29/10/14

"Διαβάστε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσεως" του Μαραμπού

        


      Αυτή η προτροπή είναι χρήσιμη όταν θέλουμε να θέσουμε σε λειτουργία το καινούριο μας πλυντήριο ή όταν θέλουμε να συναρμολογήσουμε τα κομμάτια ενός μικρού δικινητήριου αεροπλάνου, μια περίοδο που μας κόλλησε ανεξήγητα και απροσδόκητα το μικρόβιο του μοντελισμού. Όμως, όταν οι οδηγίες χρήσεως αφορούν την ζωή, τότε ανακύπτουν κάτι μικροπροβλήματα με τάσεις γιγαντισμού και προδιαθέσεις γρίφου. Θα φτάσει μια ζωή για να διαβάσουμε τις οδηγίες χρήσεως; Θα είναι επαρκείς οι πληροφορίες έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την εύρυθμη λειτουργία της ζωής; Αν αποδειχθούν βαρετές, όπως τόσες και τόσες οδηγίες χρήσεως, μπορούμε να τις παρακάμψουμε και να κάνουμε άμεση χρήση του αντικειμένου, που είναι πάντα το πιο διασκεδαστικό κομμάτι, με μεγάλο κίνδυνο όμως, λόγω της άγνοιάς μας να το καταστρέψουμε πριν καλά καλά μάθουμε να το χρησιμοποιούμε;


Ο Ζωρζ Περέκ τείνει να γίνει ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Σημαντικό μέλος του Ουλιπό (Εργαστήριο Δυνητικής Λογοτεχνίας) που έδωσε νέα πνοή στην λογοτεχνία με τα σκαμπρόζικα λεκτικά παιχνίδια και την επιστράτευση του πάντα ετοιμοπόλεμου σαρκασμού. Οι “Ασκήσεις ύφους” του συνεμπνευστή του κινήματος Ραιμόν Κενώ, υπήρξαν αποκάλυψη για μένα και έκτοτε δεν παραλείπω να ασκούμαι εντατικά και αδιαλείπτως. Ο αγαπητός Καλβίνο πέρασε από εκεί και ένωσε τις δημιουργικές του ανάσες με τους υπόλοιπους. Μα, νομίζω εκείνος που φύσηξε με την περισσότερη δύναμη και με την καθαρότερη αναπνοή, ήταν ο Ζωρζ Περέκ, ο οποίος πέθανε μόλις στα 45 του χρόνια, πιθανόν εξαιτίας των κατεστραμμένων από το τσιγάρο πνευμόνων του!

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, υπάρχουν δέκα μικρά αποσπάσματα κριτικών, όπου τέσσερις εξ αυτών κάνουν σαφή αναφορά στον Τζόυς και σύγκριση με τα σπουδαιότερα έργα του. 40% τοις εκατό, δεν είναι αμελητέο ποσοστό για έναν αναγνώστη που ίσως έχει ήδη ασχοληθεί με τον Τζόυς και τα δύσκολα κείμενά του και γι' αυτό διστάζει να καταπιαστεί με έναν ακόμα συγγραφέα που (λένε!) ότι ομοιάζει τόσο πολύ στο αρχέτυπο. Ακόμα δεν έχω βγάλει άκρη, οι αναφορές στον Τζόυς λειτουργούν προτρεπτικά, ανασταλτικά, ή είναι απλώς μια κακή συνήθεια που δύσκολα κόβεται; Για μένα σίγουρα λειτουργούν προτρεπτικά, παρόλ' αυτά πιστεύω ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια κακή συνήθεια που ευνοεί τους πάντες εκτός από τη φήμη του Τζόυς!  Ξεπεράστε το και αρχίστε την ανάγνωση. Δεν μοιάζει με κείμενα του Τζόυς, τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που σας έρχεται πρώτος στο μυαλό όταν διαβάζετε το οπισθόφυλλο – βαρεμάρα, ακατανοησία, εγκεφαλικός θάνατος!

