500.000 views μετά...

Αύριο είναι τα γενέθλια του Διαβάζοντας. Αισίως κλείνει τα πέντε χρόνια και περπατά στο έκτο της λειτουργίας του. 579 αναρτήσεις και πάνω από 500.000 επισκέψεις μετά, έχω ακόμα όρεξη να το ανανεώνω συχνά, να απαντώ σε mail και inbox, να ακούω συμβουλές για βιβλία, να δίνω συμβουλές για βιβλία, να αλληλεπιδρώ με όλους τους τρόπους με τους βιβλιόφιλους που μπαίνουν στο ιστολόγιο για να πάρουν μια ιδέα για τα επόμενά τους διαβάσματα, να δουν αν συμφωνούμε για αυτά που έχουν ήδη διαβάσει ή για να κάνουν απλά χάζι.

Μέσα σε αυτά τα χρόνια έγιναν κοσμοϊστορικές αλλαγές στη ζωή μου. Δηλαδή μη φανταστείτε, απλά, καθημερινά πράγματα. Όταν το ξεκίνησα ήμουν μια κοπέλα 29 χρονών που διάβαζε και δούλευε πολύ ως φαρμακοποιός. Τώρα είμαι μια γυναίκα 35 χρονών παντρεμένη με δυο παιδιά, έχω εκδώσει ένα βιβλίο, έχω ανοίξει ένα βιβλιοπωλείο αλλά τα βασικά δεν άλλαξαν : διαβάζω και δουλεύω πολύ (στο βιβλιοπωλείο αλλά πρέπει να γυρίσω και στο φαρμακείο, πώς να το κάνουμε τώρα). 

Έχω πολλά για τα οποία πρέπει να ευγνωμονώ το blogging και για αυτό δεν πρόκειται έτσι εύκολα να το απαρνηθώ. Για αρχή έβαλε τα διαβάσματα μου σε μια σειρά, με γλίτωσε από τη σαβούρα, από τον σωρό- τώρα πια όλο και πιο σπάνια αγοράζω βιβλία από το οπισθόφυλλο, ξέρω τι θέλω να διαβάσω και πότε. Από την άλλη είναι συχνά η ψυχοθεραπεία μου, το προσωπικό μου ημερολόγιο, η διέξοδος από την καθημερινότητα. Έχω ένα κακό κι ένα καλό. Είμαι εύκολη στην πρώτη επαφή, δύσκολη στην δεύτερη∙ το πρώτο τείχος δεν υπάρχει, το δεύτερο είναι σχεδόν αδιαπέραστο. Μπορώ να λέω πολλά με πολλούς αλλά λίγα με πολύ λίγους. Αυτόν τον κόμπο τον λύνει το blogging και το γράψιμο, με αφήνουν να εκδηλωθώ και να απλωθώ.

Δεν θέλω καθόλου να μπω στην διαμάχη ανάμεσα στα απλά κείμενα του «βιβλιοblogging» και τα σύνθετα της «κριτικής». Ο καθένας έχει τον χώρο και τον χρόνο του, τον τρόπο του να βλέπει τα πράγματα. Ούτε σε κουβέντες για το αν πρέπει ή όχι να έχω σαφή πολιτική στάση μέσα από αυτό το blog. Έχω, είναι συχνά φανερή, άλλοτε όταν δεν θέλω παραμένει μόνο για μένα. Κι αν αρχίσω να παίρνω πολύ στα σοβαρά τον εαυτό μου, μπορείτε πάντα και να με μπατσίσετε.

Υ.Γ 42 Συνεχίζω να μην απολαμβάνω τα ανώνυμα mails που με αποκαλούν άσχετη, βλάχα και διάφορα άλλα, αλλά τι να κάνουμε.

Υ.Γ. 42-2 Υπολογίζω πως θα συνεχίζω να σας πρήζω για καιρό. Συντονιστείτε.      

Απολογισμός σε απλά μαθηματικά

Υπάρχουν δυο τρία πράγματα που δεν μπορούν να μετρηθούν με απλά μαθηματικά, να τα βάλεις κάτω, να τα υπολογίσεις με νηφαλιότητα και να βρεις αυτό που σου ταιριάζει καλύτερα. Κυρίως δεν μπορείς να ανακαλύψεις με μαθηματικό τύπο το πώς θα ζήσεις την ζωή σου, να ξέρεις με σιγουριά αν το επέλεξες ή όχι αυτό που βιώνεις. Μιλώ για όλα αυτά, τα ξαφνικά και αναπάντεχα, που δεν μπορείς να τα ελέγξεις. Πέρα από τα βασικά, η ζωή και ο θάνατος, είναι κι άλλα. Όπως ο έρωτας. Που δεν εξηγείται. Είναι μια κίνηση, μια αίσθηση, το να θέλεις να είσαι εκεί και να μην είσαι εδώ. Ο έρωτας στην αρχική του μορφή με λίγα λόγια, πριν του βάλεις τον μανδύα της σχέσης, τον ντύσεις νύφη και του κάνεις και δυο παιδιά.

