταίχμιο

«Έτσι αρχίζει το κακό», Χαβιέρ Μαρίας, μετ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Πατάκη

«Μην πεις λέξη», Πάτρικ Ράντεν Κιφ, μετ.Κωστής Πανσέληνος, εκδ. Μεταίχμιο

«Το πέρασμα του μακελάρη», Τζον Γουίλιαμς, μετ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Gutenberg

«Όλοι θέλουν να χορεύουν», Αλμπέρτο Γκαρλίνι, μετ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις

«Αυτοβιογραφία», Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου, εκδ. Μεταίχμιο

«Το δέρμα», Σέρχιο δελ Μολίνο, μετ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Ίκαρος

«Λευκή πανώλη», Φρανκ Χέρμπερτ, μετ. Νίκος Στρατηγάκης, εκδ. Οξύ

«Τέλος», Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, μετ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Καστανιώτη

«Σάγκι Μπέιν», Ντάγκλας Στιούαρτ, μετ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Μεταίχμιο

«Μπίλυ Μπαντ ναύτης», Χέρμαν Μέλβιλ, μετ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, Κώστας Σπαθαράκης, εκδ. Αντίποδες

«Ο μεγάλος απατεώνας», Χέρμαν Μέλβιλ, μετ. Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, εκδ. Πατάκη

«Ιστορία μιας καθωσπρέπει οικογένειας», Ρόζα Βεντρέλλα, μετ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Πατάκη

«Κατάλογος απωλεσθέντων», Γουντιτ Σαλάνκυ, μετ. Γιάννης Καλλιφατίδης, εκδ. Αντίποδες

«Ο γορίλλας του δολοφόνου», Γιακόμπ Βεγκέλιους, μετ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Πατάκη

«Άτακτο αίμα», Γιώργος Παπαδάκης, εκδ. Εστία

«Η τρυφερή αδιαφορία του κόσμου», Πίτερ Σταμ, μετ. Μαριάννα Τσάτσου, εκδ. Καστανιώτη

«Νοσταλγία», Μίρτσεα Καρταρέσκου, μετ. Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, εκδ. Καστανιώτη  

«Άλμπερτ Νόμπς. Ούτε άντρας, ούτε γυναίκα», Τζορτζ Μουρ, μετ. Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, εκδ. Στιγμός

«Έξι βαλίτσες», Μπίλλερ Μαξίμ, μετ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη

«Αναποδιά στην άκρη του γαλαξία», Έτγκαρ Κέρετ, μετ. Χρυσούλα Παπαδοπούλου, εκδ. Καστανιώτη

«Ο Τουρίστας», Ολεν Σταινχάουερ, μετ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις

«Ο γατούλης πέθανε», Ξαβιέ ντε Μουλέν, μετ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Στερέωμα

«Άνθρωποι στο περιθώριο», Ούλριχ Αλεξάντερ Μπόσβιτς, μετ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Κλειδάριθμος

«Χαμένοι στη Νάπολη», Χέντι Γκουντριτς, μετ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Κλειδάριθμος

«Σπασμένος καθρέφτης», Μέρσε Ροδορέρα, μετ. Ευριβιάδης Σοφός, εκδ. Καστανιώτη

«Το τέλος του έρωτα», Ίβα Ιλούζ, μετ. Διονύσης Παπαδουκάκης, Εκδόσεις του 21^ου

«Ο κουτσός άγγελος», Αλέξης Πανσέληνος, εκδ. Μεταίχμιο

«Πέμπτο βιβλίο», Λάβκραφτ, μετ.Μαρία Έξαρχου, εκδ. Οξύ

«Ο καιρός», Τζέννυ Όφιλ, μετ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα

«Πιστή και ενάρετη νύχτα», Λουίζ Γκλικ, μετ. Χάρης Βλαβιανός, Δήμητρα Κωτούλα εκδ. Στερέωμα

«Η ζωή εδώ και τώρα», Βισουάβα Σιμπόρσκα, μετ. Μπεάτα Ζουλκιεβιτς, εκδ. Καστανιώτη