Η ιδέα είναι απλή, όπως άλλωστε και όλες οι ιδέες των Ουλιπογράφων. Το πρώτο που σε εντυπωσιάζει όταν διαβάζεις κείμενά τους είναι η απλότητα των ιδεών, μα κοίτα πόσο απλό ήταν, πώς δεν το σκέφτηκα εγώ, τι στο διάολο σκέφτομαι όλη μέρα! Νιώθεις ηλίθιος και όταν μάλιστα, δεις τον εκπληκτικό τρόπο εκτέλεσης της ιδέας, μένεις και μαλάκας! Σε αυτό το εκπληκτικό βιβλίο ο Ζωρζ Περέκ κρυφοκοιτάζει τις ζωές των ενοίκων μιας παρισινής πολυκατοικίας. Τους παλιούς και τους νέους, τις κρυφές και φανερές ιστορίες που περιφέρουν σαν αποσκευές από εδώ και από κει, τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ τους.
Το βιβλίο του Περέκ είναι η χαρά του αρχειονόμου/ βιβλιοθηκονόμου! Καθώς και ο ίδιος εξάσκησε για μεγάλο διάστημα της ζωής του το επάγγελμα αυτό, γνωρίζει καλά την γοητεία που κρύβει και την λεπτοδουλειά που απαιτεί. Παράλληλα με την αρχειοθέτηση και ταξινόμηση των συναισθημάτων των ηρώων του, που ένας καλός συγγραφέας πρέπει να γνωρίζει πώς να διαχειρίζεται, ο Περέκ, καταγράφει και έναν απίστευτο όγκο πληροφοριών και αντικειμένων στο βιβλίο του και ο λόγος επ' ουδενί δεν εξαντλείται στην άσκοπη και ανώφελη επίδειξη γνώσεων. Πάνω στα αντικείμενα αντανακλάται η ζωή του κατόχου τους, όταν ένας οικείος άνθρωπος πεθαίνει αυτή η αίσθηση γίνεται πολύ έντονη. Οι αναμνήσεις του νεκρού επιβαρύνουν αποκλειστικά τον συγγενή, όμως το αντικείμενο έχει ήδη εμποτιστεί με ζωή, έτσι ώστε όταν περάσει σε νέο κάτοχο, φυσικά δεν θα μπορέσει να του μεταδώσει τις αναμνήσεις του παλιού κατόχου, αλλά θα του προσφέρει μια υποψία ζωντάνιας, μια αίσθηση οικειότητας. Όσοι τυχαίνει και έχετε μια παλιά γραφομηχανή στο σπίτι, το αντιλαμβάνεστε αυτό. Βέβαια, αναφέρομαι στα παλιά αντικείμενα που είχαν ένα προσδόκιμο ζωής μεγαλύτερο από εκείνο του ανθρώπου, τώρα πια, τα περισσότερα αντικείμενα δεν ξεπερνούν το προσδόκιμο ζωής μιας μύγας!

Ο Περέκ λοιπόν, προχωρά σε μια εξαντλητική καταγραφή αυτών των αντικειμένων, βοηθώντας τον αναγνώστη να ανασυνθέσει με παραστατικό τρόπο την ζωή των ηρώων. Το εύρημα αυτό στον σημερινό αναγνώστη δεν μοιάζει καινοφανές, όταν όμως γίνεται σε τόσο ευρεία κλίμακα και τόσο μεγάλη έκταση τότε είναι πραγματικά αξιοσημείωτο. Περιγράφονται πίνακες μέσα σε πίνακες, βιβλία με ένα μέρος της ιστορίας τους, σκακιστικές παρτίδες με τις κινήσεις τους, μισολυμένα σταυρόλεξα, αναπαραστάσεις πάνω σε μινιατούρες, και αντικείμενα, αντικείμενα, πολλά αντικείμενα!

Το πρώτο μέρος του βιβλίου (οι εκατό πρώτες σελίδες περίπου) ίσως ξενίσει τον αναγνώστη, ίσως ακόμα και να τον κουράσει, όμως όπως κάθε σπουδαίο βιβλίο, πρέπει να σιγουρευτεί ότι έχει απέναντί του έναν ανάλογο αναγνώστη που θα μπορέσει να τον ανταμείψει στην συνέχεια για την υπομονή του! Στην πορεία οι ιστορίες των ηρώων μεγαλώνουν και εμπλουτίζονται και συναρπάζουν. Κοινό στοιχείο όλων των ιστοριών είναι μια πικρία που έχουν οι καταλήξεις τους, χωρίς όμως ο αναγνώστης τους να νιώθει βαρύθυμα διαβάζοντάς τες. Λες και ο συγγραφέας, που αρεσκόταν σε ευφάνταστες επινοήσεις, να ήθελε να αποδείξει αυτό που λέγεται συνήθως για την ζωή, ότι δηλαδή είναι γλυκόπικρη, επιλέγοντας να εγχύσει όλη την πίκρα στους ήρωές του και όλη την γλύκα στους αναγνώστες!