Στα μέσα της τέταρτης δεκαετίας της ζωής μου (ναι, έτσι πικρά λένε μαθηματικά τα 35) έχω κάνει περίπου αυτά που θα ονειρευόταν η μέση μάνα για την κόρη της. Έχω πτυχίο και μεταπτυχιακό, παντρεύτηκα ένα καλό παιδί κι έχω και δυο παιδιά, έχω δουλέψει μια δεκαετία σε μια δουλειά που μπορεί ακόμα και με θρέφει. Παράλληλα βέβαια μου συνέβαιναν και πράγματα που δεν ονειρεύεται μια μάνα για την κόρη της. Έχω αλητέψει κι έχω ερωτευτεί- τον σωστό και τον λάθος και τον πολύ λάθος άνθρωπο-, έχω στήσει φιλίες που τις έχασα, κι άλλες που δεν τις προσπάθησα και τις έχω ακόμα, έχω βγάλει σε τούτο εδώ το blog επωνύμως τα σώψυχά μου σε κοινή θέα προς μεγάλη ευχαρίστηση του σογιού μου∙ έχω εκδώσει ένα βιβλίο κι έχω ανοίξει κι ένα βιβλιοπωλείο. Έχω χάσει και τον πατέρα μου.    

Από όλα αυτά- τις συμβατικές μου υποχρεώσεις ως κοινωνικό ζώο και τις άλλες τις μη συμβατικές- πήρα εξίσου χαρά και λύπη. Κι από τα καθιερωμένα και τα απλά, και από τα όχι και τόσο. Τα παιδιά, ο γάμος, η δουλειά, που μοιάζουν τετριμμένα, σχεδόν ανυπόφορα μπανάλ και κλισέ, δεν με απογοήτευσαν όσο θα περίμενα στην εφηβεία μου. Τότε που ήμουν σίγουρη πως εγώ δεν θα κάνω όλα αυτά που κάνουν όλοι οι άλλοι. Αλλά και τα άλλα, δεν με άφησαν με την αίσθηση του ανικανοποίητου, δεν με γέμισαν ενοχές και άγχη, δεν με πέταξαν στον βόρβορο της αμαρτίας. Πριν είκοσι χρόνια έβλεπα δυο δρόμους – το καλό παιδί, το κακό παιδί. Έπρεπε τότε να διαλέξω κι αποφάσισα τη σύμβαση από δειλία. Έτσι πίστευα.

Και τώρα την σύμβαση διαλέγω. Όμως αλλάζουν οι όροι της, μπορούν πια να συμπεριλάβουν αυτό που είμαι. Κι αυτή η διαδικασία- από το κορίτσι με την μαύρη ιδιοσυγκρασία που οι δικοί του πάντα φοβόντουσαν πως θα δώσει μια και θα τα κάνει όλα λίμπα, στη γυναίκα που έχει συναίσθηση πως ακόμα κατέχει αυτή τη δύναμη αλλά δεν επιθυμεί πια να την χρησιμοποιήσει- λέγεται ωρίμανση. Και δεν μετριέται με μαθηματικά, δεν ζυγίζεται στα υπέρ και τα κατά, δεν μπορεί να εξηγηθεί. Ακόμα θέλω να αλλάξω τον κόσμο. Όμως τώρα πια είμαι διατεθειμένη να αλλάξω κι εγώ μαζί του.

Υ.Γ. 42 Αυτό που δεν θα αλλάξει μάλλον είναι η κυκλοθυμία μου. Την κακομοίρα την ανάρτηση για τον "Συλλέκτη" είναι η τρίτη φορά που την αναβάλλω. 