«Εσύ κι εγώ», Όλιβερ Τζέφερς, μετ. Φίλιππος Μανδηλαράς, εκδ. Ίκαρος

«Ο σταθμάρχης Φαλλμεράυερ», Γιόζεφ Ροτ, μετ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα

Το live μας εδώ: 

https://www.facebook.com/698600764/videos/524325448892743/

  

"Η θάλασσα δεν είναι μπλε", Πέλα Σουλτάτου

Η θάλασσα δεν είναι μπλε είναι το πρώτο βιβλίο της Πέλας Σουλτάτου που διάβασα εγώ, αλλά το τέταρτο δικό της. Περίεργο, μιας και η Πέλα είναι γνωστή μπλόγκερ, είναι στην ηλικία μου, και πάντα με κάποιον περίεργο τρόπο ένιωθα πως είμαστε κοντά, έστω και διαδικτυακά. Ίσως να έφταιξε αυτή η οικειότητα, δημιουργεί ένα βάρος, αν δεν σου αρέσει το βιβλίο του ανθρώπου που τον νιώθεις κοντινό, η ευθύνη θα είναι μεγαλύτερη. Τελικά, όλα αυτά ήταν οι δικές μου ανασφάλειες, το βιβλίο της μου άρεσε, για να ακριβολογώ, το ευχαριστήθηκα.

Τα περισσότερα διηγήματα της συλλογής είναι πρωτοπρόσωπα, κι ο αναγνώστης έχει συνεχώς την αίσθηση πως είναι αυτοβιογραφικά, πως η συγγραφέας βυθίζεται στις μνήμες από τα παιδικά και τα εφηβικά της χρόνια για να πει πράγματα για το παρόν και να δει μακρινά στο μέλλον της. Η μνήμη και η νοσταλγία παίζουν ένα παιχνίδι επικίνδυνης ισορροπίας, κάποιες ιστορίες είναι σαν να διηγείται μια φίλη τη ζωή της, μετά ο τόνος αλλάζει, και θυμάσαι πάλι πως πρόκειται για μυθοπλασία. Τα κείμενα είναι ως επί το πλείστον μικρά, κάποια οριακά μιας σελίδας, κάποια λίγο μεγαλύτερα.

Ξεχωρίζουν το «Ο Στελής δεν παίζει με αμαξάκια», ένα πικρό διήγημα για το πώς είναι να είσαι ομοφυλόφιλος στην Κρήτη, το πολύ σφικτό, σχεδόν σαν ποίημα «Του Αγίου σώματος» αλλά και το έντονα αυτοβιογραφικό «Η μεγάλη μαμά και ο μικρός θεός»· που είμαι πεπεισμένη πως είναι αληθινό. Τα θέματα της Σουλτάτου είναι ο έρωτας, ο θάνατος κι η ζωή, οι σχέσεις των ανθρώπων, η παιδική μας ηλικία. Τόπος, ο δικός της, η Κρήτη, σε μερικά διηγήματα δεσπόζει τόσο (μαζί με την ντοπιολαλιά) που έχεις την αίσθηση πως ο τόπος πρωταγωνιστεί περισσότερο από όποιον άλλον χαρακτήρα. Αλλά μετά συνειδητοποιείς πως πρωταγωνίστρια είναι η γυναίκα, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, το πρώτο φιλί, ο πρώτος έρωτας, η πρώτη περίοδος, πώς είναι να είσαι θηλυκό σε μια κοινωνία που είναι ακόμα φαλλοκρατική αλλά διατείνεται πως δεν είναι. Πρόκειται για διηγήματα ενηλίκιωσης και ωρίμανσης.

Όλα αυτά συνθέτουν ένα σύμπαν πολύ ενδιαφέρον, κάποιες στιγμές παιδικό και ονειρικό, άλλες πολύ ενήλικο και σοβαρό. Από τη μνήμη αναδύεται αναπότρεπτα και το τραύμα, αυτό είναι πολύ δύσκολο να το αποφύγεις. Στην πράξη μάλλον στη μυθοπλασία είναι το ζητούμενο. H θάλασσα δεν είναι μπλε μοιάζει ένα απλό βιβλίο που εστιάζει στο βιώμα, μα δεν μένει σε αυτό, προχωρά βαθύτερα. Κι αυτή η μετουσίωση είναι τελικά η μαγεία της λογοτεχνίας.