Είναι πολύ δύσκολο να απομονώσεις ένα απόσπασμα από αυτό το βιβλίο. Όσοι το έχουν διαβάσει ή πρόκειται να το διαβάσουν καταλαβαίνουν/ θα καταλάβουν τον λόγο, όσοι πάλι δεν έχουν σκοπό να το διαβάσουν δεν αξίζει και να μάθουν! Το μονό απόσπασμα που μπορεί κάποιος να επιλέξει (το οποίο χρησιμοποιεί και ο συγγραφέας ως προοίμιο αλλά θα το συναντήσεις ξανά και στο κυρίως σώμα του βιβλίου) είναι το παρακάτω, το οποίο συμπυκνώνει την ουσία όλου του βιβλίου, το ανάπτυγμα του οποίου θα θαυμάσεις σε σχεδόν 600 πυκνογραμμένες σελίδες λογοτεχνικής ομορφιάς!


(...) το στοιχείο δεν προϋπάρχει του συνόλου, δεν είναι μήτε προγενέστερο μήτε μεταγενέστερο, δεν είναι τα στοιχεία που καθορίζουν το σύνολο, αλλά το σύνολο που καθορίζει τα στοιχεία: η γνώση του όλου και των νόμων του, του συνόλου και της δομής του, δεν μπορεί να συναχθεί από τη γνώση των επιμέρους στοιχείων που το απαρτίζουν: αυτό σημαίνει πως μπορεί κανείς να κοιτάζει ένα κομμάτι παζλ επί τρεις μέρες και να νομίζει πως ξέρει τα πάντα για το σχήμα και το χρώμα του, χωρίς να έχει την παραμικρή πρόοδο: το μόνο που μετράει είναι η δυνατότητα σύνδεσης αυτού του κομματιού με άλλα κομμάτια (...)τα δυο θαυμαστά ενωμένα κομμάτια έχουν γίνει τώρα ένα, το οποίο με τη σειρά του, είναι μια νέα πηγή λαθών, δισταγμών, σύγχυσης και αναμονής.

Οι ήρωες του βιβλίου είναι πολλοί, όμως ο βασικός ήρωας, χωρίς να αξιώνει περισσότερη προβολή από τους υπόλοιπους, φαίνεται να είναι ο Μπάρτελμπουθ, όπου η ενασχόλησή του με τα παζλ προσφέρει μια εσωτερική συνεκτικότητα στο βιβλίο. Ο Μπάρτελμπουθ μου θύμισε (και μόνο σε αυτό το σημείο!) τον Ταιρόν Σλόθροπ από το “Ουράνιο τόξο της βαρύτητας” του Τόμας Πύντσον, όπου και εκεί έκλινες προς την αναγόρευσή του ως βασικού ήρωα ενώ τον έχανες από μπροστά σου για σελίδες επί σελίδων, χωρίς όμως να χάνεις και την βεβαιότητά σου ότι θα τον ξαναβρείς στην πορεία!

Το βιβλίο είναι σαφέστατα μυθιστόρημα(τα), όπως μας πληροφορεί η σελίδα τίτλου, όμως εκείνη η άκομψη παρενθετική πλεονεξία, σε κεντρίζει από την αρχή. Τι σημαίνει μυθιστόρημα(τα), πολλή σιγουριά στον εαυτό του δείχνει, ίσως στο τέλος να αποδειχθεί ότι δεν ήταν καν μυθιστόρημα! Πορεύεσαι με αυτή την αμφιβολία μέχρι το βιβλίο σιγά σιγά να την εξαλείψει εντελώς και στην θέση της να εγκαθιδρύσει μια βεβαιότητα, ότι ναι, διάβασες μυθιστορήματα, δίχως παρενθέσεις, πολλά συναρπαστικά μυθιστορήματα!