Απολογισμός εν τω μέσω του Μαγιού

Δεν ξέρω πως και γιατί μου βγήκε η διάθεση απολογισμού μες στα μέσα του Μαΐου, είναι όμως το 2013 ως τώρα μια χρονιά για μένα ξεχωριστή, διαφορετική από πολλές που έχω ζήσει στη ζωή μου. Η πρώτη χρονιά χωρίς τον πατέρα μου και συνειδητοποίησα μέσα από όλο αυτόν τον ορυμαγδό- το θόρυβο της ψυχής που τον αναχαίτισα γιατί έχω άντρα και παιδί και μια μάνα σε κατάθλιψη- πως ο άλλοτε τρόπος μου έχει αλλάξει∙ τώρα τα πράγματα μπαίνουν μέσα μου αντί να τα φτύνω έξω με ουρλιαχτά. Ανακαλύπτουν τις ρωγμές και διεισδύουν σε τόπους παλαιότερα τελείως κλειστούς για μένα.

Ταυτόχρονα δυο κοσμογονικές αλλαγές συμβαίνουν στη ζωή μου. Στο σώμα μου μεγαλώνει ένα ακόμα μωράκι, θα ξεμυτίσει σε 5,5 μήνες, αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα. Λείπει η συγκίνηση της πρώτης φοράς, ίσως λίγο και η προσοχή. Όμως αυτή η μοναδική στιγμή που μια γυναίκα -καλά μαζί με έναν άντρα- φτιάχνει ζωή είναι το ιερότερο αγαθό, μια αίσθηση μοναδική και διαφορετική από τις άλλες που σε αρπάζει από τα μούτρα και σου χαλάει δυο τρεις από τις ψευδαισθήσεις σου.

Η δεύτερη είναι ακόμα στα σκαριά. Αν μου κάτσει θα το μάθετε λίαν συντόμως γιατί πρώτη φορά σχεδιάζω μαζί με έναν φίλο κάτι που έχει να κάνει με τα βιβλία. Όχι, δεν θα μπορώ αμέσως να αλλάξω επαγγελματική δραστηριότητα, ίσως και ποτέ- η φαρμακοτρίφτισσα δε θα πεθάνει. Όμως η ιδέα με εξιτάρει και με ενθουσιάζει.

Τα βιβλία υπήρξαν πάντα για μένα τροφοδότης. Ελπίζω μες στο 2013 να κυκλοφορήσει και το μυθιστόρημά μου, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Για μένα τα βιβλία των άλλων είναι το ζήτημα, πάντα. Βρίσκομαι σε καλή αναγνωστική φάση, με ρυθμό. Σε αυτό δεν ντρέπομαι να πω πως συνεισφέρει το μπλογκ. Με δυο τρόπους, οι συνεχείς προτάσεις μέσα από αυτό με κρατούν σε εγρήγορση, αποκαλύπτουν τα κενά μου, μου μαθαίνουν συγγραφείς, με κατευθύνουν. Κι από την άλλη φέτος περισσότερο από κάθε άλλη φορά γνώρισα ανθρώπους που κόλλησα μαζί τους κι είναι το ίδιο χτυπημένοι όσο κι εγώ- βαθαίνουν οι παλιές βιβλιοφιλικές μου φιλίες κι οι καινούργιες έρχονται με φόρα.     

Την περασμένη φορά που ήμουν έγκυος οι ρυθμοί ανάγνωσης έπεσαν σχεδόν στο μισό, για τρία χρόνια διάβαζα καμιά τριανταριά βιβλία ανά έτος. Τούτη τη φορά- ίσως γιατί πια ξέρω τι με περιμένει ως μωρομάνα, κι έχουν μειωθεί σημαντικά και οι ώρες που δουλεύω- διαβάζω με τη λύσσα και τη μανία κάποιων χρόνων πριν. Και ναι, τα διαβάζω όλα αυτά τα βιβλία, για να λύσω την απορία στην προηγούμενη ανάρτηση. Και ναι ταυτοχρόνως είμαι μάνα, εργαζόμενη (τώρα λιγότερο, τα περισσότερα απογεύματα δεν πηγαίνω) και σύζυγος και νοικοκυρά και βάφω και τα νύχια μου. Α, και συνεχίζω να γράφω. Όμως μου συμβαίνει κάτι αναπάντεχο. Τώρα γράφω για την καθημερινότητα, αντλώ από μένα για να πλάσω χαρακτήρες της διπλανής πόρτας. Οι ρωγμές  που λέγαμε.