                                 Κατερίνα Μαλακατέ

Η θάλασσα δεν είναι μπλε και άλλες αποκαλύψεις, Πέλα Σουλτάτου, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σ.193

"Η Ανωμαλία", Hervé Le Tellier

Ας ξεκινήσουμε από τον τίτλο, Η Ανωμαλία του Ερβέ Λε Τελιέ δεν έχει τίποτε το «ανώμαλο» έτσι όπως θα το υπονοούσαμε με το βρώμικο μυαλό μας στα ελληνικά. Πρόκειται για μια χωροχρονική ανωμαλία, που κάνει τις ζωές των ανθρώπων να μην είναι… ομάλες. Μάλλον δεν τα καταφέρνω πολύ καλά στους αφορισμούς και την παραδοξολογία, ο Λε Τελιέ βέβαια τα καταφέρνει καλύτερα, γιατί το μόνο άλλο του βιβλίο που έχω διαβάσει είναι ακριβώς αυτό, 100 αφορισμοί. Αυτό και το γεγονός πως είναι διευθυντής του OULIPO από το 2019 δεν συνηγορούσαν με την ιδέα πως θα έπιανα σύντομα αυτό το μυθιστόρημα (βαριέμαι όλους τους αφορισμούς όποιος κι αν τους έγραψε, όσο για το OULIPO με δυσκολεύουν ακόμα και οι μεγαλύτεροι τεχνήτες του). Όμως το γεγονός πως φίλος καλός επέμενε πως Η Ανωμαλία είναι "το βιβλίο της περασμένης του χρονιάς", η πλοκή που θυμίζει λίγο cyberpunk science fiction (με σποιλέριασαν πριν το πιάσω αλλά το σπόιλερ έπιασε τόπο) αλλά και το Goncourt του 2020 με έψησαν.

Το βιβλίο ξεκινά παράδοξα, σαν συλλογή διηγημάτων. Μαθαίνουμε τις ιστορίες έντεκα διαφορετικών ατόμων που φαινομενικά δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους: ενός πληρωμένου δολοφόνου που ζει διπλή ζωή, μιας αδίστακτης και ετοιμόλογης μαύρης δικηγόρου, ενός πιλότου που πεθαίνει από καρκίνο, ενός αρχιτέκτονα ερωτευμένου με μια πολύ μικρότερή του γυναίκα, ενός νιγηριανού σταρ, ενός συγγραφέα που έγραψε την Ανωμαλία πριν αυτοκτονήσει κ.ο.κ. Οι ιστορίες μοιάζει να ανήκουν η καθεμιά σε διαφορετικό λογοτεχνικό είδος, κάποιες είναι crime fiction, κάποιες πολαρ, σε κάποιες το στυλ είναι εντελώς λυρικό και ποιητικό, έχει δράμα, έχει κωμωδία, ρομάντζο, σασπένς. Το μόνο που ενώνει όλους αυτούς τους χαρακτήρες είναι πως κάποια στιγμή βρέθηκαν όλοι μαζί (243 άνθρωποι μαζί με το πλήρωμα) στην πτήση AIRFRANCE 006 από Νέα Υόρκη για Παρίσι τον Μάρτιο του 2021. Α, ξέχασα να σας πω, το βιβλίο εκτυλίσσεται τον Ιούνιο του 2021. Ναι, ναι, του μήνα που διανύουμε.