Η δουλειά του μεταφραστή μού φέρνει στο νου ένα ρητό που λέγεται συνήθως για τους διαιτητές στο ποδόσφαιρο: όσο πιο απαρατήρητος περνά ο διαιτητής τόσο πιο καλό αγώνα παρακολουθείς. Ο διαιτητής, αν γίνει για λίγο πρωταγωνιστής του αγώνα, τότε θα γίνει σίγουρα για τους λάθος λόγους. Ο Αχιλλέας Κυριακίδης λοιπόν, περνά απαρατήρητος, κάνει αθόρυβα τη δουλειά του, ελέγχει ικανοποιητικά τη ροή του λόγου του Περέκ, φαίνεται να γνωρίζει σε βάθος τις χιλιάδες αναφορές του συγγραφέα που θα γέμιζαν άνετα ένα μικρό λεξικό και γενικά, δεν υποκύπτει σε κάποιο οφθαλμοφανές παράπτωμα που θα μπορούσε να επισύρει πειθαρχική ποινή ενός ανώτατου εκδοτικού “δικαστηρίου”, αλλά ούτε και δημιουργεί μικροεντάσεις και αναθέματα στη μερίδα των παθιασμένων θεατών-αναγνωστών. Αν, τώρα, αναρωτιέστε για την έκβαση του αγώνα, το αποτέλεσμα είναι καθαρά υπέρ του αναγνώστη. Νίκη! 

"Ζωή.Οδηγίες χρήσεως", Ζώρζ Πέρεκ, μετ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ύψιλον, 1991, σελ. 620


                                                                                                     Μαραμπού






20 σχόλια:

  1. Καλησπέρα, Μαραμπού.
    Το βιβλίο που παρουσιάζεις είναι όντως κολοσσός,
    όχι μόνο για την πρωτοποριακή-του μορφή (βιβλίο-αρχείο),
    όπως σωστά λες,
    αλλά και για τις προοπτικές που άνοιξε στο μυθιστόρημα εν γένει.
    Όποιος απλώς καταναλώνει σελίδες, εδώ μπορεί να χαθεί ή να παραιτηθεί,
    όποιος όμως καταλάβει τη γενικότερη αρχιτεκτονική-του, θα θαμπωθεί.

    Δες αντίστοιχα ένα μικρό βιβλιαράκι του Περέκ
    που, αν δεν κάνω λάθος, λέγεται "Ιδιωτική Πινακοθήκη".
    Θα πάθεις (πάλι) την πλάκα-σου
    Πατριάρχης Φώτιος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπέρα Πατριάρχη Φώτιε,

    έχεις δίκιο, η αρχιτεκτονική του συγκεκριμένου βιβλίου είναι απίστευτη, κατασκευαστικό επίτευγμα! Θεωρώ το Ουλιπό ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κινήματα που εμφανίστηκαν στην λογοτεχνία, δίνοντας έμφαση κυρίως στην γλώσσα και στα εσωτερικά χαρακτηριστικά της (κάτι που μου αρέσει πολύ) και όχι τόσο στο περιεχόμενο και σε διάφορα εξωτερικά χαρακτηριστικά της γραφής.

    Από Περέκ έχω διαβάσει την Αύξηση ( http://voltitses.blogspot.gr/2013/09/blog-post_29.html ) αλλά σκοπεύω να διαβάσω και όλα τα υπόλοιπα. Και μια ματιά στη φάτσα του να ρίξεις, καταλαβαίνεις αμέσως ότι ήταν ο πιο "παιχνιδιάρης" του κινήματος και κάθε βιβλίο του είναι μια μεγάλη απόλαυση!

    Θέλω να το πω σε όλο τον κόσμο, όσοι δεν έχετε διαβάσει Ζωρζ Περέκ, αρχίστε από τώρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος29/10/14, 3:45 μ.μ.