Υ.Γ. 42 Τούτο το χρόνο γνώρισα δια ζώσης αρκετούς από του βιβλιόφιλους μπλόγκερς και πολύ τους συμπάθησα τους περισσότερους. Αλλά συνειδητοποίησα πως, αν και στην Ελλάδα διαβάζουν κυρίως γυναίκες όπως παρατήρησε πρόσφατα κι ο Coe, βιβλιοφιλικά μπλογκς διατηρούν κατά κανόνα άντρες. Γιατί;  

Ύμνοι σε ένα μπλογκ

Πριν ανοίξω αυτό το μπλογκ διάβαζα πολύ, πιθανότατα πιο πολύ από ότι τώρα γιατί τότε δεν ήμουν μάνα, ζούσαμε με τον άντρα μου σε ένα μικρότερο σπίτι τα δυο μας και μας ξέραν πολύ καλά όλα τα ντελιβεράδικα της γειτονιάς. Αλλά, αν και παρακολουθούσα που και που τα ένθετα των εφημερίδων και τα μπλογκς, διάβαζα και λίγο fast food -ό,τι έπεφτε στα χέρια μου, ό,τι έβλεπα σε περίοπτη θέση στα αγαπημένα μου βιβλιοπωλεία, ό,τι τύχαινε κάποιος κάπου κάποτε να μου αναφέρει. Σε ποσότητα είχα πολύ καλύτερα σκορ, σε ποιότητα δεν είμαι και τόσο σίγουρη.

            Άνοιξα το μπλογκ από καθαρή ματαιοδοξία, για να δείξω στον εαυτό μου και στους οικείους μου πως εγώ διαβάζω περισσότερο και καλύτερα από όλους τους, για να έχω μια σταθερή ενασχόληση με το μόνο πράγμα που δεν με κουράζει ποτέ, που θα μπορούσα να το κάνω επάγγελμα χωρίς κόπο. Για να μην πηδήξω από το παράθυρο που κανένας δεν δεχόταν να εκδώσει το βιβλίο μου χωρίς αμοιβή, που με δυο τρεις έφτασα στο τσακ αλλά μετά άρχισαν να μου ζητάνε λεφτά που δεν ήθελα να δώσω, για να μη βλέπω τα χειρόγραφα να γυρνάνε με την επισήμανση προς έκδοση πρόχειρα σβησμένη ή σκισμένη. Α, και για να μην τρελαθώ που δουλεύω σε μια δουλειά που απαιτεί τουλάχιστον οκτώ ώρες από το χρόνο μου, που δε σε αφήνει να πάρεις ανάσα, που συχνά σε αφήνει με την αίσθηση της στυμμένης λεμονόκουπας στο τέλος της βάρδιας.

            Άνοιξα λοιπόν ένα βιβλιοφιλικό μπλογκ για όλους τους λάθους λόγους. Και στην πορεία βρήκα τους σωστούς, ανακάλυψα βιβλία που δεν είχα ακούσει κι ας επρόκειτο για παγκόσμια αριστουργήματα, μίλησα με ανθρώπους έστω και διαδικτυακά που αγαπάνε τα βιβλία όσο κι εγώ - με κάποιους κι ας μην φαίνονται ποτέ στο μπλογκ μιλάω μέσω mail, με κάποιους άλλους μέσω facebook, και με άλλους εδώ. Τί σημασία έχει; Μεγάλωσαν οι ορίζοντες μου. Και ανακάλυψα και τη Biblionet. Μα τον Τουτατή, πριν το μπλογκ δεν ήξερα πως υπάρχει αρχείο με όλα τα βιβλία που εκδίδονται στην Ελλάδα. Και ανακάλυψα και τον Σελίν, που άλλαξε λίγη από την ψυχοσύνθεσή μου. Και ανακάλυψα και τον Πίντσον, που τον διαβάζω σιγά σιγά και δεν τον είχα ξανακούσει. Α, και δυο πρώην συμμαθητές που τους προσπερνούσα αδιάφορα στο διάδρομο, κι ας ήταν κι οι δυο φίλοι φίλων, που θα ήθελα πολύ αν είχα το χρόνο να τους κάνω φίλους μου. Κι έναν ακόμη που τον θεωρούσα τότε φίλο μου. Όλα αυτά διαδικτυακώς.

            Τώρα δεν μπορώ να φανταστώ τη μέρα μου χωρίς το μπλογκ, και τι ειρωνεία εκείνο το μυθιστόρημα που ποτέ δεν εκδόθηκε και γράφτηκε πριν περίπου έξι χρόνια είχε για θέμα του και τα μπλογς. Κι ας ήταν μια ιστορία που τότε δεν την ήξερα καθόλου. Ίσως και γι’ αυτό.