Κι εκεί που μάλλον αδιάφορα διαβάζεις καλογραμμένες ιστορίες, ξεκινά το "Πρωτόκολλο 42"  (σαφής αναφορά σε αυτόν που νομίζετε) και τα πάντα αλλάζουν διαστάσεις, η γραφή, οι χαρακτήρες, η πλοκή· και το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Αν μέχρι εκεί σερνόσουν από σελίδα σε σελίδα, μετά δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου. Γιατί το είδος που διάλεξε εδώ να εκμεταλλευτεί στο σύνολο ο Λε Τελιέ είναι αυτό της τηλεοπτικής σειράς επιστημονικής φαντασίας, κι έτσι καταλήγουμε με ένα βιβλίο που μοιάζει με το Lost ως προς τη δομή (και ως προς το τέλος όμως, ε;). Ένα βιβλίο που αφήνει τους ήρωες του όχι απλά να κοιτάνε στον καθρέφτη, αλλά να κοιτάνε τον ίδιο τους τον εαυτό κατάματα, ξεγυμνωμένο από φτιασίδια, με δεδομένο παρελθόν και μέλλον. Κι όποιος αντέξει.

Έτσι διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα "βαριά" λογοτεχνικό, στηριγμένο σε όλη την θεωρία του OULIPO, με κεντρικό θέμα τον χρόνο, τη ζωή και το θάνατο. Ο Λε Τελιέ εκμεταλλεύεται όλα τα λογοτεχνικά genres, αλλά το κάνει με όρους τηλεοπτικής σαπουνόπερας του HBO (ή έστω του Netflix). Πόσο παράδοξα σαγηνευτικό είναι όλο αυτό; Πρόκειται για μια φαντασμαγορία, εκεί που ασχολείσαι με τον χαρακτήρα, σκάει μια λογοτεχνική αναφορά (οι τίτλοι των κεφαλαίων ας πούμε είναι στίχοι από ποιήματα του Ρεϊμόν Κενώ), εκεί που αναγνωρίζεις ένα παστίς, το βιβλίο αρχίζει να κάνει χιούμορ κάπως γυμνασιακού επιπέδου για τον Τραμπ και τον Μακρόν θυμίζοντας έντονα Πεντάγωνο καλεί Μόσχα. Όποιος πιάσει, ό,τι πιάσει από όλη την κουλτούρα (και την υποκουλτούρα μαζί) του καιρού μας. Μεταμοντερνισμός σε γερές δόσεις δηλαδή, παρέα όμως με μια πολύ στέρεη αφήγηση.

Η Ανωμαλία πήρε πανάξια του Γκονκούρ του 2020. Είναι ένα βιβλίο για όλους, που μπορεί να μυήσει τους πάντες και σε έναν κόσμο διαφορετικό, λογοτεχνικό. Δεν απαιτεί να βρεις όλες τις λογοτεχνικές, μουσικές, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές αναφορές για να απολαύσεις την ιστορία. Όμως σίγουρα απαιτεί μια δεύτερη ανάγνωση, όταν συνειδητοποιήσεις τι κρύβεται πίσω από την πολύ γοητευτική πλοκή. Τελικά είναι ένα βιβλίο για την κουλτούρα, πολύ περισσότερο από ό,τι είναι ένα βιβλίο για τη ζωή, τον θάνατο και τι είναι ανάμεσά τους. Και αυτή η συνειδητοποίηση δεν έρχεται παρά μόνον μετά το τέλος της ανάγνωσης∙ σκάει σαν ηφαίστειο στο μυαλό σου, κάνοντάς σε να το θες ξανά.

                                                      Κατερίνα Μαλακατέ 

"Η Ανωμαλία", Hervé Le Tellier, μετ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera, 2021, σ.412

"Να μάθω να μιλώ με τα φυτά", Marta Orriols

Όταν ο θάνατος παύει να αφορά πλέον τους υπολοίπους, είναι αναγκαίο να φροντίσεις να του βρεις χώρο στην άλλη πλευρά του υφάλου, γιατί, αν δεν το κάνεις, θα καταλάβει όλο τον χώρο με απόλυτη ελευθερία.

Ο θάνατος δεν είναι κάτι μυστικιστικό. Ο θάνατος είναι κάτι φυσικό, λογικό, πραγματικό.

Ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο της Καταλανής Μάρτα Οριόλς χωρίς να ξέρω τίποτα για αυτό. Εντάξει, έπαιξε ρόλο, αν και είναι μάλλον ντροπιαστικό, η καταγωγή της συγγραφέα, το οπισθόφυλλο, το φοβερό εξώφυλλο, όλα όσα δεν έπρεπε δηλαδή. Και κατέληξα να τελειώσω το βιβλίο την ίδια μέρα, γιατί μιλούσε για κάτι που σπάνια έχω βρει αλλού, το μπλοκάρισμα του πένθους.

Η Πάουλα είναι μια σαραντάχρονη νεογνολόγος. Ζει πολύ μέσα από τη δουλειά της, και η ίδια δεν ήθελε ποτέ παιδιά, μόνον να σώζει τα νεογέννητα των άλλων. Ο επί πολλά χρόνια σύντροφός της, ο Μάουρο, σκοτώνεται σε αυτοκινητιστικό, αφού όμως της έχει ανακοινώσει την προηγούμενη μέρα πως δεν την αγαπά πια και πως έχει σχέση με μια άλλη γυναίκα. Έτσι η Πάουλα βρίσκεται με ένα αβίωτο πένθος, πρέπει να πάρει απόφαση το τέρμα της προσωπικής της ζωής, που θα ίσχυε βέβαια κι αν ζούσε ο Μάουρο, αλλά και τον θάνατο ενός άντρα που δεν είχε πάψει αγαπά. Δεν λέει σε κανέναν για τον χωρισμό, μόνο για τον θάνατο και χώνεται μέσα στο κεφάλι της.

Εκεί χώνεται και ο αναγνώστης. Αυτό είναι τόσο γοητευτικό στο βιβλίο, η συγγραφέας μπαίνει στην καρδιά του πένθους και περιγράφει το στάδιο εκείνο που δεν μπορείς να θρηνήσεις, δεν μπορείς να αποδεχτείς την απώλεια, δεν μπορείς να ζήσεις. Όλα κινούνται στον ρυθμό του θανάτου, αλλά εσύ δεν μπορείς με τίποτα να κινηθείς σε αυτόν, αποσύρεσαι από την καλή προαίρεση των άλλων μόνον (που φαντάζει αφόρητη), θέλεις να ουρλιάξεις κι όχι να κλάψεις. Τελικά δεν κάνεις ούτε αυτό. Βάζεις σε κούτες τα πράγματα του πεθαμένου και τα παρατάς απέξω, ξεχνάς απότιστα τα φυτά του, θέλεις να τα ξεφορτωθείς. Έχει κι άλλα στάδια το πένθος, πιο «ανθρώπινα», πιο κατανοητά. Όμως αυτό το ακατανόητο κομμάτι, μέχρι να αφεθείς στον τρόμο, πονάει πιο βαθιά γιατί αυτός που πενθεί νιώθει σχεδόν «μη άνθρωπος», σαν να προσδοκούν κάτι όλοι από εκείνον κι εκείνος να μην μπορεί να κάνει το πιο απλό, να θρηνήσει.

Είχα σε αυτά τα χρόνια τα τελευταία το μετρικό μου στο αβίωτο, αδιανόητο πένθος. Και αυτό το ανείπωτο, κατάφερε να μεταφέρει η Οριόλς. Δύσκολο να το κατανοήσεις αν δεν το έχεις βιώσει. Η λογοτεχνία, η τέχνη γενικά, έχει αυτή την ιδιότητα, να σου αποκαλύπτει πτυχές που πιθανώς δεν ήξερες καν. Από αυτή την άποψη, το βιβλίο της Οριόλς έχει πετύχει σε μεγάλο βαθμό. Αλλά και στον τρόπο γραφής, το βιβλίο μου ταίριαξε, με συνεπήρε. Τελικά ίσως να μην είχα τόσο άδικο που το διάλεξα μόνο και μόνον γιατί είναι καταλανικό, μπορεί αυτή η λογοτεχνία να μου ταιριάζει. 

