Μερικά βιβλία αξίζουν καλύτερα τον κόπο τους από άλλα, κι άλλα είναι τέτοια η δυναμική τους που όταν τα διαβάζεις ένα κομμάτι του ψυχισμού σου δεν είναι ποτέ πια το ίδιο. Το "Tαξίδι στην άκρη της νύχτας" ανήκει αναμφίβολα στην δεύτερη κατηγορία. Δεν θα καταδεχτώ εδώ να ασχοληθώ με τον Σελίν σαν άνθρωπο, τι πίστευε ή δεν πίστευε, τι έκανε ή δεν έκανε. Ίσως μάλιστα να μην θέλω να διαβάσω κι άλλο βιβλίο του μετά από αυτό, στο «Ταξίδι» τα είπε όλα.
Ήρωας ο μικρός Μπαρνταμού που κατατάσσεται σε μια στιγμή αυθορμητισμού στον Γαλλικό στρατό κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου και γρήγορα καταλαβαίνει την ουσία του πολέμου, πως εκείνου προσωπικά τίποτα δεν του έκαναν οι Γερμανοί. Προσποιείται τον ψυχικά διαταραγμένο για να ξεφύγει, τη γλιτώνει από τα άσυλα, τον στέλνουν στην Αφρική, όπου κοντεύει να πεθάνει από την αρρώστια, φεύγει για την Αμερική, τελικά καταλήγει στο Παρίσι, τελειώνει τις σπουδές του στην Ιατρική και γίνεται ιατρός των φτωχών. Σε όλες αυτές τις περιπέτειες, ένα πρόσωπο τυχαίνει συνέχεια στο διάβα του, ο Ροβινσώνας Λεόν, ο ετερώνυμός του, το άλλο του μισό, ο τυχοδιώκτης «φίλος» του.
Ο Μπαρνταμού ξεκινά σχεδόν έφηβος την πρωτοπρόσωπη περιπέτειά του και καταλήγει κυνικός γιατρός και η αφήγηση τον ακολουθεί σε αυτή τη μεταμόρφωση- το ύφος του βιβλίου είναι αξεπέραστο. Αλλά αυτό που σπάει κόκαλα είναι οι αλήθειες, αυτές οι αλήθειες που καταλύουν ανά πάσα στιγμή αυτό που μας μαθαίνουν. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί στον πόλεμο, υπάρχει μόνο πόλεμος και θάνατος, οι φτωχοί είναι το ίδιο μίζεροι και κουτοπόνηροι, έτοιμοι να σε εκμεταλλευτούν όπως οι πλούσιοι, ο άνθρωπος θα κάνει τα πάντα για να επιβιώσει και μετά θα χρειαστεί να τα δικαιολογήσει και να τα ωραιοποιήσει ακόμα και στον ίδιο του τον εαυτό, η συνύπαρξη είναι αναγκαία κι όμως στην ουσία ανύπαρκτη και ευκαιριακή. Μέσα στην ανηθικότητα ο Μπαρνταμού κρατά μια σταθερά, όχι αξιών, αυτό είναι ανέφικτο, απλά μια σταθερά εαυτού που με αυτή πορεύεται, και μαθαίνει να την εκτιμά, τόσο που κάποια στιγμή δεν έχει ανάγκη πια το εντελώς ανήθικο μισό του, τον Ροβινσώνα.
Ομολογώ πως το «Ταξίδι στην άκρη της νύχτας» ήταν αναζωογονητικό, σπάνια βλέπεις στο χαρτί τις μύχιες σκέψεις σου, αυτές που σκέφτεται όλος ο κόσμος, ίσως και να τις λέει, αλλά γραμμένες αποκτούν μια άλλη διάσταση, πιο κυνική, πιο βρώμικη και πιο επίσημη. Είναι μια βουτιά στην ανθρώπινη φύση κι αυτή συχνά περιλαμβάνει και τα σκατά μας.