    Καλησπέρα Μαραμπού,

    από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία. Το έχω διαβάσει εδώ και κάποια χρόνια αλλά ακόμα θυμάμαι την γνήσια αναγνωστική απόλαυση που μου πρόσφερε. Θεός ο Περέκ!
    Ε.Γ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ε.Γ., είναι πραγματικά αξέχαστο! Καθώς απομακρύνομαι σιγά σιγά από την ανάγνωση, αντιλαμβάνομαι ότι ο τίτλος Ζωή (που αν δεν είχε το περιπαικτικό "Οδηγίες χρήσεως" δεν θα μου άρεσε καθόλου) ανταποκρίνεται πιστά σε όσα περιγράφει το βιβλίο. Είναι Ζωή... αλλά (αδιαμφισβήτητα) είναι και Λογοτεχνία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ανώνυμος29/10/14, 4:52 μ.μ.

    "Αυτός ο πανικός μη χαθούν τα ίχνη μου συνοδεύτηκε από μια μανία να κρατώ και να ταξινομώ. Φύλαγα τα πάντα: τις επιστολές με τους φακέλους τους, τα αποκόμματα από τα εισιτήρια του κινηματογράφου, τα αεροπορικά εισιτήρια, τις αποδείξεις, τα στελέχη των μπλοκ επιταγών, τα διαφημιστικά, τα ταχυδρομικά ειδοποιητήρια, τους καταλόγους, τις προσκλήσεις, τα περιοδικά, τους ληγμένους μαρκαδόρους, τους άδειους αναπτήρες, μέχρι και τις αποδείξεις του γκαζιού και του ηλεκτρικού για ένα διαμέρισμα όπου δεν έμενα πια εδώ και έξι χρόνια, και ενίοτε περνούσα όλη τη μέρα να ξεδιαλέγω και να ξεδιαλέγω, φανταζόμενος μια ταξινόμηση που θα κάλυπτε κάθε χρόνο, κάθε μήνα, κάθε μέρα της ζωής μου".
    Από το οπισθόφυλλο του ΣΚΕΨΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

    Ε.Γ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στεναχωριέμαι που δεν το αγόρασα πριν μερικές εβδομάδες που μπορούσα. Τώρα έμπλεξα σε αναγνωστικές περιπέτειες και μέχρι να ξεμπλέξω θα έχει φύγει από την προσφορά! Σίγουρα όμως, θα τα διαβάσω όλα του Περέκ, το ένα μετά το άλλο.

      Βλέποντας το οπισθόφυλλο, σκέφτομαι ότι μερικοί σπουδαίοι συγγραφείς γράφουν ένα βιβλίο και τα υπόλοιπα είναι απλώς πρόγονοι και απόγονοι αυτού. Είναι λίγο κλισέ η σκέψη μου αλλά συμβαίνει με πολλούς συγγραφείς. Δεν εννοώ απλώς ότι γράφουν ξανά και ξανά το ίδιο βιβλίο, περισσότερο εννοώ ότι ένα από τα βιβλία τους είναι το καθοριστικό γύρω από το οποίο περιστρέφονται τα υπόλοιπα, ακόμα και αν τα μεταγενέστερα είναι τεχνικώς αρτιότερα από το καθοριστικό.

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος30/10/14, 5:31 μ.μ.

      Μεγάλο παράδειγμα πολλά από τα βιβλία του Ναμπόκωφ. Έχω διαβάσει τουλάχιστον για 3-4 ότι η ηρωίδα τους είναι μια πρώιμη Λολίτα!
      Ε.Γ.

      Διαγραφή
    3. Εκτός από την Λολίτα, τα υπόλοιπα του Ναμπόκοφ που έχω διαβάσει δεν είχαν ηρωίδες. Δεν έχω καταλήξει ακόμα για το ποιο από τα βιβλία του Ναμπόκοφ θα μπορούσε να είναι το καθοριστικό (κατά την γνώμη μου αυτό δεν είναι η Λολίτα!) αλλά για να ενισχύσω την προηγούμενη άποψή μου, θα σου φέρω μερικά καθοριστικά παραδείγματα: ο "Μόμπι Ντικ" του Μέλβιλ, η "Μεταμόρφωση" του Κάφκα, το "Ουράνιο τόξο της βαρύτητας" του Πύντσον, ο "Οδυσσέας" του Τζόυς, ο "Αφανισμός" του Μπέρνχαρντ. Καθένα από αυτά τα βιβλία είναι η πυξίδα για το υπόλοιπο λογοτεχνικό έργο του συγγραφέα τους. Φυσικά, ο κάθε αναγνώστης διαλέγει την δική του πυξίδα. Στο τέλος, μένει μόνο να δούμε, ποιος θα χαθεί πρώτος!