                                                            Κατερίνα Μαλακατέ

"Να μάθω να μιλώ με τα φυτά¨, Μάρτα Οριόλς, μετ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Καστανιώτη, 2021, σελ. 260

"Η Ζέλντα έφυγε", Φωτεινή Ναούμ

 

Η Φωτεινή Ναούμ είναι από τους συγγραφείς της γενιάς μου που γράφει πολύ, σχεδόν ασταμάτητα. Επτά ήδη βιβλία στο ενεργητικό της. Ξεκίνησα να τη διαβάζω από τον Διαχειριστή το 2012 κι έπειτα την ξαναβρήκα με την Υγρη πόλη το 2017, και τώρα με τη Ζέλντα. Κάθε της βιβλίο είναι διαφορετικό, αλλά οι εμμονές παραμένουν οι ίδιες: οι ανθρώπινες σχέσεις, πώς πρέπει να ζούμε τη ζωή μας, ελεύθεροι από συμβάσεις ή οδηγούμενοι από τη λογική, τη ρουτίνα και τη συνήθεια;

Δυο πρωταγωνιστές σε αυτό το βιβλίο, κι ας μιλάει ο τίτλος μόνο για τη Ζέλντα. Αυτή, μια γυναίκα υπερβατική, που ξέρει να γοητεύει κι έπειτα να φεύγει και να αφήνει τους άντρες λειψούς, να την περιμένουν, ονειρεύεται να γίνει μια μέρα πρωταγωνίστρια ενός μυθιστορήματος. Κι αυτός, ο Ανδρέας Μεντάς, γνωστός συγγραφέας, αναλαμβάνει να γράψει την ιστορία της. Γνωρίζει σταδιακά τους άντρες που σημάδεψε η παρουσία της Ζέλντας, χωρίς να κρύβει από κάποια στιγμή και μετά, πως ανήκει σε αυτούς. Κι αυτός τη θέλει πίσω, κι αυτός την αποζητά.

Η Ζέλντα είναι εκτός του κόσμου τούτου. Μοιάζει με άλλες τέτοιες larger than life ηρωίδες, σε πάρα πολλές στιγμές μου θύμισε την Ζένια στην Κλέφτρα Κίσσα της Άτγουντ. Η Ζέλντα κάνει την κάθε στιγμή σημαντική, ζει εκτός από τις συμβάσεις, μεγάλωσε εκτός οικογένειας, και για αυτό δεν αντέχει εντός. Όλο φεύγει, μόλις κάτι γίνεται ρουτίνα, μόλις χαθεί η μαγεία. Ο Μεντάς την ακολουθεί, δυσκολεύεται να γράψει, χώνεται μέσα στην ιστορία της, τα παρατάει, ξαναπροσπαθεί, σμπαραλιάζει τη ζωή του. Αυτός θα θελε να είναι εκτός, αλλά είναι εντός του κόσμου.

Το βιβλίο μιλάει για το ποιοι είμαστε, τι είναι ζωή και τι είναι ελευθερία. Για τους συγγραφείς έχει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί ακολουθούμε τον Μεντά στην πορεία της συγγραφής του μυθιστορήματος, αναγνωρίζουμε λίγο από τον εαυτό μας. Δεν μπορώ να πω πως βρίσκω κομμάτια δικά μου στη Ζέλντα. Είναι σαν να είμαι το άκρο αντίθετό της, εγώ όπου βρω ασφάλεια κουρνιάζω, εκείνη δεν αντέχει. 

Το μυθιστόρημα της Φωτεινής Ναούμ είναι εξαιρετικά ευκολοδιάβαστο, σε βάζει εκείνο σε αναγνωστικό ρυθμό. Ίσως περισσεύουν κάποιοι διάλογοι, θα μπορούσαν να είναι πιο μαζεμένη και σφιχτή η πλοκή όσο πλησιάζουμε προς το τέλος. Όμως αυτά τα λέει κανείς εκ των υστέρων, καταλαβαίνω πως η συγγραφέας αγάπησε την ηρωίδα της βαθιά, ενώ κατά βάθος η ίδια είναι ο Μεντάς. Κι όταν οι ήρωες σου γίνονται ένα με σένα, είναι κάπως δύσκολο να τους συμμαζέψεις.