To βλογ or not to βλογ

Το να μπλογκάρεις είναι τελικά επικίνδυνο σπορ, κάπως σαν το bungee jumping ή το parkour. Σοβαρά τώρα, η έκφραση της άποψής σου επωνύμως μπορεί να επισύρει τη μήνη του "θιγόμενου", να οδηγήσει σε παρανοήσεις, διαστρεβλώσεις, απομόνωση φράσεων του παρελθόντος κι άλλα τέτοια ευχάριστα. Ως τώρα ζούσα σε έναν μάλλον αγγελικά πλασμένο κόσμο συν-μπλόγκερς, που εξέφραζαν την αντίθεσή τους σε μια "κακή κριτική" με ένα "Έλα, ρε, εμένα μου άρεσε" . Τώρα είδα και την άλλη πλευρά του νομίσματος.

Όλη αυτή η φασαρία δεν με πτόησε, μάλλον με αναζωογόνησε, μου έδωσε μια αίσθηση τί είναι σημαντικό και τί καθόλου. Αν με ξένισε; Φυσικά. Και λίγο με αγρίεψε. Μια αντίστοιχη επίθεση επί προσωπικού στο άλλο μου μπλογκ για το σκιουράκι θα με λυπούσε πολύ περισσότερο. Ελπίζω να μην το ζήσω. Η αλήθεια είναι πως πήρα την απόφαση να φτιάξω μπλογκ για το μωράκι μου ελαφρά τη καρδία, τώρα κάποιες δεύτερες σκέψεις έχουν τρυπώσει στο κεφάλι μου.

Κάνοντας πάντως τον απολογισμό αυτών των δυο χρόνων που ασχολούμαι ενεργά με το... σπορ, ένα έχω να δηλώσω: Όσο κι αν λέω πως είμαι μοναχικό ον, διψάω για επαφή. Έστω κι αν ριψοκινδυνεύω που και που ένα καλό "κράξιμο".

Το τέλος του χρόνου καθυστέρησε ή μια τεράστια, υπέροχη χρονιά

Σπανίως με πιάνει διάθεση απολογισμού. Η πρώτη του χρόνου δεν ήταν για μένα ποτέ καλή αφορμή για αποφάσεις - εξάλλου «ξεκινάω δίαιτα» κάθε Δευτέρα- δεν έχω ανάγκη την Πρωτοχρονιά. Φέτος όμως το κουτάκι με τις αναμνήσεις ανοίγει σαν εκείνο το παιχνίδι με το ελατήριο και πετάγεται από μέσα ο φασουλής. Ή το σκιουράκι. Αυτό το χρόνο έγραψα και διάβασα λιγότερο από κάθε άλλο. Στις αρχές του ήμουν βαριά έγκυος, στη μέση του ήμουν λεχώνα, τώρα είμαι μια εργαζόμενη μωρομάνα. Αυτό όμως που κατάλαβα είναι πως το «Δεν έχω χρόνο, γι’ αυτό δεν διαβάζω» είναι απλά μια δικαιολογία. Γιατί ακόμα κι έτσι, διάβασα πάνω από το μέσο Έλληνα πολίτη, μη σας πω πάνω από το μέσο Έλληνα αναγνώστη.

Κοιτώντας τις αναρτήσεις της χρονιάς συνειδητοποιώ πως διάβασα ωραία βιβλία. Αριστουργηματικά, όπως η "Πείνα" του Χάμσουν και τα "Κρυστάλλινα Σύνορα" του Φουέντες, υπέροχα μυθιστορήματα που αξίζει να διαβαστούν σαν το «Η σκιά του Ανέμου» του Θαφόν, το «Ο Άγγελος της Πείνας» της Μύλερ , το «Νεκροταφείο Πιάνων»  του Πεισότο και τις «Διορθώσεις» του Φράνζεν. Μου έλειψε ο περίπατος στα βιβλιοπωλεία, η ξεγνοιασιά και το χάζεμα στις εκθέσεις και τα ράφια. Μου έλειψε ο ύπνος και ο χρόνος. Αλλά δεν μου έλειψε η δίψα για ανάγνωση, η ανάγκη για επαφή με έναν άλλο κόσμο. Με ένα ΄Αρλεκιν ξεχνιέμαι, ή κάπως έτσι. Με ένα βιβλίο χάνομαι και ο μόνος τρόπος για να ξανακοιμηθώ τις νύχτες όταν με ξυπνάει ο σκιου να αναμασήσω μια πλοκή, δική μου ή ξένη, να μπω σε μια ιστορία και να ξεκινήσω εγώ το επόμενο όνειρο.