Μια δραματική κωμωδία με φόντο ένα ερωτικό τρίγωνο ή κάτι ανάμεσα σε ποίηση και θρίλερ, το μικρό αυτό βιβλιαράκι σε αφήνει άναυδο μόλις το τελειώσεις. Φαινομενικά έχουμε μια κοινότοπη ιστορία, ο αφηγητής μας βρίσκεται στο γραφείο ενός Ανακριτή, και μας μιλά για την Τίνα, μια ηθοποιό, τον Εντγκάρ, έναν υπάλληλο του Υπουργείου Οικονομικών, και τον Βασκό, έναν βιβλιοθηκονόμο. Ανάμεσα στον ανακριτή και στον αφηγητή έχουμε ένα τετράδιο με ποιήματα του Βασκό κι ένα όπλο.
Η Τίνα και ο Εντγκαρ είναι πολύ ταιριαστοί, έχουν δυο παιδιά κι ετοιμάζονται να παντρευτούν. Μόνο που ενδιάμεσα συμβαίνει ο Βασκό, που την βάζει να κάνουν έρωτα πάνω σε ένα τραπέζι γεμάτο ιστορικά κειμήλια — τα διορθωμένα χειρόγραφα από Τα άνθη του κακού, την πιο σπάνια έκδοση της Βίβλου του Γουτεμβέργιου—, που παθιάζεται μαζί της σε βαθμό τρέλας. Μοιάζει αυτός ο αδιέξοδος έρωτας με κάποιους από το παρελθόν, σαν να κατέβηκε ο Βέρθερος από το ρομαντικό του βάθρο και προσγειώθηκε στο Παρίσι του σήμερα. Ένα όπλο, αυτό με το οποίο ο Βερλέν τραυμάτισε τον Ρεμπώ, παρεμβαίνει στην πλοκή, κι η ποίηση βεβαίως, πανταχού παρούσα, από τον τίτλο του μυθιστορήματος ως το τέλος.
« Es-tu douce ou dure ?
Est-il sensible ou moqueur,
Ton cœur ?
Je n’en sais rien, mais je rends grâce à la nature
D’avoir fait de ton cœur mon maître et mon vainqueur. »
Το ύφος είναι παλαβό, όπως ταιριάζει σε έναν τέτοιο έρωτα, το μπρίο του αφηγητή είναι απαράμιλλο. Αυτός ο αφηγητής, πρωτοπρόσωπος αλλά στην ουσία έξω από την ιστορία, αυτός ο πλάγιος αφηγητής, που υποθέτει, φτιάχνει ερωτικές σκηνές, μόνο από όσα έχει ακούσει κι από στιχάκια του Βασκό, αυτός που προσπαθεί να ξεγελάσει τον Ανακριτή αλλά και ταυτόχρονα να τον διαφωτίσει, που μας απευθύνεται, σπάζοντας κάθε αφηγηματική σύμβαση, είναι όλα τα λεφτά. Αυτός κάνει το βιβλίο σημαντικό, κι όχι η ιστορία του Βασκό, που χωρίς τον αφηγητή και την ποίηση, θα έμοιαζε με μια τυπική ιστορία ερωτικής εμμονής και stalking.
Ο τρόπος που λέμε τις ιστορίες, καθορίζει τις ιστορίες∙ αυτό είναι το βασικό θέμα του βιβλίου. Ενός βιβλίου που μοιάζει ολόκληρο μια διακειμενική αναφορά (o Μποντλέρ, ο Μαλαρμέ, ο Ροστάντ, ο Βερλέν, κάνουν σουλάτσο αμέριμνοι στις σελίδες του), αν και αυτό δεν νοιάζει καθόλου τον αναγνώστη. Ό,τι ελπίδες έχει ο συγγραφέας για αυτή την ιστορία, έχω την αίσθηση πως δεν βρίσκονται στις ιστορίες των άλλων, αλλά στην προσπάθειά του να κάνει αυτή τη συγκεκριμένη ιστορία δική του. Γι’ αυτό το κλείνεις εκστασιασμένος, γι’ αυτό πήρε το Μεγάλο Βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας 2023. Ο Φρανσουά Ανρί Ντεζεράμπλ, γεννημένος το 1987, είναι κι αυτός ένα παιδί θαύμα της γαλλικής λογοτεχνίας, ξεκίνησε να γράφει στα 18, εκδόθηκε στα 20. Αλλά αυτός συνέχισε να γράφει…
Κατερίνα Μαλακατέ
"Αφέντρα και κυρά μου", François-Henri Désérable, μτφ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera, 2023, σ. 191
.png)
.png)
.png)