      Διαγραφή
    4. Ανώνυμος31/10/14, 11:37 π.μ.

      Έχω ήδη χαθεί αλλά δεν πτοούμαι!
      Ε.Γ.

      Διαγραφή
  6. Ανώνυμος29/10/14, 5:12 μ.μ.

    Καλησπέρα,
    Δεν μπορώ να διαβάσω δυσνόητα βιβλία και αν πέσει κάποιο τέτοιο στα χέρια μου καταβάλλω κάθε προσπάθεια κι όταν δεν επαρκεί η προσπάθεια το παρατάω. Το βιβλίο του Περέκ το διάβασα πριν 20 περίπου χρόνια μονοκοπανιά κι επαθα πλάκα. Εξαιρετικό βιβλίο,δεν θα το συγκατέλλεγα στα δυσνόητα, είναι δύσκολο αλλά όχι στριφνό. Προφανώς και στον μεταφραστή αξίζει ένα τεράστιο μπράβο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εύστοχη η παρατήρησή σου! Δεν είναι στριφνό βιβλίο, είναι βιβλίο με ιδιότυπο χαρακτήρα και αναζητεί ανάλογους αναγνώστες. Σε μερικά σημεία, η ιστορία του γίνεται ιδιαζόντως συναρπαστική, παρασύρεσαι, σαν να διαβάζεις το πιο χειμαρρώδες αστυνομικό μυθιστόρημα!

      Διαγραφή
  7. Ντίαρεστ Μαραμπού,

    ανεβαίνετε σιγά-σιγά σε λογοτεχνικούς ουρανούς ύψιστης απόλαυσης. Εκπληκτικός ο Περέκ. Εκ-πλη-κτι-κός!
    Δεν έχω καν τη δυνατότητα να του ξαναρίξω μια ματιά, γιατί έχει πλέον μετακομίσει στη βιβλιοθήκη της θυγατέρας, η οποία πλέον διαβάζει ο,τιδήποτε δικό του υπάρχει.

    Δεν είχα διαβάσει άλλοτε ένα τόσο πυκνό βιβλίο, με τόσες πολλές λεπτομέρειες, που αντί να το κάνουν βαρετό, ίσα-ίσα το εμπλούτιζαν με τις πληροφορίες τους. Ο Περέκ συνθέτει το παζλ των ενοίκων της συγκεκριμένης πολυκατοικίας (με τις ιστορίες του ο καθένας) κεντώντας ψιλοβελονιά και γράφοντας έτσι ένα πληθωρικό μυθιστόρημα.
    Δεν νομίζω ότι έχει σχέση με τον Τζόυς, ο οποίος θεωρώ ότι είναι μια (άλλη) κατηγορία από μόνος του, με την προϋπόθεση πάντα, να έχεις διαβάσει τον "Οδυσσέα" του.

    Ωραία και η "Ιδιωτική Πινακοθήκη" που σας προτείνει ο Φώτιος. Στο μυθιστόρημα «La disparition» (H εξαφάνιση) του Ζορζ Περέκ, απουσιάζει εντελώς το e, το πιο συνηθισμένο γράμμα στη γαλλική γλώσσα. Αχ αυτοί οι Ουλιπιανοί!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητή Rosa, διανύω περίοδο λογοτεχνικών απογειώσεων, μείνετε συντονισμένη!

      Και εγώ θαύμαζα άφωνος πώς αυτή η πληθώρα πληροφοριών δεν υπονόμευε το μυθιστόρημα αλλά αντιθέτως το αναδείκνυε! Μαγικό κατόρθωμα!

      Αυτοί οι πειραματισμοί των Ουλιπιανών με τρελαίνουν, εδώ είναι το σημείο που εκνευρίζομαι με τον εαυτό μου που δεν έμαθε πέντε/έξι ξένες γλώσσες. Μοιραία, τέτοιοι πειραματισμοί χάνονται στην μετάφραση, όσο καλός και να είναι ο μεταφραστής. Ωστόσο, ο Αχιλλέας Κυριακίδης είναι ο καλύτερος που θα μπορούσε να τύχει, έχει πιάσει το σφυγμό του κινήματος και έχει κάνει θαυμαστές μεταφράσεις.