                                          Κατερίνα Μαλακατέ 

"Η Ζέλντα έφυγε", Φωτεινή Ναούμ, εκδ. Bell, 2021, σ. 414

«Δυσφορεί η νύχτα» , Marieke Lucas Rijneveld

 

Έπιασα στα χέρια μου με μεγάλη ανυπομονησία το «Δυσφορεί η νύχτα» της/του Μαριέκε Λούκας Ρίνεβελντ. Ο/η συγγραφέας είναι μόλις είκοσι εννέα χρονών, αυτό είναι το πρώτο του/της βιβλίο και είναι το πρώτο μη-δυαδικό άτομο που πήρε το Booker.

Η ιστορία ξεκινά τραγικά, η Τζάκετ, ένα δεκάχρονο κορίτσι εύχεται να μην σκοτώσουν το κουνέλι της για το γιορτινό τραπέζι των Χριστουγέννων, αλλά αντίθετα να πεθάνει ο αδελφός της, που δεν την πήρε μαζί του για πατινάζ λέγοντας της πως είναι πολύ μικρή. Και το αδιανόητο συμβαίνει, ο αδελφός της γλιστρά σε μια τρύπα στον πάγο και πνίγεται. Το κουνέλι παραμένει μια χαρά.

Παρακολουθούμε την οικογένεια να βυθίζεται έπειτα από αυτό, η Τζάκετ και τα δυο της εναπομείναντα αδέλφια προσπαθούν κάπως να ισορροπήσουν με δυο γονείς που γίνονται ολοένα και πιο ανισόρροποι. Και το πένθος, αυτό το αβίωτο, ανείπωτο πένθος γίνεται πληγή. Κι ο ένας πληγώνει συνεχώς τον άλλο. Και η ενοχή είναι τεράστια, και δεν μπορεί να τη μοιραστεί με κανέναν. Και δεν βγάζει με κανέναν τρόπο το μπουφάν της. Ως το τέλος.

Πρόκειται για ένα αφόρητο βιβλίο, η δυσφορία του τίτλου είναι απίστευτα ειλικρινής. Υπήρχαν στιγμές που το έβλεπα στο κομοδίνο μου και δεν ήθελα με τίποτα να το συνεχίσω. Από αυτή την πλευρά είναι ένα μυθιστόρημα πλήρως επιτυχημένο. Από την άλλη, τίποτα δεν γίνεται, τίποτα δεν προχωρά την ιστορία, ούτε αυτοί προχωρούν, μόνο βουλιάζουν από τη μια δυστυχία στην άλλη. Τα πάντα θυσιάζονται στον βωμό της αγάπης. Μιας αγάπης χριστιανικής, κλειστοφοβικής κι εξαιρετικά πιεστικής, που δεν μπορείς με τίποτα να την αντικρούσεις. Ο/η συγγραφέας ήθελε να μιλήσει για την κακοποίηση και τον πόνο. Και τα κατάφερε εξαιρετικά καλά. Αλλά ταυτόχρονα φαίνεται σαν να μην μπορεί να αρθεί από αυτή τη μιζέρια, χάνεται στο βάθος της δυστυχίας. Και το γεγονός πως πρωταγωνιστές είναι παιδιά το κάνει ακόμα πιο δύσκολο.

Δεν είμαι σίγουρη πως μου ταίριαξε αναγνωστικά το «Δυσφορεί η νύχτα». Με κάποιον τρόπο το βιβλίο τώρα που το έχω τελειώσει συνεχίζει να με απωθεί. Δεν είμαι όμως και σίγουρη πως μια τέτοια ιστορία θα μπορούσε να ειπωθεί αλλιώς. Γιατί ο τρόμος, αυτός ο τρόμος που σου τρώει τα σωθικά για το τι θα συμβεί στην επόμενη σκηνή κακοποίησης, συναισθηματικής και σωματικής, είναι πολύ δύσκολο να εκφραστεί αλλιώς.

                                      Κατερίνα Μαλακατέ

«Δυσφορεί η νύχτα» , Marieke Lucas Rijneveld, μετ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος, 2021, σ.332