      Διαγραφή
    2. Μένω συντονισμένη με τον (τρίτο) Μπέρνχαρντ που διαβάζω (Αφανισμός).
      Μου είναι τόσο οικεία η γραφή του, τόσο ξεχωριστή, που νομίζω ότι θα την ξεχώριζα ανάμεσα σε όσα άγνωστα κείμενα και να μου έδιναν.

      Ρίχνω όμως και καμιά ματιά γύρω μου να δω τι διαβάζουν και οι άλλοι.
      Άλλος, αιθεροβάμων, για Μπέρνχαρντ;

      ΥΓ. Έχω τη γνώμη ότι το βιβλίο που καθορίζει τη σχέση μας με το συγγραφέα είναι συνήθως εκείνο που πρωτοήρθαμε σε επαφή μαζί του. Ας πούμε, για μένα Μπέρνχαρντ σημαίνει Ξύλευση, Κάφκα σημαίνει Δίκη, Κούντερα Το αστείο -κι ας είναι τόσο ξεχωριστό από το υπόλοιπο έργο του.
      Χαμένη στον κόσμο μου, διάφορες πυξίδες μου δείχνουν δρόμους, που άλλοτε επιλέγω, άλλοτε όχι.

      Διαγραφή
    3. Μα αυτό το χάσιμο δεν επιζητούσαμε όταν ξεκινούσαμε να διαβάζουμε;

      Υ.Γ. Τόσον Μπέρνχαρντ έχω διαβάσει (και μένει κι άλλος τόσος), αλλά πάντα αυτό που διάβασα πρώτο θα αγαπώ πιο πολύ. Την Διόρθωση.

      Διαγραφή
    4. Έχετε δίκιο σε αυτό που λέτε, το πρώτο βιβλίο που διαβάζουμε είναι το καθοριστικό για την σχέση που θα χτίσουμε στο μέλλον με το συγγραφέα του. Αλλά, μόλις διαβάσουμε και άλλα δικά του, βρίσκουμε εκείνο το μοναδικό (ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και την αντιληπτική ικανότητα του καθενός) που τα περικλείει όλα. Και για μένα, Κάφκα σήμαινε Δίκη, όμως τώρα πια όλος ο Κάφκα είναι Μεταμόρφωση. Ομοίως, Μπερνχαρντ ήταν οι Παλιοί Δάσκαλοι, τώρα, Αφανισμός!

      Σ' οτιδήποτε αφορά στον κόσμο της λογοτεχνίας είμαστε χαμένοι (στην δική μου περίπτωση, με όλες τις πιθανές έννοιες της λέξης!!)

      Διαγραφή
  8. Ανώνυμος11/10/16, 6:39 μ.μ.

    Πραγματικά εξαιρετικό βιβλίο. Το τελείωσα πριν απο 10ημέρες περίπου και ακόμα τριγυρίζει στο μυαλό μου...
    Άντε τώρα σειρά έχει ο Οδυσσέας σε μετάφραση Ανευλαβή που με τις εξαιρετικές σου αναρτήσεις με έπεισες να αγοράσω (έπαιξε ρόλο βέβαια και η εξαιρετική τιμή της Πρωτοπορίας).
    Πέρυσι που το διάβασα απο τη μετάφραση του Καψάσκη μου άφησε πολλά κενά και απορίες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Άραγε τριγυρίζει ακόμα στο μυαλό σου, 10 ημέρες 3 μήνες και 2 χρόνια περίπου μετά την ανάγνωση; :p

      Σ' ευχαριστώ πολύ (έστω και καθυστερημένα) για τα καλά σου λόγια. Αν κάποτε δεις το σχόλιο, πες μου πώς σου φάνηκε τελικά η μετάφραση του Ανευλαβή και αν απόλαυσες τον Οδυσσέα!

      Διαγραφή
  9. Πραγματικό αριστούργημα, στα πέντε-έξι κορυφαία που έχω διαβάσει. Πάνε πάνω από 10 χρόνια που το διάβασα και ακόμη φέρω κάτι από αυτό μέσα μου. Ας αναπαύεται η ψυχή του Ζωρζ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναι, είναι κορυφαίο. Σπάνια και σπουδαία μορφή ο Ζωρζ!

      Διαγραφή